پرخاشگری و علل آن

پرخاشگری رفتاری است به صورت عملی یا کلامی نسبت به فرد یا شی‌ای خاص، که با هدف وارد کردن صدمه یا خسارتی به آن فرد یا شی انجام می‌پذیرد.

پرخاشگری که در اصطلاح روانشناسی به آن aggression و یا aggressivity، اطلاق می‌شود، اصطلاحی است بسیار کلی برای انواع گوناگونی از اعمال همراه با حمله، خصومت و خشونت. پرخاشگری رفتاری است به صورت عملی یا کلامی نسبت به فرد یا شی‌ای خاص، که با هدف وارد کردن صدمه یا خسارتی به آن فرد یا شی انجام می‌پذیرد.

پرخاشگری ممکن است به دلایل زیر برانگیخته و نمایان شود:

1- ترس و یا حرمان

2- میل به ایجاد ترس و یا فراری دادن دیگران

3- میل به پیش بردن نظرات غیر منطقی شخصی و یا جمعی

4- مورد تهاجم قرار گرفتن قلمرو و ...

پرخاشگری از دلایل مهم ارجاع کودکان و نوجوانان به مراکز مشاوره و روان درمانی است. آنچه باعث توجه محققان به رفتارهای پرخاشگرانه شده، اثر نامطلوب آن بر رفتارهای میان فردی و همچنین اثر آسیب‌زای آن بر حالات درونی و روانی افراد است.

علل پدید آورنده رفتار پرخاشگرانه:

1- عوامل ارثی و سرشتی:

عده ای اعتقاد دارند که بسیاری از پرخاشگری‌های کودکان ناشی از بیماری جسمی آن‌هاست. عده‏ای از محققین نیز معتقدند پرخاشگری نتیجه فعل و انفعالات مغز است و عده‏ای دیگر بر نقش هورمون‌های جنسی تاکید می‌کنند و همین عامل را علت اصلی وجود پرخاشگری شدیدتر در مردان نسبت به زنان می دانند.

فرد پرخاشگر از پدر و مادر، خواهر و برادر و افرادی که کشش خاصی به سوی آن‌ها دارد و همچنین از دوستان و همسالان الگو برداری می‌کند.

2- علل اجتماعی:

اولین محیطی که کودکان از نظر اجتماعی تجربه می‌کنند محیط خانواده است و موضوع مهم در خانواده، برخوردهای کلامی و غیر کلامی والدین با یکدیگر است. اختلالات خانوادگی، پاسخ ندادن به موقع و مناسب به نیازهای کودک، فرصت ندادن به او برای ابراز وجود و تنبیه، زمینه‌ی رفتارهای پرخاشگرانه را در وجود کودک تحریک و تقویت می‌کند.

در بین علل خانوادگی موثر بر رفتار پرخاشگرانه کودک، ناکامی طفل از دریافت محبت مادری، واکنش‌های نامناسب و پاسخ ندادن مادر به نیازهای غریزی و طبیعی کودک، می‌تواند از عوامل عمده پرخاشگری باشد.

3- ناکامی:

پرخاشگری می‌تواند معلول عوامل و موقعیت‌های ناخوشایندی چون ناکامی باشد. ناکامی شخص در نیل به اهداف خود، احتمال بروز رفتارهای نامطلوب به ویژه پرخاشگری را در او افزایش می‌دهد.

4- الگو برداری:

فرد پرخاشگر از پدر و مادر، خواهر و برادر و افرادی که کشش خاصی به سوی آن‌ها دارد و همچنین از دوستان و همسالان الگو برداری می‌کند. همسالان، الگوهای مهم و با نفوذی هستند که هم پرخاشگری و هم رفتارهای مطلوب را به کودک می‌آموزند.

5- نقش اولیای مدرسه:

دانش آموزان نه تنها از معلمین خود دروس مدرسه را فرا می‌گیرند، بلکه تحت تأثیر رفتارها و کردارهای آن‌ها نیز واقع می‌شوند و ممکن است از آن‌ها رفتارهای خشن و تهدید آمیز را هم بیاموزند. فشار دروس تحصیلی، تحمیل تکالیف درسی زیاد از حد، تنبیهات بدنی و تبعیض، می‌تواند روحیه پرخاشگری را در دانش آموزان ایجاد و تشدید نماید.