رئیس جمهور آینده را با تبیان پیش‌بینی کنید

با نزدیک شدن ایام انتخابات ریاست جمهوری یازدهم ، یکی از اساسی ترین مسائلی که ذهن سیاسیون، رسانه ها و مردم را به خود مشغول می کند، این است که اولویتهای مورد علاقه مردم در زمینه انتخابات و برگزیدن نامزدها چیست؟ هم چنین کدام یک از نامزدها دارای اقبال عمومی بیشتری نزد افکار عمومی هستند؟  اگرچه همواره در جامعه ، حدسها و یا برداشتهای شخصی در این زمینه وجود دارد ،اما نیاز به داشتن منابع معتبر تر اطلاعاتی برای برنامه ریزی بهتر، حیاتی است.

با توجه به اهمیت این مساله ، انجام نظر سنجی ها و افکار سنجی ها برای درک گرایشها و علایق افکار عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود.  نظر سنجی های انتخاباتی یکی از حساس ترین انواع نظرسنجی ها و دارای ظرایف مهمی در زمینه طراحی و عملیات می باشند. یکی از آسیبهای جدی در زمینه انجام نظرسنجی های مهم و حساسی چون نظرسنجی های انتخاباتی ، محدود بودن نمونه آماری نظرسنجی است. متاسفانه برخی از نهادها و یا ارگانها با انجام نظرسنجیهای محدود در سطح شهرهای بزرگ و یا با نمونه آماری نامتناسب ،زمینه فهم نادرست از گرایشهای موجود در همه جامعه ایران را فراهم می سازند.

یکی از افتخارات و نقاط قوت  تبیان داشتن طیف گسترده و وسیعی از مخاطبان و کاربران در سراسر کشور است. سایت موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان به عنوان یکی از پربازدیدترین و پرمخاطب ترین پایگاه های اطلاع رسانی کشور، دارای شبکه گسترده ای از مخاطبان در اقصی نقاط میهن اسلامی است. اعتماد و حضور مخاطبان و کاربران در سایت تبیان محصول حضور صادقانه و سالم این پایگاه اطلاع رسانی در فضای مجازی و تلاش برای فراهم آوردن محتوای پاک و خدماتی در شان کاربران گرامی است.

کاربران  سایت تبیان در شهرهای بزرگ، کوچک، روستاها و تمام استان های کشور پراکنده اند و دارای تنوع بسیار در گرایشهای سیاسی می باشند. تبیان با  چند صدهزار کاربر تایید شده که دارای فرمهای عضویت در موسسه می باشند ، با یکی از بزرگترین گروههای مخاطب دائم و شناخته شده را در فضای مجازی کشور  در ارتباط است.  بر اساس تحلیلها و آنالیزهای دقیق انجام  شده ، کاربران  تبیان اگرچه دارای اکثریتی جوان هستند، اما زمینه های طبقاتی آنها متفاوت بوده  و دارای تنوع  و تکثر بسیار جالب توجه جغرافیایی و اجتماعی می باشند. این تنوع ، گستردگی و وسعت مخاطبان باعث شده است که تبیان به عنوان یکی از جدی ترین و معتبرترین پایگاهای اطلاع رسانی در زمینه انجام نظر سنجی باشد.   هم چنین تبیان با اندیشدن تمهیدات جدی نرم افزاری و امنیتی از رای دهی چند باره، دستکاری های احتمالی در نتایج  و حملات احتمالی نرم افزاری جلوگیری و روایی و دقت در تمام فرایندهای آن را کنترل می نماید. در نتیجه  تبیان و مخاطبانش نمونه آماری خوبی برای بازتاب واقعیتهای جامعه ایران می باشند.

یکی دیگر از مهمترین نکاتی که باعث می شود ، نظرسنجی های تبیان تا حد زیادی جهت گیری های عمومی را در جامعه منعکس سازد این است که سوالات نظرسنجی زیر نظر کارشناسان مجرب و متخصص جامعه شناسی و علوم سیاسی طراحی می‌شود.  در تبیان کوشیده می شود سوالات به گونه ای طرح شوند که بر خلاف برخی نظرسنجیهای رایج ، جهت گیری نداشته و مورد خاصی را به مخاطب القا نکند. از نظر ما سۆال باید کاملاًبی‌طرفانه نظر کاربر را جویا شود که بتواند ما را به یک تحلیل درست از  گرایشهای جامعه برساند.

