نام‌های نیكوی خداوند

مقدمه:

می دانیم که شروع روز دانش آموزان با یک برنامه صبحگاهی مناسب علاوه بر پرورش روح معنوی دانش آموزان، در بالا بردن سطح آموزشی آن ها از لحاظ یادگیری تاثیرگذار است.

به عنوان مثال اگر معلم پرورشی مدرسه بتواند هر هفته یک کلاس را برای برگزاری برنامه های صبحگاه مدرسه انتخاب و هدایت نماید:

یکی از کارهایی که در اکثر مدارس کشور عزیزمان انجام می شود، خواندن آیاتی از قرآن مجید می باشد، در این زمینه چنان چه دانش آموزان بتوانند علاوه بر شنیدن آیات، با مفاهیم متعالی این معجزه ی الهی آشنا شوند، بی شک به هدف والای نزول وحی رهنمون گشته ایم.

در این راستا، مرکز یادگیری جهت غنی سازی برنامه های صبحگاه مدارس، به بررسی و تفسیر برخی از آیات قرآن پرداخته است. در این قسمت سعی شده، تفسیر به زبان ساده و قابل درک برای دانش آموزان ارایه گردد.

در این مقاله برخی از آیات سوره طه مورد بررسی قرار می گیرد...

آیات 4 تا 8 سوره طه ، مربوطه توسط یکی از دانش آموزان قرائت شود.

شما می توانید برای شنیدن فایل صوتی آیات این صفحه کلیک کنید.

جهت دریافت  فایل صوتی آیات فوق، کلیک کنید.

سوره ی طه، در مكّه بر پیامبر(ص) نازل شده و محتوای ‌آن نیز همانند سایر سوره‌های مكّی است‌ كه بیشتر، سخن از مبدأ و معاد می‌گوید و نتایج توحید و بدبختی‌های شرك را بر می‌شمرَد.

نامیده‌شدن این ‌سوره به طه، به ‌مناسبت ‌آغاز این‌سوره با این‌ دو حرف مُقَطَّع است. در حدیثی از امام صادق(ع) می‌خوانیم ‌كه طه، از اسامی پیامبر است و مركّب از دو حرف رمزی می‌باشد؛ طا، اشاره به طالبُ ‌‌الحَق و ها، اشاره به هادی‌ إلَیه است. یعنی، ای‌كسی‌ كه مشتاق حقّی و هدایت‌كننده ی خلق به‌سوی‌آنی. تا آن‌جا كه خاندان پیامبر(ص) را نیز آلِ‌‌طه می‌گویند و از حضرت مهدی(عج) نیز در دعای ندبه، به یَابن‌طه تعبیر شده‌است.

درباره ی عظَمت و اهمّیّت این‌ سوره، از پیامبر اكرم (ص) نقل شده‌ كه خداوند، سوره ی طه و یس را دوهزار‌ سال، قبل از آفرینش ‌آدم(ع) برای فرشتگان بازگو كرده ‌است. هنگامی ‌كه فرشتگان، این ‌دو سوره را شنیدند، گفتند: خوشا به‌حال امّتی‌ كه این‌سوره‌ها، بر آن ها نازل می‌گردد؛ خوشا به‌ دل‌هایی ‌كه این ‌آیات را در خود پذیرا می‌شوند و خوشا به زبان‌هایی ‌كه این‌آیات، بر آن ها جاری می‌گردند.

در روایتی دیگر از امام صادق(ع) می‌خوانیم: تلاوت سوره ی طه را ترك نكنید. چرا كه خدا، آن ‌را دوست‌ می‌دارد و نیز دوست می‌دارد كسانی را كه ‌آن ‌را تلاوت ‌كنند. هركس‌، آن ‌را ادامه دهد، خداوند، در روز قیامت، نامه ی عملش را به دست راستش می‌سپارد و بدون حساب، به بهشت می‌رود و در آخرت، آن ‌قدر پاداش به او می‌دهد كه راضی شود.

در حدیث دیگری از پیامبر(ص) می‌خوانیم: هركس، سوره ی طه را بخواند، در روز رستاخیز، ثواب مهاجر و انصار نصیبش خواهد شد.

باز، لازم است این‌حقیقت تكرار شودكه این ‌همه ‌پاداش‌های بزرگ‌ كه برای خواندن سوره‌های قرآن از پیامبر(ص) و ائمّه(ع) به ما رسیده، هرگز مفهومش این نیست ‌كه تنها با تلاوت، این‌همه ‌نتیجه عاید انسان می‌شود، بلكه منظور، تلاوتی است‌ كه مقدّمه ی اندیشه باشد؛ اندیشه‌‌ای ‌كه‌ آثارش در تمام اعمال وگفتار انسان متجلّی شود.

