وضعیت انتشار مطبوعات در ایام نوروز

خبرگزاری ایسنا در مجموعه گفت‌وگوهایی نظرات برخی از اهالی و کارشناسان رسانه درباره وضعیت انتشار مطبوعات در ایام نوروز را جویا شده که در ادامه می‌خوانید.

مدیرمسئول روزنامه‌ جام جم:

روزنامه‌ها چاره‌ای به‌جز تعطیلی در نوروز ندارند

مدیرمسئول روزنامه‌  جام جم معتقد است‌: روزنامه‌ها در نوروز چاره‌ای به‌جز منتشر نشدن ندارند، چرا که شرایط انتشار فراهم نیست.

بیژن مقدم با تأکید بر این‌که در ایام نوروز حداقل دو یا سه روزنامه منتشر می‌شوند، اظهار کرد: برای روزنامه‌نگاران و مطبوعات با حجم کاری سنگینی که دارند،‌ تنها تعطیلاتی که وجود دارد همین تعطیلات نوروز است، مثلا در تعطیلات مربوط به برگزاری اجلاس سران یا آلودگی هوا همه‌جا تعطیل بود، اما روزنامه‌ها منتشر می‌شدند. بنابراین تمام تعطیلات روزنامه‌نگاران به ایام نوروز منتقل می‌شود.

او با اشاره به وجود مشکلات اقتصادی برای مطبوعات، بیان کرد: امسال با وجود مشکلات اقتصادی، مطبوعات ترجیح می‌دهند از هر فرصتی برای منتشر نشدن استفاده می‌کنند تا بتوانند جنبه‌های اقتصادی را کمی مدیریت کنند.

مقدم با بیان این‌که ملاک روزنامه‌ها برای انتشار، مخاطب است‌، یادآوری کرد: مخاطب در طول ایام نوروز درگیر سفر و دید و بازدید است و اگر فرصتی برای دریافت اخبار داشته باشد،‌ اطلاعات لازم را از صداوسیما می‌گیرد. تمام این‌ها نتایج ارزیابی‌های چندین ساله است حتا اگر روزنامه‌هایی را که در این ایام منتشر می‌شوند بررسی کنید متوجه می‌شوید این روزنامه‌ها تیراژ و صفحات خود را کاهش می‌دهند.

او با اشاره به گسترش رسانه در سطح مجازی‌، گفت: سال‌ها پیش در ایام نوروز، شایعه‌ای بر سر زبان‌ها افتاد و پس از آن، به روزنامه‌ها انتقاد کردند که چرا در این ایام منتشر نمی‌شوند تا جلوی شایعات را بگیرند؛ اما در حال حاضر با توجه به گسترش سایت‌ها، خبرگزاری‌ها،‌ شبکه‌های اجتماعی و رادیو و تلویزیون، شرایط اطلاع‌رسانی لحظه‌یی شده و نقش روزنامه‌ها از این جهت تغییر کرده است.

وی ادامه داد: روزنامه‌ جام جم در همین تعطیلات، اشکال‌های دستگاه‌های چاپ خود را برطرف و آن‌ها را به‌روزرسانی می‌کند این کاری است که در طول سال به علت فعالیت مستمر دستگاه‌ها نمی‌توان انجام داد.

مقدم با یادآوری این‌که مخاطب کمبود تحلیل‌ها را در زمان تعطیلات مطبوعات احساس می‌کند، تأکید کرد: این خلأ کاملا احساس می‌شود؛ اما روزنامه‌ها چاره‌ای به غیر از تعطیل کردن ندارند، چراکه حتا اگر خودشان بخواهند منتشر شوند شرایط نیروی انسانی، فروش، تیراژ و مخاطب این امکان را فراهم نمی‌کند.

او در پاسخ به این‌که در کشورهای دیگر نه‌تنها روزنامه‌ها در تعطیلات منتشر می‌شوند بلکه حجم آن‌ها نیز چندین برابر می‌شود، اما چرا در ایران این اتفاق نمی‌افتد؟ گفت: فرهنگ استفاده از تعطیلات در کشورها متفاوت است،‌ هر جامعه‌ای شرایط خود را دارد مثلا در جوامع دیگر روزنامه‌ی عصر مورد استقبال قرار می‌گیرد، اما در ایران، تمام روزنامه‌های عصر به صبح منتقل شدند.

مقدم درباره‌ی این‌که آیا نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری‌ ایجاب نمی‌کند که روزنامه‌ها در ایام نوروز منتشر شوند؟ توضیح داد: از نظر من‌، مدت زمانی که از بعد از ایام تعطیلات تا انتخابات باقی است، کافی است و نیازی نیست که روزنامه‌ها فقط به دلیل نزدیکی به انتخابات منتشر شوند.

