سرزمین نخل و شروه

بوشهر سرزمین عجیبی است. باورهای عجیبی در این سرزمین شکل گرفته و معماری شگفت انگیزی دارد. هرقدر درباره بافت تاریخی بوشهر گفته شود کم است؛ هرقدر از فرهنگ مردمان آن گفته شود، گویی ناگفته‌های زیادی مانده‎است. بوشهر سرزمین نخل و شروه‌های خلاق است.

بندر بوشهر، سرزمین شرجی و گرما، مهد دلاوران جنوب، قلمرو مروارید و نفت و گازو لنج، در حاشیه سحرانگیز خلیج فارس با صیادان سختکوشش روزهای خوش مهمانی اش را آغازکرده. از بهمن تا اواخر فروردین بهشت جنوب کشور بهترین مقصد برای یک سفر عجیب، یگانه و پرثمر است.

آنچه در مورد زیبایی های بوشهر می توان گفت در چنین مطلب مختصری نمی گنجد، اما برای آنکه تصویری از این بندر تاریخی داشته باشید، تلاش می شود بشکلی کوتاه نقاط دیدنی بوشهر را معرفی کنیم.

به فراخور قدمتی که این بندر دارد، به اسامی مختلفی از جمله رام اردشیر، ابوشهر، لیان و ری شهر و... خوانده شده، همانطور که از نام اولیه آن پیداست بنای شهر را به اردشیر ساسانی نسبت می دهند، هرچند که منابعی از آوازه بوشهر در زمان هخامنشی و داد و ستدهایی که از آن طریق با هند و آفریقای شمال شرقی انجام می شده خبر می دهند. آنچه بدیهی است این است که بوشهر به شکل کمابیش کنونی اش در زمان نادری بشکل بندری پررونق شناخته شد بوده است.

بندر بوشهر همواره در طول تاریخ پرفراز و نشیبش یکی از دروازه های مراوده با خارج از کشور بوده است. وجود کنسولگری کشورهای متعدد از جمله بریتانیا و هلند و هندوستان موید این نکته است. مردم بوشهر جزو نخستین ایرانیانی هستند که صاحب نشریات محلی بود اند، آوای جنوب از قدیمی ترین مجلات ایران یکی از آنهاست.

بوشهر به طور کلی دو بخش اصلی دارد: محله سنتی و صیادی که در غرب و شرق شهر گشترده شده و محلات جنوبی و شمالی بعدها با مهاجرت جمعیت از اقصا نقاط کشور این محله را قطع کرده اند. محله های کوتی، بهبهانی ها، دهدشتی و ... از محلات قدیمی بوشهر هستند که عمده بافت تاریخی را در خود جا داده اند. بوشهر، دارای چنان جایگاهی است که روز 18 اسفند هرسال را به نام، بندر بوشهر، گنجینه خلیج فارس نام نهاده اند.

دیدنی های بوشهر

منطقه باستانی ریشهر

در جنوب شهر بوشهر، منطقه ای باستانی وجود دارد که قدمت آن به سه هزار سال پیش ازمیلاد مسیح می رسد، کتیبه میخی معروف شوتروک ناهونته کشف شده در این محوطه نشان می دهد که ریشهربخش مهمی از امپراطوری عیلام و پل ارتباطی آن با خارج از قلمرو اش بوده است. بعدها در زمان ساسانی برای باردیگر این منطقه اهمیتی فوق العاده می یابد در دوره اسلامی، و در اوج آن در زمان نادر افشار ریشهر از مهمترین بنادر تجاری کشور محسوب می شده است.

خانه ملک

عمارت ملک، در فاصله کمی از بوشهر کنونی اما در بخش مرکزی بوشهر قدیم واقع شده است، ویژگی جالب این بنا آن است که توسط معماری های فرنگی طراحی و با مواد محلی ساخته شده است. این بنای کمابیش 100 ساله قاجاری ، منزل مسکونی یکی از متنفذین جنوبی به نام مهدی ملک التجار بوده که در سفرهای خود به اروپا به معماری آن علاقمند شده و این بنا را با الهام از کاخ های اروپایی احداث کرد. بعدها و در زمان اشغال ایران در زمان جنگ دوم انگلیس ها آن را تبدیل به مقر خود نمودند و بخش زیادی از وسایل قیمتی آن یا به غارت رفت یا به دلیل ورشکستگی صاحبش به حراج گذاشته شد. در زمان پهلوی و بعد از آن تاسفانه تلاش مناسبی برای مرمت و حفظ آن نشده، با یان حال این ساختمان هنوز یکی از جذابیت های بوشهر به شمار می رود.

