کنترل فشارخون با پتاسیم و منیزیم

در هفته‌ی سلامت قرار داریم و همان طور که می‌دانید شعار امسال «فشار خون بالا را جدی بگیریم» است. با ما همراه باشید...

افزایش وزن و چاقی، دریافت نمک زیاد، بی‌تحرکی، سابقه خانوادگی، ابتلا به بیماری دیابت و مصرف الکل از جمله علل زمینه‌ساز بروز فشار خون هستند.

سحر اسماعیلی دورانی، کارشناس واحد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره فشار خون عنوان کرد: فشاری که توسط خون به جدار شریان‌ها وارد و بر حسب میلی متر جیوه اندازه گیری می‌شود را فشار خون می‌نامند که به صورت دو عدد فشار خون سیستولیک (در زمان تپش قلب) بر فشارخون دیاستولیک (در زمان استراحت قلب بین ضربان‌ها) بیان می‌شود و هر دو عدد حائز اهمیت هستند.

وی افزود: فشارخون ممکن است در طول روز متفاوت باشد، اما در صورتی که فردی در چند اندازه‌گیری مختلف فشارخون سیستولی بالاتر یا مساوی 140 میلی متر جیوه، فشارخون دیاستولی بالاتر یا مساوی 90 میلی متر جیوه و یا هر دو را داشته باشد، فرد مبتلا به پرفشاری خون است.

کارشناس واحد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پرفشاری خون (هایپرتانسیون) را شایع‌ترین مشکل کشورهای در حال توسعه دانست و گفت: با اینکه فشارخون بالا اغلب بدون نشانه است اما در صورت عدم درمان و مزمن شدن آن می‌تواند منجر به نارسایی قلب (سکته‌های قلبی)، نارسایی مزمن کلیه، سکته‌های مغزی، آسیب به چشم‌ها و نهایتاً مرگ شود.

وی ادامه داد: تغییر شیوه زندگی از راه‌های موثر پیشگیری و کنترل این بیماری محسوب می‌شود.

اسماعیلی افزایش وزن و چاقی، دریافت نمک زیاد، بی تحرکی، سابقه خانوادگی، ابتلا به بیماری دیابت و مصرف الکل را از جمله علل زمینه‌ساز بروز این بیماری برشمرد و گفت: شیوع فشارخون بالا در افرادی که BMI یا شاخص توده بدنی آن‌ها 30 یا بالاتر از آن است، دو تا شش برابر افراد با وزن طبیعی است. بنابراین کاهش 10 کیلوگرم وزن تحت نظر مشاور تغذیه در افراد چاق می‌تواند 20-5 میلی متر جیوه فشار خون را کاهش دهد.

وی بر ضرورت کاهش مصرف نمک نیز تاکید و عنوان کرد: ارتباط بین مصرف نمک و فشارخون با افزایش سن بیشتر می‌شود. بنابراین محدود کردن مصرف نمک به کمتر از شش گرم در روز می‌تواند منجر به کاهش دو تا هشت میلی متر جیوه فشارخون شود.

افزایش وزن و چاقی، دریافت نمک زیاد، بی‌تحرکی، سابقه خانوادگی، ابتلا به

بیماری دیابت و مصرف الکل از جمله علل زمینه‌ساز بروز فشار خون هستند

به گفته کارشناس واحد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تحرک بدنی و ورزش نیز در صورتی که به صورت منظم و روزانه حداقل 30 تا 60 دقیقه انجام شود می‌تواند باعث کاهش دو درصدی فشارخون شود.

اسماعیلی در ادامه به ارائه توصیه‌های تغذیه‌ای جهت پیشگیری از ابتلا به پرفشاری خون پرداخت و گفت: کاهش وزن تحت نظر کارشناس یا متخصص تغذیه، محدود کردن مصرف نمک به کمتر از شش گرم در روز، حذف نمک از سفره‌های غذا و کاهش مصرف چربی‌های اشباع و کلسترول مانند چربی‌های قابل رویت گوشت، پوست مرغ و ماهی، سس‌های سفید، امعاء و احشاء، کله و پاچه گوسفند در برنامه غذایی از جمله مواردی هستند که رعایت آن‌ها لازم است.

