فصل نو، برنامه نو

پس از برگزاری کنکور، بارها از داوطلبان شنیده می شود که ((با وجود تلاش فراوان، من آن طور که باید و شاید نتیجه مطلوبی نگرفتم یا با توجه به ساعات مطالعه ام می توانستم خیلی بهتر از این ها عمل کنم و ... ))

یکی از مهم ترین دلایل این نتیجه نگرفتن، کاملاً واضح است. با توجه به طولانی بودن بازه ی مطالعه برای کنکور و این که حجم مباحث بسیار زیاد است، احتمال فراموشی مباحث بیشتر خواهد بود و اختصاص ندادن فرصت زمانی کافی برای مرور مطالب و بروز فراموشی که باعث می شود توان پاسخگویی شما تا حد زیادی در سر جلسه کنکور کم شود؛ به همین دلیل، بهتر است که برای مطالعه دقیق تر حتماً از روی یک برنامه اصولی و درست درس بخوانید.

موفقیت در آزمون سراسری و کسب یک نتیجه مطلوب، نیازمند برنامه ریزی ویژه ای است که در هر مقطع از زمان باید با ویژگی های مطالعاتی و اهداف دوران مربوط باشد؛ در واقع، بر خلاف تصور غلط بسیاری از داوطلبان کنکور، برنامه ریزی و مطالعه در هر مقطعی از زمان متفاوت بوده و باید بر اساس ویژگی های همان مقطع تنظیم شود.

آن چه که در این برنامه ریزی، اهمیت دارد توجه به مراحل مرور یک مطلب مطالعه شده برای انتقال آن از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت است؛ البته در این بین برخی داوطلبان بدون اجرای روش های جمع بندی، مطالعه خود را تا روزهای پایانی کنکور ادامه می دهند که این روش به هیچ وجه مورد توصیه نیست.

باز هم اشاره می کنیم که موضوع جمع بندی برای یک داوطلب کنکوری از اهمیت بالایی برخوردار است و روش های صحیح اجرای آن همواره مورد پرسش این عزیزان بوده است. با توجه به این که عموماً داوطلبان کنکور با هر برنامه ریزی که داشته اند می بایست در فصل بهار مبادرت به جمع بندی کنند، این مقاله را به این مبحث اختصاص داده ایم.

چگونه یک جمع بندی صحیح داشته باشیم؟

به طور کلی، چهار شیوه مطالعه و برنامه ریزی برای موفقیت در آزمون کنکور لازم است. توضیح این که شما داوطلبان گرامی در ابتدا می بایست درس های مربوط به کنکور را به دقت خوانده و خلاصه برداری کنید. در مرحله بعد نوبت به جمع بندی مبحثی می رسد. بی تردید، مهم ترین دوران مطالعاتی در کنکور، دوره های جمع بندی مبحثی است.

در این دوره ها شما باید به جمع بندی مبحثی به طور مشخص بپردازید و خیال خودتان را از آن مباحث راحت کنید. معمولاً داوطلبان کنکور، متناسب با ایام پایانی دوره، در فروردین، اردیبهشت و خرداد باید از این روش بهره ببرند. پس از جمع بندی مبحثی، نوبت به جمع بندی و مرور نهایی می رسد. این دوره که آخرین کارهای شما برای آمادگی کنکور است، شیوه مطالعه متفاوتی دارد که در زمان مناسب توضیحات لازم در این زمینه ارائه خواهد شد.

همان طور که در بالا اشاره شد، یکی از مهم ترین دلایل عدم نتیجه گیری مناسب بسیاری از داوطلبان از تلاش خود در کنکور، عدم اطلاع آنان از جمع بندی است.

