جای درمان اعتیاد در پزشک خانواده

به گزارش خبرگزاری مهر،محمدباقر صابری زفرقندی در این باره اظهار داشت: ادغام مراكز درمان اعتیاد در برنامه پزشك خانواده اگر به معنی تعدیل و حذف مراكز درمان اعتیاد باشد و درمان اعتیاد محدود به چند مركز منتخب شود، یك راهبرد نادرست و آسیب زا است و اگر به این معنی است كه باید خدمات درمانی اعتیاد را به صورت ادغام‌یافته و همزمان با سایر خدمات درمانی به افراد نیازمند ارائه کنیم این مهم از اصول PHC یا نظام مراقبت‌های بهداشتی و درمانی اولیه است و تفاوت بسیار زیادی با موضوع ادغام مراكز درمان در برنامه پزشك خانواده دارد.

وی ادامه داد: برنامه پزشك خانواده باید به شكلی طراحی و اجرا شود كه همه افراد نیازمند بتوانند تمامی نیازهای درمانی خود را به صورت آسان و ارزان و ادغام یافته مرتفع سازند، به عبارتی فرد نیازمند نباید برای بیماری های متعدد خود مجبور به اتلاف وقت و هزینه برای مراجعه به مراكز مختلف و پراكنده درمانی باشد بلكه با مراجعه اولیه به پزشك خانواده نیازهای اولیه او مرتفع شود و در صورت نیاز به مداخلات تخصصی بیشتر به سطوح بالاتر نظام درمانی ارجاع شود.

مدیركل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد با بیان اینكه در برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع، موضوع ادغام به معنی كاهش مراكز درمانی مطرح نیست، اظهار داشت: در نظام PHC و پزشك خانواده باید نحوه ارتباط بین پزشك خانواده، با سطوح بالاتر مثل مراكز درمانی دولتی و خصوصی به روشنی مشخص و از همه ظرفیت‌‌های بالفعل و بالقوه نظام درمان برای ارائه خدمات درمانی مناسب، به موقع و ارزان به نیازمندان استفاده شود.

صابری با اشاره به جامعیت ادغام خدمات درمان اعتیاد در PHC گفت: در نظام PHC‌و پزشك خانواده پیشگیری، موضوع بسیار مهمی است و بخش عمده اهداف این طرح در پیشگیری از بیماری ها نهادینه شده است و رویكرد پررنگ درمانی پزشك خانواده كه متأسفانه در حال حاضر شاهد آن هستیم با مبانی و اصول نظام PHC فاصله دارد.

وی با اشاره به اظهارنظرهای مطرح شده مبنی بر اینكه در یك جمعیت 2500 نفری حداقل 100 بیمار معتاد خواهیم داشت كه روزانه باید به پزشك خانواده مراجعه كنند، از افرادی كه بدون توجه و شناخت به ماهیت PHC و پزشك خانواده باعث نگرانی در مردم می شوند، انتقاد كرد و گفت: برخی افراد ادعا كرده اند از آنجایی كه برای هر 2500 نفر یك پزشك خانواده در نظر گرفته شده است بنابراین باید هر پزشك خانواده روزانه 100 بیمار معتاد را علاوه بر سایر مراجعان بیمار خود درمان كند كه در پاسخ باید گفت این ادعا عمق ناآگاهی از برنامه پزشك خانواده ، اصول و فلسفه آن را نشان می دهد.

وی ادامه داد: هر تیم پزشك خانواده و نه یك فرد به عنوان پزشك خانواده مسوول امور بهداشتی و درمان یك جمعیت 2500 نفری است و این بدان معنا نیست كه یك پزشك به عنوان پزشك خانواده 2500 نفر بیمار در روز خواهد داشت. اگر شیوع سوء مصرف مواد را در بدترین حالت ده درصد بدانیم یعنی 250 نفر از جمعیت فوق دچار سوء مصرف مواد هستند كه براساس منابع معتبر حدود 20 درصد از افرادی كه مواد مصرف می كنند احساس نیاز به درمان پیدا كرده و برای درمان خود اقدام می‌كنند، به عبارتی برای هر تیم پزشك خانواده حداكثر 10 تا 20 نفر از جمعیت تحت پوشش ممكن است نیازمند خدمات درمان اعتیاد باشند كه در طول سال نیاز به مراجعه برای درمان اعتیاد را خواهند داشت و این عدد تعداد زیادی نخواهد بود.

این مقام مسوول در ستاد تصریح كرد: اگر ادعای 100 بیمار روزانه برای درمان اعتیاد به پزشك خانواده ادعای درستی باشد آن وقت باید گفت كه درصد زیادی از مردم نیاز به درمان برای اعتیاد داشته و با این حساب شیوع اعتیاد در كشور حتی به بیش از 50 درصد می رسد كه البته بی پایه بودن و فقدان دلایل علمی برای اثبات این موضوع نیاز به توضیح بیشتری نیست.