یکی از مهم ترین شواهد این امر  نتایج  دوره های گذشته نظرسنجی انتخاباتی  است که توسط تبیان انجام پذیرفت.  در انتخابات های مجلس گذشته به ویژه دو  دوره گذشته در مراحل اول و دوم در شهر تهران، تبیان توانست نشان دهد که قادر به منژس کردن جهت گیری های عمومی و ارای مردم است و نتایج نظرسنجی ها با رای واقعی و انتخابات تطابق قابل ملاحظه ای داشت.

به عنوان مثال دیگر تبیان در انتخابات ریاست جمهوری سال 1384 و 1388 نظرسنجی های گسترده ای را با مشارکت کاربرانش انجام داد که در صد آرا آن با دقت بسیار زیادی نزدیک به نتایج نهایی انتخابات بود. مثلا در انتخابات سال 1388 با وجود این که برخی نهادها در نظرسنجی ها ی خود صرفا با تکیه به آرای شهرهای بزرگ و سایر خطاهای روش شناسانه، به احتمال دو مرحله ای شدن انتخابات و ...  قائل بودند، تبیان برای نامزد پیروز رایی بالای 60 درصد به تصویر می کشید.

یا توجه به این زمینه و قابلیت، تبیان برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، مجموعه نظرسنجی هایی را تدارک دیده است که به تدریج در حال انجام است.

تا کنون یک نظر سنجی مقدماتی و  سه مرحله از نظرسنجی های اصلی به انجام رسیده است که اعلام نتایج آن می تواند چشم انداز روشن تری از گرایشها و سوگیریهای افکار عمومی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را تا این لحظه به تصویر بکشد.  به علاوه نظر سنجی چهارم نیز در حال انجام می باشد . این نظرسنجیها در زمستان سال 1391 انجام شده و آخرین آنها یعنی نظرسنجی چهارم هم چنان در صفحه یک تبیان قابل مشاهده می باشد.

در نظرسنجی مقدماتی  از مجموع 1226  نفر پرسش شونده 90.76 % با انجام مناظره های تلویزیونی انتخاباتی موافقند و فقط 9.24% با آن مخالفند.

با توجه به طرح مسائل اصلاح قانون انتخابات از همین تعداد پرسش شونده درباره مرجع برگزاری انتخابات پرسش شد که 50.92% دولت را به عنوان برگزارکننده انتخابات ترجیح دادند و 49.08% آرا هیات 11 نفره را مرجع مناسبی برای برگزاری انتخابات دانست

در نظر سنجی اول از مجموع 2619 نفر پرسش شونده در پاسخ  به این پرسش، این گونه  موضع گرفته شده است:

با توجه به جریانات سال 88، شورای نگهبان نباید صلاحیت اصلاح طلبان را احراز نماید

به نظر می رسد نزدیک 42 درصد افکار عمومی با رد صلاحیت کاملا مخالف و مخالف و حدود 34 با رد صلاحیت آنها موافق و کاملا موافقند.

هم چنین اکثر کاربران تبیان با توجه به مواضع طیف موسوم به انحرافی با تایید صلاحیت آنها مخالف بوده اند.    در پاسخ  به سوال شورای نگهبان بر اساس مواضع طیف موسوم به جریان انحرافی نباید صلاحیت آنها را برای انتخابات ریاست جمهوری احراز نماید  ، نتیجه نهایی به شرح زیر است:

نهایتا در این نظرسنجی از کاربران پرسیده شد : اگر فردا روز انتخابات ریاست جمهوری یازدهم باشد، به نامزد کدام یک از جریان‌ها، طیف‌ها و یا تشکل‌های زیر رای می‌دهید؟

که نتیجه قابل توجه و جالب زیر به دست آمد:

این نظرسنجی نشان گر رقابت جدی ائتلاف سه گانه و حامیان جبهه پایداری است. مجموع طیف حامیان وحدت ملی و اصلاح طلبان نیز سهمی نزدیک به این دو گروه بالا دارد. نکته قابل توجه جایگاه پایین حامیان دولت می باشد.