این دسته از داوطلبان همان کسانی هستند که تا روزهای پایانی، بی وقفه و بدون توجه به شرایط زمان و وضعیت خود، مطالب جدیدی خوانده و به این نکته نیز توجه ندارند که ممکن است بخش زیادی از این مطالب در جلسه کنکور از یادشان برود، اما گروه دیگری از دواطلبان از اهمیت جمع بندی در کنکور آگاهند، ولی شیوه نادرست و غیر اصولی را برای این کار در پیش می گیرند. با توجه به اهمیت این دوره از آمادگی برای کنکور برای همه شما داوطلبان گرامی و سۆالات و ابهاماتی که ممکن است برای شما در خصوص جمع بندی و نحوه آن به وجود آید، در این نوشتار در پی آن هستیم که ببینیم برای جمع بندی چگونه برنامه ریزی کنیم.

اولین نکته ای که باید به خاطر داشت این است کههدف جمع بندی روشن شود. هدف جمع بندی این است که انبوه اطلاعاتی که در دوران مطالعه در ذهن داوطلب قرار گرفته است به نحو مناسبی سامان دهی شده و از این طریق در هنگام آزمون براحتی قابل بازیابی باشد؛ بنابراین، در دوران جمع بندی به دنبال یادگیری مطالب جدید نباشید، بلکه سعی کنید آن چه را تاکنون آموخته اید، به نحو مطلوبی در ذهن خود سامان دهی نمایید.

اگر استثنائاً به دلیل کمبود وقت یا به دلایل دیگر، موفق به اتمام بخش مهم یا قابل توجهی از مطالب نشدید، بهتر است که باز هم به برنامه ریزی برای جمع بندی اولویت دهید و در کنار آن در ساعاتی که به جمع بندی  اختصاص ندارد، مطالب باقیمانده را مطالعه نمایید. توجه داشته باشید که یادگیری 60 درصد مطالب با عمق 90 یا 100 درصد بهتر از یادگیری 100 درصد مطالب با عمق 60 درصد است.

نکته بعدی، روش جمع بندی است. در این باره ممکن است سۆالاتی برای داوطلب مطرح باشد؛ مثلاً:

آیا مطالعه دوباره منابع برای این منظور مناسب است؟

آیا می توان صرفاً به مطالعه خلاصه مطالب و نکات اساسی پرداخت؟

استفاده از تست تا چه میزان از ضرورت و اهمیت برخوردار است؟

در پاسخ به سۆالات مذکور باید گفت: داوطلبان در جمع بندی به دو گروه تقسیم می شوند:

آنان که از روش درست و اصولی با یک برنامه خوب برای این کار استفاده می کنند و گروهی که از روش غلطی برای جمع بندی استفاده کرده و نتیجه خوبی نیز نمی گیرند. قبل از اشاره به جمع بندی صحیح لازم است که به جمع بندی اشتباه اشاره کنیم:

در این روش، داوطلب، تمامی درس های خود را از روی مطالب خلاصه نویسی شده یا جزوه های خود، طبق یک برنامه جامع مطالعه می کند و شاید تا روز کنکور، این کار را چندین بار انجام دهد؛ اما داوطلبانی که از این روش استفاده کرده اند، بر این باورند که اگر وقت داشتند، باز هم مرور می کردند؛ چرا که هیچ گاه احساس نکرده اند که تسلط کافی روی مطالب داشته اند. در این روش، دو اشکال عمده وجود دارد:

اول این که شما مطالب غیر ضروری را نیز مطالعه خواهید کرد، و

دوم این که هیچ گاه  احساس تسلط نمی کنید و در حقیقت، دوست دارید که دوباره مرور کنید؛ بنابراین، شما در مقایسه با وقتی که اختصاص می دهید، نتیجه کافی نمی گیرید.

با توجه به مطالبی که در بالا به آن اشاره شد، اگر می خواهید از دوره جمع بندی خود بهترین استفاده را ببرید، لازم است که مراحل زیر را برای جمع بندی اصولی در نظر داشته باشید و آنها را به کار برید:

1-  آزمون های سال های گذشته را تهیه کنید و در هر روز یکی از آن ها را، در ساعت احتمالی برای برگزاری آزمون اصلی، پاسخ دهید.

