تبیان، دستیار زندگی
به دنبال تغییر دیدگاه هایی که در دهه اخیر نسبت به نقاشی دیواری شهری در ایران پدید آمده ، همایون ثابتی مطلق رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران، از پاکسازی برخی از نقاشی های دیواری شهر تهران و جایگزینی آنها توسط تصاویر جدید و مناسب خبر دارد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پاکساری تهران از نقاشی دیواری


به دنبال تغییر دیدگاه هایی که در دهه اخیر نسبت به نقاشی دیواری شهری در ایران پدید آمده ، همایون ثابتی مطلق رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران، از پاکسازی برخی از نقاشی های دیواری شهر تهران و جایگزینی آنها توسط تصاویر جدید و مناسب خبر دارد.

پاکساری تهران از نقاشی دیواری

رئیس انجمن هنرمندان نقاش با اشاره به پاکسازی 15 هزار متر نقاشی دیواری از سطح شهر تهران در فاز اول این پروژه، از پاکسازی 10 هزار متر نقاشی دیواری دیگر در فاز دوم این پروژه در فروردین 92 خبر داد.

همایون ثابتی مطلق رئیس انجمن هنرمندان نقاش درباره پروژه پاکسازی نقاشی‌های دیواری‌ تهران و روند آن در سال آینده توضیح داد: تاکنون در فاز اول این پروژه که با همکاری انجمن هنرمندان نقاش و سازمان زیباسازی شهر تهران انجام می‌شود،‌ حدود 15 هزار متر نقاشی دیواری از سطح شهر تهران پاکسازی شده است و در فاز دوم این پروژه نیز حدود 10 هزار متر نقاشی دیواری دیگر باقی مانده که تا پایان فروردین‌ماه 92 از سطح شهر تهران پاکسازی خواهیم کرد و پس از آن دیوارهایی که نیاز به نقاشی‌های تازه دارند شناسایی خواهند شد و کارهای اجرایی آن را در فازهای بعدی ادامه خواهیم داد.

او با اشاره به ضرورت پاکسازی بصری تهران از نقاشی‌های نامناسب و توجه به آلودگی‌های بصری شهر گفت: هدف ما از پاکسازی این نقاشی‌ها این بود که نشان دهیم اجرای نقاشی دیواری در سطح شهر مثل کاشت گل در باغ است که ابتدا باید علف‌های هرز را بچینیم و بعد برای کاشت گل در فضای مناسب آن اقدام کنیم و به همین منظور نیز کلاس‌های آموزشی از سوی انجمن نقاشان برگزار می‌کنیم که به هنرمندان و علاقمندان درباره هنرهای شهری آموزش دهیم تا شاهد اجرای آثار قوی‌تری با توجه به مۆلفه‌های شهری باشیم.

ثابتی مطلق درباره همکاری شهرداری‌های مناطق مختلف تهران برای پاکسازی و اجرای دوباره برخی آثار نقاشی هم گفت: ما در همکاری با سازمان زیباسازی نظرات کارشناسی خود را اعلام می‌کنیم و تاکنون نیز شهرداری‌های مناطق در پاکسازی برخی از آثار با ما همکاری لازم را داشته‌اند که امیدوارم همچنان ادامه داشته باشد اما به اعتقاد من اگر با توجه به وجود 80 نوع وظیفه سازمانی در زیباسازی تهران امور مربوط به هنرهای شهری از جمله نقاشی و مجسمه را در قالب یک اداره مستقل متمرکز می‌کردند، شاهد فعالیت‌های بهتر و منسجم‌تری در زمینه هنرهای شهری بودیم.

لازم به ذکر است که نقاشی های دیواری در تهران موضوع‌ های بیشتر سیاسی و انقلابی داشند، اما از اوایل دهه هفتاد سبک جدیدی از نقاشی دیواری پدید آمده است که صرفا تزئینی است.

به عقیده مسئولان و مدیران زیباسازی شهر تهران ، برای بهبودی و ارتقا نقاشی دیواری‌های سطح شهر تهران باید از

کارشناسان و هنرمندان نخبه و کار آزموده بهره برد تا این آثار هنری علاوه بر زیبایی، با کارکرد واقعی و تاثیرگذاری در خور توجه همراه باشند.

گفتگو با احسان زكاری، طراح و مجری نقاشی دیواری در شهر تهران

احسان زكاری، متولد 1358، آران و بیدگل است. وی تحصیل‌كرده رشته نقاشی از دانشگاه تهران و كارشناس ارشد همین رشته از دانشگاه تربیت مدرس است. زکاری به مدت هشت سال به صورت حرفه‌ای وارد كار نقاشی دیواری شده و طراحی و اجرای بسیاری از نقاشی‌های دیواری سطح شهر را به عهده داشته است. با وی در مورد نقاشی‌دیواری، نحوه اجرا، موانع و كاستی‌های این كار و مدیریت هنر شهری و اینکه چطور می‌تواند مناقصه به بهتر شدن هنر شهری کمک کند، گفتگویی دوستانه انجام دادیم.

