هنر مینوسی

تمدن پیشایونانی

ساکنان باستانی این سرزمین، چنان میراث گرانبها و منحصر به فردی از خود به یادگار گذاشته اند که هنوز هم با گذشت هزاران سال ، می توان تاثیر فرهنگ یونانی را در عرصه های گوناگون چون معماری، هنر و اندیشه های سیاسی و فلسفی جهان امروز مشاهده کرد.گرچه همواره از شهر آتن به عنوان مهد فرهنگ و تمدن اروپا یاد می شد، اما قدیمی ترین تمدن شناخته شده یونان در جزیره ای به نام " کِرِت" پدید آمده است.

تمدن مینوسی(1)

(2200 تا 1450 پیش از میلاد)

در افسانه ی "تزئوس و مینوتور" چنین آمده که "مینوس"، پادشاه جزیره "کرت" در کاخ با شکوهی بر تمام یونان فرمانروایی می کرد. او دستور داده بود تا هرساله تعدادی از جوانان آتن را برای قربانی شدن به غار هیولای مینوتور ببرند. اما یک پهلوان شجاع آتنی به نا " تزئوس" به تنهایی وارد غار شد و آن هیولا را کشت.

مردم تا مدت ها تصور می کردند این داستان واقعیت ندارد و افسانه ای بیش نیست تا اینکه در اوایل قرن 19میلادی تعدادی از باستان شناسان، بقایای کاخ باشکوهی را در ساحل شمالی جزیره کرت کشف کردند که قدمت آن به 4000 سال پیش می رسید.

آنها با کشف چند مجسمه و همچنین تصاویر نقاشی شده از مراسم پرستش گاو بر دیوارهای آن، به این فکر افتادند که احتمالا این کاخ ها متعلق به پادشاه مینوس است.

از آنجا که باستان شناسان اطلاعات زیادی از ساکنان قدیمی جزیره نداشتند، آنجا را سرزمین "مینوس" نام نهادند ، اما چند سال بعد با کشف لوحی قدیمی دریافتند که نام این شهر "کنوسوس"(2) بوده است.

به نظر می رسد مینوسی ها حدود 2500 سال پیش از میلاد از آسیای صغیر و جنوب روسیه به این جزیره مهاجرت کرده باشند و چون صنعتگران بسیار ماهری بودندف موفق شده اند نخستین تمدن اروپا رادر این مکان پایه گذاری کنند.

مینوسی ها مردمانی باهوش بودند . آنها 4000 سال پیش، کاخ های پنج طبقه ای ساخته بودند که با معماری شگفت انگیز به امکانات پیشرفته ای چون لوله های سفالی مجزا برای عبور آب گرم و سرد مجهز بودند و دیوارهای آن با نقاشی های بسیار زیبایی تزیین شده بود.

با بررسی چند مجسمه ی کوچک کشف شده در این کاخ ها می توان دریافت که مینوسی ها فقط خدایان مهربان را می پرستیدند و به خدایان ظالم و دیوها اعتقادی نداشتند.

نقاشی های دیواری کاخ ها هم نشان می دهد که این مردم اهل جنگ نبودند و بیشتر اوقات را به شادی و بازی می پرداختند. در این تصاویر زنان و دختران به همراه مردان در مراسم شرکت می کردند و بر خلاف بسیاری از کشورهای امروزی، زنان مینوسی در  4 هزار سال پیش،از آزادی های فراوانی بهره مند بودند.

اما این تمدن با شکوه چگونه از بین رفت؟

باستان شناسان با کشف سنگ ها و خاکسترهای آتشفشانی و بررسی قدمت آنها به این نتیجه رسیدند که در حدود سال 1450 ق.م، فوران عظیم مواد آتشفشانی در جزیره "ترا"،واقع در 120 کیلومتری شمال کرت، باعث نابودی این تمدن پیشرفته شده است. آنچه تا کنون مشخص شده، این است که تمامی ساختمان ها و کاخ های مینوسی در مدت بسیار کوتاهی فروریخته و مابقی در زیر خاکستر آتشفشان مدفون شده اند.

به دلیل ساخت ظروف سفالین باشکوه و زیبایی که تا کنون تعدادی از آنها در این جزیره کشف شده، باستان شناسان و محققان هنری معتقدند تمدن یونان که سالها بعد از تمدن مینوسی پدید آمد ،در سفالگری  وامدار هنر مینوسی است.

پی نوشت:

1- Minos

2- Knossos