توجه داشته باشید که در این باره باید تا  آنجا که ممکن است شرایط آزمون را برای خود شبیه سازی کنید؛ خصوصاً اینکه حین پاسخگویی به سۆالات به هیچ وجه وقفه یا استراحتی در نظر نگیرید و نظیر کنکور سۆالات را به طور یکجا و نه به صورت درس به درس، پاسخ دهید.

2-  سپس آزمون را تصحیح کنید و پس از تصحیح آزمون، سۆالاتی را که اشتباه جواب داده یا پاسخ آن ها را نداده اید، علامت زده و مشخص کنید که سۆالات مزبور از کدام مباحث مطرح شده است. بعد از آن به مباحث مزبور مراجعه نموده و ابتدا از طریق مطالعه خلاصه مطالب یا نکات، در صدد رفع و اشکال برآیید. اگر مطالعه خلاصه و نکات مۆثر واقع نشد، صرفاً برای مباحثی که با توجه به بودجه بندی سۆالات کنکوری های گذشته از اهیمت زیادی برخوردارند، به منابع اصلی مراجعه نموده و مشکل خود را برطرف کنید.

3-  پس از ارزیابی آزمون به کیفیت مذکور، آزمون سال بعد را به همین ترتیب تمرین کنید تا مجموعه آزمون ها به پایان برسد.

در این روش، شما زمان خود را به دوره های دو یا سه روزه تقسیم می کنید و صبح روز اول را آزمون می دهید. البته این آزمون باید یک کنکور جامع باشد که بهتر است کنور سال های گذشته بوده و شرایط کنکور نیز به طور کامل شبیه سازی شود.

مزیت های روش صحیح جمع بندی

این روش، مزیت های بسیار زیادی دارد که به چند مورد آن اشاره خواهیم کرد:

در یک کنکور استاندارد، اغلب از تمامی مبحث ها، دست کم یک سۆال وجود خواهد داشت و اگر چنین هم نباشد، در پنج آزمون، به طور قطع شما از هر مبحث، دست کم به یک سۆال پاسخ خواهید داد. این کار سبب می شود که اطلاعات شما در تمامی مبحث های اختصاصی سنجیده شود.

در این روش، هر بار که آزمون می دهید، بخشی از اشکال های شما برطرف می شود و هر بار در مقایسه با دفعه گذشته، آمادگی شما بالاتر می رود؛ در ضمن، چون مطالبی را که می دانید، درست پاسخ خواهید داد، دیگر وقتی برای مطالعه آنها سپری نخواهید کرد؛ بنابراین، وقتتان تلف نمی شود.

برای موفقیت بیشتر در کنکور، حتماً به این نکته توجه داشته باشید که داشتن اطلاعات برای پاسخگویی به سۆال کافی نیست و باید با مهارت های آزمون دادن، آشنا بوده و آن ها را به کار ببندید. این مهارت ها، نیازمند تمرین هستند و تنها راه آموختن آن ها، تجربه کردن است. در دوران جمع بندی، تمرین تست های کنکور در سال های گذشته، بسیار لازم به نظر می رسد.

داوطلبان عزیز

این مسأله را بسیار جدی بگیرید

بارها دیده شده است که اشخاصی با مطالعه فراوان به سطح آگاهی مطلوبی رسیده اند، اما به دلیل عدم تمرین تست، نتیجه ای دور از انتظار کسب کرده اند. مزیت استفاده از آزمون های سال های گذشته این است که

اولاً با نحوه طرح سۆال از مباحث مختلف در کنکور آشنا می شوید، و

دوم اینکه سۆالات کنکور از جامعیت برخوردار بوده و با تمرین هر دوره از آزمون ها، گویی تمامی مطالب را یک مرتبه مرور نموده اید.

سوم اینکه با تمرین و تست، مطالبی را که بخوبی فرا گرفته اید در ذهن تثبیت کرده و با نقاط ضعف خود آشنا خواهید شد، و بلاخره، این سۆالات به عنوان سۆالات استاندارد و مشابه سۆالات کنکور باعث می شود تا مهارت های آزمون دادن شما نیز بخوبی تقویت شود.

