همنشینی یک دنبالهدار و کهکشان
عکاسان متعددی در سراسر جهان تلاش کردند منظره زیبای همنشینی این دنبالهدار و کهکشان آندرومدا را به تصویر بکشند. در این میان، تصویری که پاول اسمیلیک از روسیه از این ملاقات ثبت کرد، جزو برترین تصاویر روزهای اخیر به شمار میرود.
هرچند در این تصویر به نظر میرسد که دنباله غباری دنبالهدار در تماس با بازوی خارجی کهکشان آندرومدا است، اما این پدیده ظاهری است؛ چراکه این دو جرم حدود 2.5 میلیون سالنوری از یکدیگر فاصله دارند!
دنباله دار پس استارس چه نوع دنباله داری است؟
مدار دنبالهدار پن-استارس به دور خورشید، یک مدار بیضوی بلند است. به گفته اخترشناسان رصدخانه مکدونالد دانشگاه تگزاس، بیش از 100 میلیون سال طول میکشد تا این توپ کیهانی غبار و یخ، یک دور گردش خود را در این مدار کامل کند. دنبالهدار پن-استارس از «ابر اورت» به سمت منظومه شمسی داخلی پرواز میکند. ابر اورت تودهای از اجرام یخی است که در منطقهای واقع در ورای مدار نپتون به دور خورشید میگردند. گاهی اوقات مدار یک دنبالهدار سرگردان تغییر میکند، و باعث میشود تا این دنبالهدار بیش از هر زمان دیگری به خورشید نزدیک شود.
زمانیکه دنبالهداری از ابر اورت وارد منظومه شمسی داخلی میشود و در مسیری قرار میگیرد که آن را به خورشید بسیار نردیک میکند، اصطلاحا میگویند که این جرم یک «خورشیدخراش (Sungrazer)» است. دنبالهدارهای خراشان مداری غیرمنظم دارند که آنها را پیشبینی ناپذیر میسازد. گاهی اوقات مسیر حرکت آنها به گونهای میشود که حتی باعث برخورد آنها با خورشید میشود. اما اگر یک دنبالهدار خراشان بتواند از دست خورشید جان سالم به در برد، مانند دنبالهدار پن-استارس، روشنایی آن به شدت افزایش مییابد.
اگرچه اخترشناسان ابتدا تصور میکردند که دنبالهدار پن-استارس با روشنایی خود چشمان دوستداران آسمان شب را خیره خواهد کرد، اما مشاهدات دنبالهدار مشخص کرد روشنایی آن در نیمکره شمالی زمین آنچنان که انتظار میرفت نبوده است.
سال 2013 / 1392 سال دنبالهدارهاست. پیش از این، دنبالهدار پن-استارس آسمان نیمکره جنوبی را با دنبالهدار Lemmon تقسیم کرده بود. اگرچه دنبالهدار Lemmon امسال در نیمکره شمالی دیده نخواهد شد، برخی از تماشاگران آسمان شب موفق شدند تا هر دو این دنبالهدارها را در بازه کوتاهی در کنار هم در آسمان مشاهده کنند.
در ماه نوامبر / آبانماه، انتظار میرود که دنبالهدار چرنده خورشیدی دیگری میهمان آسمان شب باشد. دنبالهدار ISON اگر بتواند از عبور نزدیک خود از کنار خورشید جان سالم به در برد، میتواند درخشانترین دنبالهداری باشد که برای یک نسل از آسمان عبور کرده است.
کهکشان آندرومدا چه نوع کهکشانی است؟
کهکشان آندرومدا که به M31 یا NGC 224 نیز معروف است در صورت فلکی آندرومدا قرار گرفته است. این کهکشان به همراه کهکشان راه شیری دو کهشان مارپیچی بزرگ و اصلی خوشه محلی کهکشانها هستند. این کهکشان نزدیکترین و بزرگترین کهکشان مارپیچی به زمین است و در فاصله 52/2 میلیون سال نوری قرار دارد. کهکشان آندرومدا به دلیل درخشندگی خود همواره نظر ستاره شناسان به ویژه طی یکصد سال گذشته را به خود جلب کرده است.
قسمتهای مرکزی این کهکشان در شرایط دید خوب با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است و اندازه ظاهری آن نیز حدود 3* 1 درجه است. هسته آن به وسیله دوربین دو چشمی و تلسکوپ، بسیار درخشان دیده می شود. این کهکشان اولین بار توسط عبدالرحمن صوفی، ستاره شناس ایرانی به عنوان یک ابر کوچک معرفی شده است. آندرومدا در سال 1612 زمان کوتاهی بعد از اختراع تلسکوپ توسط سیمون ماریوس مورد بررسی قرار گرفته و تا چند قرن بعد ستاره شناسان آنرا به عنوان تکهای از کهکشان راه شیری و در محدوده آن در نظر می گرفتند.
در این کهکشان چندین چشمه اشعه ایکس هم یافت شده است که کاندیدهای خوبی برای وجود سیاه چالهها یا ستارههای نوترونی به حساب می آیند. این کهکشان دارای حدود 10 قمر کهکشانی است که دوتای آنها کهکشان NGC205 یا M110 با قدر 9/8 و دیگری کهکشان NGC 221 یاM32 با قدر 2/8 است که البته در تلسکوپهای کوچک به صورت یک ستاره دیده می شود. مشاهدات پیوسته رادیویی در طول موج 21 سانتیمتر مربوط به هیدروژن خنثی نشان میدهد که هسته کهکشان از لحاظ فعالیت حدود20 بار از هسته کهکشان راه شیری ضعیف تر است.
همچنین مشاهدات تلسکوپ هابل نشان میدهد که هسته این کهکشان از دو قسمت بسیار نزدیک هم (در فاصله 5 سال نوری از همدیگر) تشکیل شده که تحت تاثیر شدید گرانشی همدیگر هستند. احتمالاً یکی از هستهها، هسته کهکشان دیگری بوده که توسط کهکشان قویتر بلعیده شده است. در هسته آن ظاهرا سیاهچاله ای ابر جرم با جرم حدود 5 میلیون برابر خورشید وجود دارد.
فرآوری:م.ح.اربابی فر
بخش دانش و زندگی تبیان
منابع: هفت آسمان ، خبر آنلاین