در نظرسنجی شماره دو  تمرکز ما بر گرایشها و اولویتهای ذهنی مخاطبان بود. در واقع ما تلاش کردیم جذابیت شعارها و برنامه های طیفهای مختلف سیاسی کشور را برای مردم ارزیابی نماییم . نهایتا  نتیجه بسیار معنا دار و جالب توجه زیر به دست آمد که توجه سیاست گزاران امر را به خود جلب می کند. ما از کاربران خواستیم که نظر خود را درباره هریک از گزاره های زیر اعلام کنند. مجموع پاسخ دهندگان به این نظرسنجی 2241 نفر می باشد:

ولایت‌پذیری از شاخصه‌های من برای رای دادن به نامزد مورد علاقه من است      

نامزد مورد علاقه من دارای مواضع روشن و جدی علیه افرادی است که انتخابات 88 را به آشوب کشاندند

 گسترش آزادی‌های سیاسی و فرهنگی مهم‌ترین اولویت من برای انتخاب نامزد مورد علاقه من است

مهم‌ترین اولویت کشور از نظر من حل مسائل اقتصاد، تورم و بیکاری است که باید فورا آن را حل کرد   

به نظر من داشتن سیاست خارجی تنش‌زدا و بهبود روابط با کشورهای مختلف از اولویت‌های نامزد مورد علاقه من است.      

داشتن سابقه انقلابی و یا شرکت موثر در دفاع مقدس اولویت مهمی برای من در تعیین نامزد مورد علاقه من است

به نامزدی رای خواهم داد که به دنبال ادامه دادن پرداخت نقدی یارانه‌هاست        

من به دنبال نامزدی هستم که از فرهنگ ایران و نشانه‌های تاریخی تمدن باستانی آن پیروی می‌کند     

به نامزدی رای خواهم داد که پایبند به اخلاق و قانون‌مدار باشد         

به نظر من کشور به رییس جمهوری نیازمند است که به دنبال اعتدال و ایجاد آشتی میان جناح‌های سیاسی است 

در نظر سنجی سوم نیز همان مسیر نظرسنجی دوم ادامه یافت و اولویتهای ذهنی کاربران و انتظارات آنها از رییس جمهور آینده مورد بررسی قرار گرفت که نتایج این پرسشها از 3354 نفر به شرح زیر است:

  نسبت به احیاء مجدد سازمان برنامه و بودجه چه نظری دارید؟          

 از منظر شما، فضای مجازی در نتیجه انتخابات چقدر تاثیرگذار است؟   

نقش تجربه در کاندیدای ریاست جمهوری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟     

دیدگاه شما در مورد استمرار سفرهای استانی در دولت بعد چگونه است؟

نسبت به حضور وزیر زن در کابینه رئیس جمهور آینده، چه دیدگاهی دارید؟        

در نظرسنجی چهارم که در انتهای سال گذشته انجام شد و تا ایام عید نیز ادامه یافت، لیست اسامی نامزدهایی که حضورشان در انتخابات یازدهم، بنا بر شواهد و اخبار موثق، قطعی یا جدی است، درج شد و از مخاطبان خواسته شد که به نامزد مورد علاقه خود رای دهند.

نهایتا به استحضار مخاطبین عزیز می رسانیم که با  توجه به دگرگونی ها و تحولات انتخاباتی پیش رو این نتایج نمی توانند نهایی و پایدار تلقی شوند. اما به نظر می رسد نشانگر شرایط فعلی سیاسی و جهت گیریهای افکار عمومی می باشند.  سایت تبیان با حول و قوه الهی ،به زودی برنامه های جدید خود را برای راه اندازی صفحه انتخابات و نظرسنجی نهایی انتخابات ریاست جمهوری اعلام خواهد کرد.

یوسف قاضی زاده

بخش سیاست تبیان