وی افزود:‌ سعی کنید تا حد امکان در طبخ مواد غذایی از روغن زیتون، روغن سویا، روغن کلزا و روغن کنجد استفاده کنید.

کارشناس واحد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تاکید بر اینکه غذاها را در حجم کم و دفعات بیشتر مصرف کنید، عنوان کرد: افزایش مصرف منابع کلسیم دار به ویژه شیر و لبنیات کم چرب، پرهیز از مصرف شیرینی، شکر و نوشیدنی‌های حاوی شکر، جایگزین کردن میوه‌ها و سبزی‌های کم کالری به جای غذاهای پرکالری و چرب، همراه کردن چاشنی‌های کم چرب و ادویه‌های معطر در سالاد، استفاده از گوشت، مرغ و ماهی تازه به جای سوسیس و کالباس نیز از جمله نکات تغذیه‌ای هستند که باید برای جلوگیری از ابتلا به فشار خون مورد توجه قرار بگیرند.

اسماعیلی ضمن توصیه به اینکه استفاده از غذاهای شور مانند غذاهای کنسروی، همبرگر، چیپس، پفک، ماهی‌های شور و دودی، خیارشور، سویا سس، زیتون شور و سس کچاپ را به حداقل برسانید، اظهار کرد: مصرف غلات سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، ماکارونی سبوس‌دار، نان‌های سبوس‌دار مانند نان سنگک یا نان جو، حبوباتی مانند عدس و لوبیا را نیز به عنوان پروتئین گیاهی و منابع غنی فیبر به نحو مناسبی در برنامه غذایی بگنجانید. البته مصرف منابع غذایی حاوی منیزیم مانند لوبیای سویا، غلات و حبوبات کامل، اسفناج و سیب نیز می‌تواند در کاهش فشارخون تأثیرگذار باشد.

وی افزود: همچنین به خاطر داشته باشید روزانه از میوه‌ها و سبزی‌های حاوی پتاسیم مانند گریپ‌فروت، کدوحلوایی، پرتقال، موز و لوبیا سبز بیشتر استفاده و در مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه اعتدال را رعایت کنید.

پتاسیم و کاهش فشار خون

دکتر پروین میرمیران، متخصص تغذیه گفت: پرفشاری خون بیماری بی علامتی است و استفاده از غذاهای غنی از پتاسیم سبب تنظیم این بیماری می‌شود.

وی افزود: غذاهای غنی از پتاسیم سبب تنظیم سدیم بدن می‌شود و سبزیجات و میوه‌هایی مثل موز تا حدودی حاوی پتاسیم هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: با توجه به اینکه بیماری پرفشاری خون نشانه ای ندارد و در صورت ابتلا به این بیماری خطر سکته قلبی و مغزی و نقص عضو وجود دارد.

وی ادامه داد: برای پیشگیری از هزینه زیاد درمان، رعایت رژیم غذایی کم نمک و پر سبزی، پر فیبر و کم چربی را به همه افراد به ویژه افراد مبتلا به فشارخون توصیه می‌کنیم.

میرمیران خاطر نشان کرد: فست‌فودها و کنسروها حاوی مقادیر زیادی سدیم هستند و غذای حاوی سدیم، احتمال ابتلا به پرفشاری خون را افزایش می‌دهد.

وی در خصوص استفاده از نمک دریا به جای نمک‌های موجود در بازار گفت: استفاده از نمک دریا به جهت نداشتن ید توصیه نمی‌شود.

فرآوری: مریم مرادیان نیری

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منابع:

باشگاه خبرنگاران

ایسنا