گورستان شغاب

این قبرستان قدیمی، مربوط به دوران عیلامی است و وجود تابوت های سنگی، خمره های نگهداری مردگان و حتی مقبره های مکعب شکل و آیین های مختلف دفن اجساد از زندگی مردم با ادیان مختلف در منطقه خبر می دهد.

خانه قاضی

یکی دیگر از بناهای معروف بوشهر در محله بهبهانی ها واقع شده است که ساختمانی مربوط به دوره زندیه است.

خانه رییسعلی دلواری

خانه یا آنطور که امروز شناخته شده موزه رییسعلی دلواری، در 45 کیلومتری بوشهر در دلوار واقع شده و با در معرض نمایش قرار دادن خانه و وسایل این مرد بزرگ، یادآور روزهای پایمردی دلاوران تنگستان در برابر اشغال بیگانگان است.

قبر ژنرال

گور جنرال در واقع یک ابلیسک است که محل دفن یک ژنرال انگلیسی است که در1850 به دست نیروهای محلی کشته شده است. گفته می شود بجز صاحب مقبره اصلی 35 نفر دیگر نیز در این گورستان به خاک سپرده شده اند. هویت واقعی این ژنرال هرگز مشخص نشده و بیشتر حدسیات غیر قابل اتکا هستند. پیش از این، یعنی در زمان دفن اجساد این منطقه یک باغ بوده که بعدها توسط شهرداری بوشهر به یک پارک عمومی تبدیل شده است. قبر ژنرال در محل سنگی بوشهر واقع است.

عاشورا در بوشهر

اگر بتوانید در زمان عزاداری های ایام عاشورا به این شهر سفر کنید با سینه زنی حیدری که یکی از دیدنی ترین میراث معنوی بوشهر است آشنا می شوید، عزاداران در دایره های تو در تو و دست در کمر یکدیگر با ریتم های تند اشعار مذهبی را می خوانند که یکی از پرشورترین مراسمی خواهد بود که تا به امروز دیده اید.

مراسم زار یکی از مراسمی است که تنها در صورتیکه خیلی خوش شانس باشید امکان دیدن آن را خواهید داشت، زار موجودی غیرواقعی است که از باورهای مردم آفریقا و مشخصا تانزانیا به بوشهر آورده شده است، زار موجودی است که انسان های دیگر را تسخیر کرده و وادار به انجام کارهای غیرعادی می کند؛ برای خارج کردن زار افراد به کوبیدن طبی و دمام و دهل می پردازند و نوعی از خودبیخود شدگی در این مراسم وجود دارد. حضور زنان و کودکان نابالغ و کسانی که یک بار مورد حمله زار واقع شده اند در مراسم ممنوع است.

لیوا، نیز یکی دیگر از مراسمی است که با سازهای کوبه ای ، اشعار عمدتا عربی و هندی همراهی می شود و جنبه جشن دارد.

موسیقی بوشهر

شروه، که در تمام مناسک و مناسبت های بوشهری از تولد، لالایی، عروسی و عزا حضور دارد دوبیتی هایی است که معمولا با نی و نی انبان خوانده می شود، ملودی و ریتم ثابتی ندارد و بشکل بداهه خوانده می شود. معروفترین شروه ها را فایز دشتسانی سروده است. در سفر به بوشهر از مردم بخواهید برای شما شروه خوانی کنند یا شما را به اماکنی شروه خوانی درآن صورت می گیرد ببرند.

اگر به فوتبال علاقمند هستید و سفرتان با یکی از بازی های تیم فوتبال شاهین بوشهر مصادف شده ، آن را از دست ندهید. تیم شاهین یکی از پرسابقه ترین باشگاه های ایران است.

بجز موارد ذکر شده، استان بوشهر دارای بهترین و غنی ترین چشمه های آبگرم با خواص درمانی است، آبگرم برازجان، آب گرم دالکی در نزدیکی برازجان، خانیک 1 و 2 ، اهرم، نیکی و ... تعدادی از این چشمه ها هستند.

جزایر دیدنی خارک، خارکو، ام اکرم و نخیلو ، عباسک،  شیف از دیگر جاذبه های طبیعی استان به شمار می روند.

کلیساهای متعدد در بوشهر و جزیره خارک نشانه مدارای مردم این خطه در پذیرش دیگر ادیان است، مانند کلیسای مسیح مقدس بوشهر، کلیسای قدیمی خارک .

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از خبرگزاری میراث فرهنگی