صابری همچنین در مورد ادغام خدمات پیشگیری و درمان اعتیاد در پزشك خانواده، با انتقاد از برخی اظهارنظرها كه بیشتر با مصرف رسانه‌ای دارد، گفت: برخی افراد اظهار نگرانی كرده اند كه ادغام درمان اعتیاد در پزشك خانواده باعث كنار گذاشته شدن ستاد مبارزه با موادمخدر در امر درمان است و پیش‌بینی كرده اند كه با این وجود در 2 تا 3 سال آینده ساختار درمان اعتیاد كشور از هم پاشیده شود كه كمترین اطلاع از اصول درمان اعتیاد و اهداف اعتیاد كافی است تا غلط بودن این استدلال را متوجه شویم.

وی افزود: ستاد مبارزه با موادمخدر اصولاً وظیفه سیاست گذاری و نظارت داشته و وظیفه ای در حوزه اجرا ندارد تا با اجرای این طرح از امر درمان كنار گذاشته شود. سیاست های ستاد مبارزه با موادمخدر تأكید بر ادغام خدمات پیشگیری و درمان اعتیاد در نظام مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه (پزشك خانواده) بوده و این مصوبه ستاد به دستگاه های ذی‌ربط ابلاغ شده است.

صابری ادامه داد: وزارت بهداشت در راستای اجرای مصوبات ستاد مبارزه با موادمخدر موظف بوده است ارائه خدمات ادغام یافته درمان اعتیاد در نظام شبكه را از سال ها قبل عملیاتی کند و اكنون نیز اگر به درستی و با بهره گیری از نظر كارشناسان امر این مهم صورت گیرد باید آن را به فال نیك گرفت و چهارم اینكه، تولیت درمان اعتیاد در همه كشورها و از جمله در ایران با نظام سلامت است و اگر اجرای وظیفه ذاتی وزارت بهداشت فرضاً منجر به حذف برخی از نهادها و دستگاه‌های موازی شود چرا باید نگرانی وجود داشته باشد؟!

وی ضمن بی اساس خواندن نگرانی در مورد دانش اعتیاد پزشكان خانواده گفت: در مورد نگرانی از دانش پزشكان خانواده نیز این نگرانی بی پایه و اساسی است، گویا برای عده ای فرض شده كه قرار است پزشكان خانواده از كرات دیگر یا از كشورهای دیگر وارد شوند و یا اینكه پزشكان خانواده از دانشگاه هایی غیر از دانشگاه‌های معتبر كشور فارغ التحصیل شده اند.

مدیركل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد گفت: بدیهی است از پزشكان موجود و فعال در كشور برای تیم پزشك خانواده استفاده خواهد شد و همانند پزشكان عمومی فارغ التحصیل كه در حال حاضر مشغول خدمت در حوزه درمان اعتیاد هستند و برای این موضوع دوره‌های آموزشی را طی كرده اند با ظرفیت و برنامه های خوبی كه برای توسعه مراكز آموزشی درمان اعتیاد برای پزشكان عمومی ایجاد شده است برای آموزش پزشكان احتمالی خانواده كه آموزش ندیده باشند مشكلی وجود نخواهد داشت.

صابری در مورد برخی ادعاها مبنی بر كم رنگ شدن درمان‌های غیردارویی در پزشك خانواده یادآور شد: اگر به تركیب پزشك خانواده توجه شود نگرانی از عدم انجام مداخلات غیردارویی برای معتادان نیز بی پایه و اساس است چرا كه  در مراكز درمان اعتیاد موجود نیز متأسفانه به دلیل نظارت‌های ضعیف، حس و ولع سودجویانه برخی از افراد و پزشكان به عنوان درمانگر، درمان اعتیاد خلاصه در درمان دارویی و آن هم درمان با متادون شده است و این آسیبی است كه متوجه بدنه نظام درمان اعتیاد در كشور شده است و به نظر می رسد مسۆلین وقت در این زمینه باید پاسخگو باشند. با اجرای درست برنامه پزشك خانواده امید به پررنگ شدن موضوع مداخلات پیشگیری، غربالگری معتادین، درمان به موقع و خلاصه پیگیری های بعد از درمان و مداخلات درست و علمی غیردارویی توسط افراد كارشناس و یا ارجاع به مراكز تخصصی بالاتر بیشتر می شود، خصوصاً در صورتی‌كه زحمات مسئولین امر در دفتر تخصصی وزارت بهداشت مبنی بر الزام حضور روانشناس در تیم پزشك خانواده نیز مورد عنایت مسئولین اجرایی پزشك خانواده قرار گرفته شود.

صابری در پایان ضمن استقبال از هر گونه انتقاد از سیاست ها و برنامه های درمان اعتیاد در كشور مبتنی بر شواهد علمی و منصفانه توسط كسانی كه دانش لازم در حوزه مربوطه را داشته باشند، گفت: انتقاد یك هدیه الهی است و پذیرش انتقاد راه درست حركت به سمت جلو است،استفاده ابزاری و ایجاد فضای مسموم تبلیغاتی و رسانه ای برای موضوعات تخصصی كه با سلامت و اعتقاد و اطمینان مردم به نظام سلامت كشور ارتباط دارد مذموم بوده و اگر برای مصرف فردی نیز بیان شود مشكلی را از نظام سلامت حل نمی‌كند.

منبع : مهر نیوز

مقالات مرتبط :

پزشکی عمومی رو به نابودی!

ترک‌اعتیاد ماهواره‌ای فریب است

آینده‌ای که با سرطان عجین می‌شود!