مدیر مسئول روزنامه‌ «شرق»:

روزنامه‌ها در تعطیلات خواهان ندارند

مدیر مسۆول روزنامه‌ «شرق» مهم‌ترین دلیل منتشر نشدن روزنامه‌ها در نوروز را کمبود مخاطب و فروش نرفتن روزنامه‌ها دانست.

مهدی رحمانیان در پاسخ به این‌که چه عاملی موجب می‌شود روزنامه‌ها در نوروز منتشر نشوند؟ اظهار کرد: در این ایام به‌ دلیل این‌ که بیشتر مردم در مسافرت یا در حال استراحت هستند، کمتر به سمت روزنامه برای گرفتن اخبار و اطلاعات می‌روند؛ بنابراین روزنامه‌ها به فروش نمی‌رسند و زمانی که ما نمی‌توانیم روزنامه‌ی خود را بفروشیم، چاپ آن نیز موضوعیت ندارد.

او ادامه داد: نه‌ تنها در نوروز، بلکه در تعطیلات کوتاه‌ مدت نیز ما با این مشکل هستیم، چون تعطیلی بر فروش روزنامه تأثیر می‌گذارد.

رحمانیان با اعتقاد به این‌ که در تعطیلات، روزنامه‌ها خواهان ندارند، بیان کرد: حتا مخاطبان صداوسیما بیشتر به برنامه‌های سرگرم‌کننده رغبت دارند و کمتر به بخش اخبار توجه می‌کنند.

او با اشاره به کمبود مواد خبری در نوروز، ادامه داد: در تعطیلات اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد، چون دستگاه‌های اداری تعطیل هستند و خبری تولید نمی‌کنند. همچنین خبرهای بین‌المللی آن‌قدر جاذب نیستند که به‌خاطر آن‌ها روزنامه منتشر شود.

رحمانیان در پاسخ به این‌که آیا این غیبت طولانی‌مدت نشریات، مخاطبان را از روزنامه خواندن دور می‌کند؟ گفت: من به این موضوع اعتقاد ندارم، چون مخاطبان بلافاصله پس از تعطیلات به‌سراغ روزنامه‌ها می‌روند تا از تحلیل‌ها و اخبار آگاه شوند.

او درباره‌ی این‌که اگر روزنامه‌ی شرق مخاطب داشته باشد، آیا در نوروز منتشر می‌شود؟ بیان کرد: فراهم کردن امکان انتشار در این ایام بسیار سخت است، اما شدنی است، چون خبرنگاران در طول سال امکان استفاده از مرخصی را ندارند و ایام نوروز تنها مرخصی بی‌دغدغه‌ی آن‌هاست؛ اما اگر انتشار روزنامه ضرورت پیدا کند، ممکن است.

مدیرمسۆول روزنامه‌ی شرق با اشاره به این‌که در سال 1378 تعدادی از روزنامه‌ها در نوروز منتشر شدند، اظهار کرد: امسال نیز شنیده می‌شود برخی روزنامه‌ها تصمیم دارند با توجه به نزدیکی انتخابات، در تعطیلات نوروز منتشر شوند؛ اما همچنان درباره‌ی استقبال مخاطبان از آن‌ها تردید وجود دارد. با وجود این‌که انتخابات نزدیک است، مخاطبان رغبتی به خواندن روزنامه نشان نمی‌دهند.

او با اشاره به وجود فضای مجازی و رسانه‌های آن‌لاین، افزود: مخاطبان حرفه‌یی همچنان ترجیح می‌دهند که تحلیل‌ها را از روزنامه‌ها دنبال کنند؛ اما شاید عموم مردم این‌گونه نباشند و از طریق رسانه‌های دیجیتال بخشی از خلأ اطلاع‌رسانی خود را پر می‌کنند. همچنین شاید وجود همین رسانه‌ها موجب ریزش مخاطبان روزنامه‌ها شده است.

یک پژوهشگر:

تعطیلی مطبوعات بی‌اعتنایی به مخاطب است

یک پژوهشگر حوزه‌ی رسانه‌های نوین معتقد است: تعطیلی دو هفته‌ای مطبوعات در نوروز، نوعی بی‌اعتنایی به مخاطب است که می‌تواند به نظام خبررسانی لطمه وارد کند.

دکتر حسین امامی با بیان این‌که اگر سایت‌های خبری جای خالی مطبوعات را پر می‌کنند، چرا در طول سال روزنامه‌ها چاپ می‌شوند و باید زودتر از این‌ها، رسانه‌های چاپی به تاریخ می‌پیوستند، اظهار کرد: سایت‌ها برای اطلاع‌رسانی خبری خام مفیدند، ولی روزنامه‌ها، گزارش، تحلیل و مقاله دارند که ذهن مخاطب را روشن می‌کند و می‌تواند قدرت تحلیل خواننده را افزایش دهد.