و امّا از میان دوازده آیه ی آغازین این‌سوره ‌كه در صفحه ی 312 آمده، خداوند، پس از دستور به پیامبر(ص) مبنی بر تحمیل نكردن رنج و ناراحتی در انجام عبادات بر خود، در پنج‌ آیه ی 4 تا 8 ، به معرّفی خود می‌پردازد كه بنای ما، اشاره‌ای كوتاه به‌ آیه ی هشتم این‌سوره است.

آیه ی 8 می‌فرماید: «خداوند، هیچ معبودی جز او نیست؛ برای او، نام‌های نیك است».

از آن ‌جا كه اكتناه و راه‌یابی به‌ كُنه ذات اقدس الله، عَزّ و جَلّ، برای بشر ممكن نیست؛ چرا كه او اَجَلّ از این ‌است‌ كه مُحاط علم و ادراك بشر قرارگیرد، لذا تنها راه شناخت خدا، معرفت به اسم است. یعنی، باید اسم او را شناخت و تقرّب به اسم او پیدا نمود.

بنابراین، نام‌های نیكوی خداوند كه در این ‌آیه، بدان ها اشاره شده، تنها راه شناخت خدایند و تا ما، با اسماءُ الحُسنای او آشنا نشویم و آ ها را نشناسیم، نمی‌توانیم با خود او که مُسَمّای ‌آن‌اسماء است، آشنا شویم و او را بشناسیم. لذا دست ماست و دامن اسماءُ الله ‌الحسنی. یعنی، تنها شناخت و تقرّبی‌ كه برای عالَم و آدم ممكن است، معرفت به اسم و تقرّب به اسم است و جز این، راهی برای شناخت خدا و نزدیك‌شدن به او وجود ندارد.

حال، باید دید اسماءالحسنای خدا كیانند؟

در این‌جا، برای شناختن ‌آن ها، باید به ‌سراغ عترت و اهل‌بیت رسالت(ع) برویم ‌كه به‌عنوان مبیّن قرآن در روایت ثقلین معرّفی شده‌اند. آن‌جا ست‌ كه حضرت امام صادق(ع) می‌فرماید:

به خدا قسم، ما هستیم ‌آن‌ اسماء الحسنی. كه خداوند، از بندگان، هیچ عملی را نمی‌پذیرد، مگر از طریق شناخت ما.

آن‌گاه، از ضمیمه‌ كردن این ‌آیه ی 8 با این ‌روایت، نتیجه‌گیری می‌شود: تنهاشناختی ‌كه برای ما ممكن است، شناخت امامان(ع) و تقرّب‌جستن به ‌آن ‌تجلّی‌ گاه‌های نور خداست. و این هم واضح است‌كه شناختن و تقرّب به‌ معنای واقعی، صِرف لقلقه ی زبان و تخیّل و تصوّر به اذهان نیست، بلكه تحقّقِ وصول عارف به معروف و انیس و مونس‌گشتن با اوست.

بنابراین، چه مقصدی از این بالاتر و چه‌كرامتی از این بزرگ‌تركه‌آدمی بتواند خود را با اسم اعظم حضرت خاتم‌الانبیا و علیّ مرتَضی و صدّیقه ی كُبرا و امام مجتبی و امام سیّدالشهدا و دیگر اهل‌بیت اطهار (ع) كه تجلّی ‌گاه نور خدایند، آشنا سازد و در پرتو نور آن ها، به حیات ابدی نایل ‌گردد كه مقصد اعلا، همین است. ما، در بهشت هم باید آن ها را بشناسیم و به ‌آن ها تقرّب بجوییم. و اصلاً بهشت ما، زیارت جمال‌ آن ها و مصاحبت با آن هاست.

در دعای ابوحمزه، در شب‌های ماه مبارك رمَضان می‌خوانیم: سَیِّدی، أخرج حُبَّ الدُّنیا من قَلبی وَ اجمَع بَینی وَ بَینَ المُصطَفی وَآله خیَرتكَ من خَلقك؛ خدایا، آن‌ چه مانع راه من شده و جانم را در ظلمت و گنداب قذارت فرو برده و نمی‌توانم به پاكان عالَم نزدیك شوم، مَحبّت دنیا و دل‌بستگی به مظاهر فریبنده ی دنیاست. ای خدا، تو لطفی‌كن و این قذارت را از صفحه ی جانم بر طرف فرما تا بتوانم به جمع پاكان از مقرّبان درگاهت راه یابم.

ما، اگر مَعاذَالله، با این‌ظلمت‌ها و قذارت‌ها كه سراپای ما را گرفته، از دنیا برویم، فرضاً كه راه بهشت هم به‌روی ما باز باشد، از شرمندگی نمی‌رویم؛ می‌گوییم: من نجس و قَذرم؛ من‌كجا و محفل پاكان ‌كجا؟

پس، تا نمرده‌ایم، بكوشیم‌ كه پاك شویم تا به پاكان ملحق‌ گردیم.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: علی هندی - ویراستار: سید علی مرتضوی