تبیان، دستیار زندگی
طبق نظر آیة الله خامنه ای (دام ظله): «مالیاتی که حکومت جمهوری اسلامی بر اساس قوانین و مقررات وضع می کند، هر چند پرداخت آن بر کسانی که قانون شامل آنان می شود، واجب است و مالیات پرداختی هر سال از مؤونه همان سال محسوب است، ولی از سهمین مبارک محسوب نمی شود، ب
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حکم معاشرت با افرادی که مالیات نمی‌دهند!

صله رحم


فرق خمس با مالیات آن است که خمس، یک واجب الهى و عبادى است که قصد قربت در آن معتبر است و مالیات، یک حکم قانونى و حکومتى و تابع شرایط زمان و مکان است، از این رو پرداخت مالیات، نمى‏تواند جایگزین خمس گردد.


گرچه تخلف از قوانین و مقررات جایز نیست ولى صِرف آن، موجب حرام شدن اموال متخلف نمى‌گردد. پس معاشرت با افرادی که مالیات نمیدهند ظاهرا اشکالی ندارد و به نظر می رسد با احتمال تأثیر، لازم است امر به معروف و نهی از منکر انجام شود.

سوال: معاشرت با افرادی که مالیات نمی‌دهند چه حکمی دارد؟

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی)

گرچه تخلف از قوانین و مقررات جایز نیست ولى صِرف آن موجب حرام شدن اموال آنها نمى‌گردد.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)

آری می‌توان از اموال آنان استفاده کرد ولی امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی)

در فرض تخلف از قوانین لازم است امر به معروف شود.

حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته)

اگر یقین ندارید که مال خاصی که از سوی چنین شخصی به شما داده می‌شود، متعلق مالیات یا خمس است، می‌توانید از آن استفاده کنید.

(توجه: استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست انجام گرفته است)

سوال: آیا فرار از پرداخت مالیات در کشورهای غیر اسلامی جایز است؟

پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:

1. وقتی شما در یک کشور زندگی می کنید، باید به قوانین آن کشور عمل کنید، مگر این که خلاف شریعت اسلامی باشد.

2. اگر فرار شما از مالیات موجب بد نامی مسلمانان شود، قطعاً حرام است و در غیر این صورت نیز تبعیت از قوانین کشوری که شما به صورت قانونی در آن زندگی می کنید، لازم است، مگر در مواردی که قانون آن کشور خلاف شریعت اسلامی باشد.

سوال: فرق خمس با مالیاتی که به دولت پرداخت می شود چیست؟ زیرا عده ای با این دلیل که مالیات می پردازیم، بیان می کنند که نیازی به پرداخت خمس نیست؟

فرق خمس با مالیات آن است که خمس، یک واجب الهى و عبادى است که قصد قربت در آن معتبر است و مالیات، یک حکم قانونى و حکومتى و تابع شرایط زمان و مکان است، از این رو پرداخت مالیات، نمى‏تواند جایگزین خمس گردد.

خمس

خمس یک واجب الاهى و عبادى است که در آن قصد قربت معتبر است؛ ولى مالیات یک حکم قانونى و حکومتى و تابع شرایط زمان و مکان است و هیچ‏گونه منافاتى با خمس ندارد. از این رو پرداخت مالیات، نمى‏تواند جایگزین خمس گردد.[1]

خراج (مالیات)

تعریف های متعددی برای خراج کلمه شده است که در حال حاضر از آن می توان به مالیات تعبیر کرد. در گذشته از آن جا که عمده درآمد مردم، از زمین بود، این خراج بر زمین قرار داده شده بود و به انواعی تقسیم می شد. [2]

برای نمونه به حدیث زیر توجه کنید: "مصعب بن یزید انصاری می گوید: حضرت علی ما را به دریافت خراج چهار روستا گماشت و دستور فرمود: از هر جریب زمین کشت انبوه یک درهم و نیم و هر جریب کشت متوسط یک درهم و هر جریب کم محصول دو ثلث درهم و بر هر جریب باغ انگور یا باغ درخت خرما یا مخلوط از انگور و خرما ده در هم بستانم و بابت نخل های تک تکی که از روستا جدا می باشند چیزی نگیرم تا ره گذاران از آنها استفاده کنند و فرمودند: از خان ها و دهبان ها که بر اسب های نر سوار می شوند و ... هر یک 48 درهم و طبقه متوسط و کسبه بازار هر یک 24 درهم و طبقه ضعیف هر یک دوازده درهم بگیریم...". [3]

خمس یک واجب الاهى و عبادى است که در آن قصد قربت معتبر است؛ ولى مالیات یک حکم قانونى و حکومتى و تابع شرایط زمان و مکان است و هیچ‏گونه منافاتى با خمس ندارد. از این رو پرداخت مالیات، نمى‏تواند جایگزین خمس گردد

مقدار خراج، به نظر حاکم شرع بستگی داشت و نصاب معینی نداشت. خراج را حاکم به خلاف زکات و خمس در امور عام المنفعه؛ مانند بهداشت، تأمین هزینه جنگ و ...   استفاده می کرد، اما زکات و خمس مصارف معینی دارند که در آیات و روایات به آنها اشاره شده است. هر چند با نظر ولی فقیه و اجازه ایشان می توان زکات یا سهم امام را در موارد دیگر _افزون بر موارد تعیین شده_ مصرف کرد.

ناگفته نماند در حال حاضر، جزیه و خراج مانند گذشته دریافت نمی شود و در هر کشوری شکل جدیدی به خود گرفته است . حاصل آن که در گذشته نیز افزون بر خمس و زکات، مالیات دیگری نیز، از مردم _برای تأمین هزینه های اداره کشور_ گرفته می شد، بنابراین، در اصل گرفتن مالیات تردیدی نیست؛ تنها بحثی که میان فقیهان است، این است که آیا مالیات؛ مانند خمس و زکات از احکام اولیه اسلام است یا از احکام ثانویه؟

پس اگر درآمد سالیانه مکلف یا محصولات نه گانه ای که زکات به آن تعلق می گیرد به حد خمس یا زکات رسید افزون بر مالیات واجب است این دو را نیز پرداخت کنند. مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: «مالیاتی که حکومت جمهوری اسلامی بر اساس قوانین و مقررات وضع می کند، هر چند پرداخت آن بر کسانی که قانون شامل آنان می شود، واجب است و مالیات پرداختی هر سال از مۆونه همان سال محسوب است، ولی از سهمین مبارک محسوب نمی شود، بلکه بر آنان دادن خمس درآمد سالانه شان در زائد بر مۆونه سال به طور مستقل، واجب است». [4]

پی نوشتها:

[1] امام خمینی، استفتاءات، ج ‏1، س 199؛ مکارم، استفتاءات، ج ‏1، س 333؛ تبریزى، شیخ جواد، استفتاءات، س‏853؛ صافى، جامع‏الاحکام، ج 2، س 732؛ دفتر: سیستانى، وحید، خامنه‏اى، فاضل، نورى و بهجت .

[2] دایرة المعارف تشیع، مدخل "خراج".

[3] حر عاملی، وسایل الشیعة، ج 15، ص 151

[4] رساله اجوبة الاستفتاءات، ص 365، پرسش 1031.

فرآوری: آمنه اسفندیاری  

بخش احکام اسلامی تبیان


منبع: سایت اسلام کوئیست

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.