او در پاسخ به این‌که آیا در شرایط فعلی مردم در صورت نبودن مطبوعات احساس کمبود می‌کنند؟ بیان کرد: این توجیه مناسبی نیست که مدیران رسانه‌یی بگویند چون در این ایام، مردم کمتر روزنامه می‌خوانند و به‌ فکر سفر و تفریح هستند پس دو هفته تعطیلی اجباری داشته باشیم. این اقدام یک نوع تحریم و تنبیه خوانندگان روزنامه است. اقدامی که در کمتر کشوری شاهدیم که دو هفته جریان اطلاع‌رسانی در رسانه‌های مکتوب متوقف شود. روزنامه‌ها در خیلی از کشورها در روز تعطیل پایان هفته هم منتشر می‌شوند.

امامی ادامه داد: تعطیلی بودن مطبوعات در نوروز نه‌تنها به توسعه‌ی رسانه‌یی و فرهنگی، بلکه به اقتصاد کشور هم آسیب می‌زند؛ چرخه‌ی تولید محتوا، چاپ روزنامه، شبکه‌ی توزیع سراسری و حمل و نقل مطبوعات دو هفته تعطیل ‌می‌شود، بنابراین رکود خبری، لطمه‌ی اقتصادی هم درپی دارد.

او با تأکید بر این‌که تعطیلی نوروزی مطبوعات، با حرفه‌یی‌گری در امر مطبوعات مغایرت دارد، تصریح کرد: ما بالاجبار مردم را دو هفته از رویدادهای داخلی و بین‌المللی بی‌خبر می‌گذاریم. در نظر بگیرید مهم‌ترین شخصیت‌های سیاسی کشور مانند مقام معظم رهبری و رییس‌جمهور پیام نوروزی می‌دهند و این پیام‌ها قابل تأمل و تحلیل است و باید برای مردم تبیین شوند، ولی خبرها، تحلیل‌ها و مقالات بعد از 14 روز در روزنامه‌ها منتشر می‌شوند. حتا در عرصه‌ی بین‌الملل نیز همین‌طور است. مثلا یک‌بار در سال، رییس‌جمهور آمریکا به‌شکل مستقیم پیام نوروزی خود را که نوعی سیاست آمریکا در قبال ایران است اعلام می‌کند که همه‌ی این‌ها با تأخیر دو هفته‌ای به اطلاع خوانندگان می‌رسد؛ پیامی که با تحلیل گفتمان آن می‌توان رفتار یک ساله‌ی آمریکا در قبال ایران را پیش‌بینی کرد.

او درباره‌ی تأثیر ضعف اقتصادی در منتشر نشدن مطبوعات، گفت: ضعف اقتصادی بی‌شک در این تعطیلی خودخواسته در نوروز تأثیر به‌سزایی دارد و مدیران مطبوعات هم از این بابت نگران هستند؛ ولی وقتی مطبوعات فعال باشند، تبلیغات و آگهی‌های بازرگانی به صداوسیما هجوم نخواهند برد و مطبوعات هم سهمی از آن خواهند داشت. البته نکته‌ی مهم این است که منتشر نشدن مطبوعات در تعطیلات متأسفانه جا افتاده است و بیدار کردن مطبوعات در فصل بهار که تازه به خواب زمستانی‌ می‌روند، همت والایی می‌خواهد.

امامی در پاسخ به این‌که براساس تجربه‌های گذشته به‌نظر می‌رسد اگر روزنامه‌ها در نوروز منتشر شده‌اند به‌دلیل شرایط سیاسی کشور بوده، این دیدگاه تا چه حد درست است؟ تصریح کرد: مطبوعات در کنار صداوسیما می‌توانند شور و حال فضای انتخاباتی را در کشور ایجاد و فراگیر کنند و موجب نشاط سیاسی کشور شوند، بخصوص رویداد مهمی مانند انتخابات که هر چهار سال یک‌بار تکرار می‌شود و قرار است بالاترین مقام اجرایی کشور در آن انتخاب شود. انتشار مطبوعات جلوی بسیاری از شایعات و اخبار ناصحیح را خواهد گرفت. در این ایام، رسانه‌های خارجی از طریق ماهواره‌ها به‌راحتی بازی را در دست خود می‌گیرند. برنامه‌های تلویزیونی کشورمان نیز در این ایام بیشتر حالت سرگرمی دارند تا تحلیلی و خبری. بنابراین به‌راحتی فضا برای خبرهای رسانه‌های خارجی فراهم می‌شود.