طرح‌هایی كه برای بزرگراه‌ها انتخاب می‌شوند مناسب بزرگراه نیستند. همانطور كه می‌دانید در بزرگ‌راه‌ها تردد ماشین‌ها لحظه‌ای است و طرحی مناسب این اماكن است كه برای دید لحظه‌ای و گذرا مناسب باشند اما دیده می‌شود كه گاه طرح‌هایی كه اجرا شده‌اند دارای رنگ و لعاب فراوانند و بسیار شلوغ‌اند و حتی باعث ایجاد آلودگی بصری می‌شوند و جان رانندگان را به خطر می‌اندازند. گاهی هم از چاپ‌هایی با كیفیت پایین در اجرای طرح‌ها استفاده می‌شود كه فضای این مكان‌ها را مغشوش می‌كنند. در این مكان‌ها باید از رنگ‌های ملایم‌تر و آرامش‌بخش استفاده شود تا رانندگان احساس فشار عصبی اضافه‌ای را تجربه نكنند

- تعریف شما از نقاشی دیواری چیست و اصولا به نظر شما این هنر چه رسالتی می‌تواند در فضای شهری ایفا كند؟

نقاشی دیواری از دیرباز در فضاهای معماری كلیساها و دیوار شهرهای قدیم چون «پمپئی» و «هركولانوم» به اجرا در می‌آمده است. در گذشته نقاشی دیواری را برای زینت دادن به دیوار كلیساها و كاخ‌ها استفاده می‌كرده‌اند و حتی در اماكنی برای ایجاد فضاهای گسترده به ایجاد خطای دید در نقاشی‌ها مبادرت می‌كرده‌اند تا فضای سه بعدی خاصی را در دیوار ایجاد نمایند. به نظر می‌رسد از زمان ساسانیان تا به امروز نیز این كاركردها در نقاشی دیواری باقی مانده است، اما رسالت دیگری كه بعد از انقلاب روسیه به آنها اضافه شده، رسالت رسانه‌ای این هنر بوده است كه پس از انقلاب روسیه هنرمندان جهت تبلیغ یك ایدئولوژی خاص از این هنر استفاده كردند.

- با توجه به این‌كه شما هم طراح آثار دیواری هستید و هم در اجرای آثار دخیل هستید طرح‌های اجرا شده در سطح شهر تهران را چگونه ارزیابی می‌كنید؟

* طرح‌های خوب زیادی در سطح شهر اجرا شده‌اند و در حال اجرا هستند. اما به هر حال اشكالاتی نیز در این طرح‌ها دیده می‌شود. گاه طرح‌های استفاده شده در مكان‌های مناسبی اجرا نمی‌شوند و گاه دیده می‌شود اجراها بسیار ضعیف است. بر فرض مثال طرح‌هایی كه برای بزرگراه‌ها انتخاب می‌شوند مناسب بزرگراه نیستند. همانطور كه می‌دانید در بزرگ‌راه‌ها تردد ماشین‌ها لحظه‌ای است و طرحی مناسب این اماكن است كه برای دید لحظه‌ای و گذرا مناسب باشند اما دیده می‌شود كه گاه طرح‌هایی كه اجرا شده‌اند دارای رنگ و لعاب فراوانند و بسیار شلوغ‌اند و حتی باعث ایجاد آلودگی بصری می‌شوند و جان رانندگان را به خطر می‌اندازند. گاهی هم از چاپ‌هایی با كیفیت پایین در اجرای طرح‌ها استفاده می‌شود كه فضای این مكان‌ها را مغشوش می‌كنند. در این مكان‌ها باید از رنگ‌های ملایم‌تر و آرامش‌بخش استفاده شود تا رانندگان احساس فشار عصبی اضافه‌ای را تجربه نكنند.

- آیا طرح‌های اجرا شده در سطح شهر با فضای شهر و مبلمان شهری ارتباط خوبی برقرار می‌كند؟- به نظر *نمی‌رسد بعضی از طرح‌های اجرا شده در جهت رشد و ارتقاء بصری مخاطبان شهری موثر بوده و ارتباط عمیقی با معماری شهر برقرار كرده باشند. رسالت دیگری كه برای نقاشی دیواری می‌توان تعریف كرد تلطیف فضای خشن شهری است اما برخی نقاشی‌های اجرا شده این رسالت را نادیده می‌گیرند. حتی در بعضی از مناطق به نظر می‌رسد اگر دیوار را با فضای خالی رها كرده بودند، نتیجه بهتری حاصل می‌شد.

- انتخاب مواد و مصالح در اجرای طرح‌های دیواری بر چه اساسی است؟ 

*امروزه اغلب نقاشی‌های سطح شهر با رنگ‌ اجرا می‌شوند؛ چرا كه به نظر می‌رسد رنگ و لعابی به فضا می‌دهد و ارزان‌تر هم تمام می‌شود. اما اگر مدیران هنر شهری به جنبه زیبایی و ماندگاری كار توجه بیشتری می‌كردند، خیلی جاها استفاده از رنگ لزومی پیدا نمی‌كرد. استفاده از رنگ با كیفیت خوب و بد، هر دو در كارها دیده می‌شود. این رنگ‌ها ماندگاری زیادی ندارند و حتی برای برخی مكان‌ها ماندگاری این رنگ‌ها كم‌تر هم می‌شود. مثلا برای دوطرف اتوبان‌ها استفاده از رنگ باعث می‌شود كه رنگ زیر لایه دود و گرد و خاك از بین برود. می‌توان در خیلی جاها با استفاده از موادی چون بتن، كارهای ماندگاری انجام داد. اگر چه هزینه این كار از رنگ بیشتر است اما در طولانی مدت اگر بررسی شود  به مراتب هزینه‌ها كمتر از بکارگیری مواد غیر ماندگار است.

فرآوری: سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان


منابع:

همشهری آنلاین

شهر فرنگ

معمار نت/ گفتگو از: جمال الدین توماج نیا/ بخشی از مصاحبه