تجدید حیات حوزه علمیه(2)
بخش قبلی را اینجا ببینید
هجرت آیت الله حائری یزدی آثار بسیاری در پی داشت که مهمترین آنها به دو بخش «علمی» و «سیاسی - فرهنگی» تقسیم میشود.
آثار و برکات علمی
الف - تاسیس و بنیانگذاری حوزه علمیه قم
همچنانکه اشاره شد فعالیت حوزه علمیه قم به معنی واقعی با ورود حضرت آیت الله حائری یزدی آغاز گردید و با تلاش و کوشش مستمر این مرد الهی روز به روز رونق از دست رفته را بازیافت تا جائی که امروز با اینکه بیشتر از هفتاد سال از آن زمان نمیگذرد، قم را به عنوان «ام القرای جهان اسلام» میشناسند و چشم امید همه آزادگان عالم به خصوص مسلمانان مظلوم به این پناهگاه واقعی دوخته شده است، و قم دیروز اکنون رهبری جهان اسلام را به عهده نگرفته است مگر با رنجها و مشقاتی که بزرگان ما تحمل کرده اند.
ب - فعال کردن مدارس و سر و سامان بخشیدن به آنها
ایشان در این راستا از علماء بزرگ و مدرسین با فضیلت دعوت میکرد تا از اقصی نقاط برای بر پانمودن محافل درس و بحث راهی قم شوند، زیرا موقعیت حساس آن عصر اقتضا میکرد تا قم به عنوان کانون تشیع تقویت شود، که از آن جمله عالم عظیم الشان «محدث قمی» بود.
ج - تغییر روش آموزش در حوزههای علمیه
در این زمینه با توجه دادن طلاب به ژرف نگری و درس و بحث علمی، هیئت ممتحنهای را تشکیل دادند تا به امور امتحانات طلاب بپردازد که تا آن زمان بی سابقه بود.
د - تربیت شاگردانی عالیقدر که هر کدام منشاء آثار و برکات ارزندهای شدهاند.
فعالیتها و آثار سیاسی، فرهنگی
گرچه احیاء حوزه علمیه، خود بزرگترین حرکت سیاسی فرهنگی در مقابل استعمارگران به شمار میآمد، ولی معظم له از مقابله مستقیم با حرکتهای ضد ارزشی رژیم حاکم عصر خود باز نایستاد.
از اقدامات مهم آیت الله حائری مقابله با پدیده استعماری کشف حجاب بود که از مهمترین اقدامات رضاخان در راستای محو فرهنگ اسلامی به شمار میرفت. ایشان با تعطیل کردن نماز جماعت خویش، و ترغیب و تشویق مردم به مقاومت و ایستادگی در برابر این حرکت، به مبارزه برخاست. همچنین مبارزات دیگر شیخ در صحنههای مختلف سیاسی در تاریخ ثبت است.
هنگامی که از وی درباره تکلیف شرعی در مقابل کشف حجاب سۆال شد، در حالی که از خشم و ناراحتی صورتشان برافروخته شده بود فرمودند: «مساله دین است، ناموس است، تا پای جان باید ایستاد.» سپس تلگرافی به رضاخان زده و خشم خود را از این موضوع ابراز داشتند.
گرچه حوزه علمیه قم حتی در آن عصر خفقان به خوبی توانست رسالت خویش را به انجام برساند و جایگاه این مرکز حیاتی روشن گردید، اما پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری بزرگ پرچمدار اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله و مجدد شریعت نبوی در این قرن، حساسیت این مرکز مقدس و تلاشهایی را که در راستای آن صورت گرفت بیشتر نمایان کرد و هر روز که از عمر انقلاب میگذرد ما به عظمت و شکوه آن بیشتر از گذشته پی میبریم.
امروز شاهدیم که علاوه بر دهها هزار طلبهای که از نقاط مختلف کشورمان به این سرچشمه معارف اهل بیت رهسپار میشوند، هزاران انسان پاکباخته با تحمل تمام سختیها و ناملایمات، محدودیتها را به جان خریده و به این دیار هجرت میکنند تا خود از معارف الهی سیراب شده، با سینهای مملو از معرفت، داروی درد «قوم» (1) خویش را به مقتضای زمان و شرائط آنها بشناسند و همچون طبیبی حاذق با رجعت خویش آب حیاتی برای قلوب میلیونها انسان در اقصی نقاط این کره خاکی شوند.
سرانجام او پس از به بار نشستن این درخت پر ثمر، در حالی که هشتاد و یک سال عمر پربرکت را پشت سر گذاشته بود در هفده ذیقعده سال 1355 به لقاء حق پیوست.
اینک مائیم و این شجره طیبهای که با هزاران خون دل کاشته شده، رشد کرده و به بار نشسته و بر همگان به ویژه پرچمداران این کانون مقدس لازم است که همچون سلف صالح خویش نیازها و شرائط حساس عصر خویش را به خوبی بشناسند و علم هجرت را بر دوش گرفته، چراغ هدایتی برای آیندگان باشند.
پاورقی:
1) فلولا نفر من کل فرقة منهم طائفة لیتفقهوا فی الدین ولینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرون.» توبه/122.
منبع: ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان
تهیه و تنظیم: جواددلاوری، گروه حوزه علمیه تبیان