ادامه حیات در حیاط مریخی‌ها

با توجه به کم شدن منابع و مواد خام زمین، گرم شدن هوا، تخریب لایه اوزون و تخریب محیط زیست توسط انسان ها، جامعه بشری سالهاست که تحقیقات گسترده خود را بر روی سیارات دیگر آغاز کرده و به دنبال روزنه امیدی است تا بتواند با استفاده از آن، مقدمات ادامه حیات خود را در گوشه دیگری از این فضای پهناور فراهم کند.

همانطور که می دانید، سیاره مریخ از جهات بسیاری برای ادامه حیات انسان مناسب شناخته شده و دانشمندان در پی آن هستند که بتوانند نشانه هایی از وجود یا امکان وجود حیات را بر سطح این سیاره کشف کنند. از سالیان پیش پرتاب مریخ گردها و مریخ نوردهای مختلف در دسته پروژه های مهم فضایی قرار گرفته اند و دولت ها سالیانه، هزینه های زیادی را در این راستا به مصرف می رسانند.

و اما حیات در محیط جدیدی غیر از زمین، نیازمند ملزوماتی است که یکی از ابتدایی ترین، مهم ترین و اصلی ترین آن ها به ویژه برای انسان، آب است.

در سال های گذشته نمونه های تهیه شده از خاک مریخ، حاوی ذرات روشنی بود که احتمال می رفت از جنس یخ یا بلورهای نمک باشند. اگر این ذرات ترکیباتی مشابه نمک باشند تصور وجود کلاهک یخی در قطب شمال مریخ که سال هاست دانشمندان را به خود مشغول کرده، با تردید جدی روبه رو می کند. بررسی احتمال وجود شرایط حیات در شمالگان سیاره مریخ زمانی ممکن خواهد بود که این منطقه از یخ تشکیل شده باشد و در غیر این صورت بررسی حیات در این بخش از سیاره سرخ نیز بی نتیجه است.

صفحات بزرگ یخی بر روی زمین، اساسا به وسیله جریان یخ شکل می گیرند اما در بررسی های اخیر تصاویر ارسالی از سوی مریخ گردها و تلسکوپ های فضایی، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که در مریخ نیروهای دیگری در این فرآیند دخیل بوده و در نهایت منجر به تشکیل کلاهک های یخی قطبی شده است.

کلاهک یخی شمال مریخ، کوهی از لایه های یخ و خاک است که مساحت آن اندکی بزرگتر از 700 کیلومتر مربع است. یکی از جلوه های معمایی و مبهم این کلاهک یخی، مسیرهای مارپیچی است که از مرکز به سمت بیرون کلاهک یخی امتداد یافته اند و نظرات متعددی از سال 1972 تا کنون درباره آنها ارائه شده است.

یکی از این نظریه ها، این مسیرها را به عنوان رشته های سیاره ای معرفی می کند. یخ های نزدیکتر به قطب نسبت به یخ های دورتر، آهسته تر حرکت می کنند که باعث شکسته شدن یخ های نیمه جامد دورتر می شوند و این مسیرها را به وجود می آورند.

در نظریه ای دیگر که از یک مدل بسیار دقیق ریاضی در آن استفاده شده بیان می شود افزایش حرارت خورشیدی در مکان های مشخص، باعث هدایت جانبی تکه های عظیم یخ به محیط های کناری شده و نهایتا منجر به تولید این مسیر ها می گردد.

پیش از تحقیقات اخیر، تصور عموم دانشمندان بر این بود که کلاهک یخی شمال مریخ، از لایه های بسیار صاف و یکنواخت شبیه یک کیک لایه ای تشکیل شده و فرض بر این بود که اطلاعات علمی درون این لایه ها حفظ شده که اخیرا یکی از دانشمندان در مقاله خود چنین می‌نویسد: هیچ کس چنین ساختار پیچیده ای را در لایه ها تشخیص نمی داد؛ این لایه ها تاریخ تجمع یخ ، انتقال و فرسایش باد را ذخیره کرده و از آنها میتوانیم تاریخچه ای از اقلیم گذشته را کشف کنیم، آن هم با جزئیات دقیقی که هیچ کس تا کنون انتظارش را نداشته.

راز کلاهک های یخی مریخ و اینکه آیا موجود زنده ای می تواند در سطح این سیاره به ادامه حیات بپردازد هنوز هم مبهم و بی جواب است و با در دست داشتن همه این شواهد و کشفیات، همچنان پاسخ این سوال در هاله ای از ابهام قرار دارد که آیا زیستگاه بعدی انسان ها سیاره سرخ خواهد بود؟