برای نتیجه گیری بهتر از دوران جمع بندی کنکور به نکات زیر دقت کنید:

الف- در این دوره، مطالعه دوباره منایع یا مطالب جدید به هیچ وجه توصیه نمی شود؛ زیرا از طرفی مهلت کمی تا زمان برگزاری کنکور باقی مانده و عملاً با این روش، حجم قابل توجهی از مطالب از قلم می افتد و از سوی دیگر، این امر هیچ اثری در نظم بخشی به مطالب مطالعه شده نداشته و باعث سردرگمی داوطلب می شود.

ب- سعی کنید که حداقل در این دوره در طول روز 11 ساعت و در نهایت 13 ساعت درس بخوانید. اگر نمی توانید این کار را انجام دهید، علتش این است که وقت تلف می کنید، نه اینکه وقت ندارید؛ پس باید برای خودتان برنامه زمانی دقیقی از قبل معین کنید و خود را مقید کنید تا آن را انجام دهید.

پ- اگر تا به حال مبحثی از درس های اختصاصی را هرگز نخوانده اید، بهتر است که آن را با مشورت با افراد مطلع رها کنید، اما اگر آن مطلب، یک درس عمومی است، می توانید آن را بخوانید، ولی سعی نکنید که تسلط شما خیلی زیاد شود: چون این کار به زمان زیادی احتیاج دارد که شما فرصت انجام آن را ندارید، و سعی کنید که با خواندن مطالب اصلی، درصد خود را افزایش دهید.

ت- به بودجه بندی سۆال های کنکور توجه کنید و اگر به مبحثی که سۆال بیشتری از آن مطرح می شود، تسلّط کمی دارید، تا حد امکان مشکل خود را برطرف کنید.

ث- اگر شما داوطلب خوبی هستید و نتیجه خوبی را در آزمون ها کسب کرده اید، می توانید هر دو روز یک بار آزمون بدهید، و در حقیقت، یک روز و نیم را برای رفع اشکال بگذارید، ولی اگر نتیجه هایتان رضایت بخش نیست، این کار را سه روز یک بار انجام دهید و دو روز و نیم را برای اشکال ها وقت بگذارید.

در این وقت ها، شما باید در هر درس، یک تصمیم مهم بگیرید و آن را عملی کنید؛ برای نمونه، با خود بگویید که در درس فیزیک، تست های مبحث نور را تا فاصله آزمون بعد، رفع اشکال خواهم کرد.

ج- اگر در هر آزمون، فکر کنید که این، کنکور واقعی شماست، در این صورت، در هر آزمون، اشکال عمده خود را برطرف خواهید کرد و به این ترتیب، هر آزمون در مقایسه با آزمون قبلی تان بهتر خواهد شد.

چ- ساعت خواب خود را در دوران جمع بندی، اصلاح کنید. تحقیق ها نشان داده است که دست کم 7 ساعت خواب در شبانه روز برای ذهنی آماده لازم است؛ بنابراین، سعی کنید که در طول این مدت به صورت تدریجی، طوری خواب خود را تنظیم کنید که در درجه اول دست کم 7 ساعت در شبانه روز بخوابید و در درجه دوم، ساعت خواب و بیداری شما منظم باشد؛ یعنی برای نمونه، هر روز بین ساعت 23 تا 24 (11 تا 12 شب) بخوابید و بین ساعت 6 تا 7 صبح بیدار شوید.

اگر عادت به خواب بعد از ظهر دارید، آن را طوری تنظیم کنید که مدت زیادی نباشد و فقط مغزتان برای مطالعه بعد از ظهر استراحت کند؛ زیرا بعد از این زمان، خواب وارد مرحله عمیق شده و فرآیند بیداری، دشوار خواهد شد.

مرکز یادگیری سایت تبیان

پیک سنجش