او همچنین درباره‌ی تغییر نیاز مردم به مطبوعات نسبت به سال‌های گذشته، یادآوری کرد: تحقیقات نشان داده است و خوانندگان مطبوعات نسبت به مخاطبان تلویزیون، فرهیخته‌تر و فرهنگی‌تر هستند که به تحلیل وقایع اهمیت می‌دهند. سایت‌های خبری هم عمدتا به خبرها می‌پردازند. نتایج تحقیقات مختلف نشان داده که کاربر اینترنت مطالب را صرفا مرور می‌کند و تمام مطلب را نمی‌خواند. بنابراین کاربر صرفا به مرور خبر در سایت‌ها و شبکه‌های خبری تمایل دارد، ولی وقتی متن طولانی‌تر و تحلیلی‌تر شود کاربر برای آن وقت نخواهد گذاشت و مناسب‌ترین رسانه برای تحلیل، یادداشت و مقاله، رسانه‌ی چاپی است.

صدیقه ببران:

مطبوعات در تعطیلات رسمی در نوروز منتشر نشوند

یک استاد دانشگاه درباره‌ی تعطیل بودن مطبوعات در نوروز اظهار کرد: درست نیست که فضای اطلاعاتی بسته شود، چون برخی مردم قسمت مهمی از اطلاعات‌شان را از مطبوعات می‌گیرند.

دکتر صدیقه ببران با اشاره به کم شدن مخاطبان در نوروز، ادامه داد: یکی از مشکلات مطبوعات ما برای منتشر شدن در نوروز، نداشتن صرفه‌ی اقتصادی است.

بسیاری از مخاطبان در سفر هستند و تیراژ مطبوعات نیز به همین نسبت پایین می‌آید که از نظر اقتصادی برای آن‌ها به‌صرفه نیست. از طرف دیگر، بسیاری از سایت‌ها و خبرگزاری‌ها، اخبار را پوشش می‌دهند و تا حدودی این خلأ را جبران می‌کنند.

او با بیان این‌که به‌نظر می‌رسد مدت تعطیلی مطبوعات باید کاهش پیدا کند، گفت:‌ بهتر است مطبوعات نیز به اندازه‌ی تعطیلی رسمی دولتی تعطیل باشند، چون بعد از چهار روز اول، همه‌ی مراکز رسمی و دولتی که مخاطب اصلی مطبوعات هستند سر کار برمی‌گردند.

وی با تأیید این مطلب که بسیاری از مخاطبان کار با اینترنت را بلد نیستند، اما مخاطب روزنامه‌ها هستند، بیان کرد: کسانی که واقعا خبرخوان حرفه‌یی‌اند کم و بیش با اینترنت آشنایی دارند، به‌طور کلی روزنامه‌خوان‌های حرفه‌یی به سمت فضای مجازی گرایش پیدا کرده‌اند و خبر را از سایت‌ها می‌گیرند و در روزنامه به‌دنبال نظر و تحلیل درباره‌ی آن خبر می‌گردند. با منتشر نشدن روزنامه‌ها جای تحلیل‌ها و نظرات خالی می‌ماند، اما در منتشر نشدن نشریات فقط روزنامه‌ها مقصر نیستند.

ببران درباره‌ی میزان تأثیر عامل اقتصادی بر تعطیلی مطبوعات توضیح داد: با توجه به این‌که بخش عمده‌ای از مردم اوایل فروردین در سفر هستند و ترجیح می‌دهند که درگیر موضوعات جدی نشوند، طبیعتا مطبوعات تیراژ قابل توجهی نخواهند داشت. عامل اقتصادی مهم است، چون اگر به‌طور مثال یک روزنامه 10هزار نسخه تیراژ داشته باشد و 9 هزار نسخه‌ی آن به روزنامه برگردد، ترجیح می‌دهد که منتشر نشود.

او با بیان این‌که در شرایط فعلی مخاطبان خلأ روزنامه‌ها را مانند گذشته احساس نمی‌کنند، اظهار کرد: یکی از موضوعات اصلی در این زمینه سبقه‌ی فرهنگی ما در مطالعه کردن است. در میان مردم ما، فرهنگ کتبی کم‌رنگ است و برای کسب اخبار، بیشتر به رادیو و تلویزیون مراجعه می‌شود. به همان نسبت که تقاضا کم است عرضه نیز کمتر می‌شود. روزنامه‌ها با منتشر نشدن در این ایام سود می‌برند، چون هم منتشر نمی‌شوند و هم حقوق پرداخت نمی‌کنند.

این استاد دانشگاه با تأکید بر این‌که تعطیلی‌ مطبوعات کار درستی نیست، بیان کرد: باید در این زمینه، فرهنگ‌سازی شود و دولت برای انتشار دائم روزنامه‌ها به آن‌ها یارانه پرداخت کند. اگر از نظر اقتصادی مشکلاتی وجود دارد باید توسط دولت مرتفع شود و برای انتشار چند روزنامه با نگاه‌های مختلف هزینه شود.

او گفت: این فرهنگ‌سازی نیازمند زمان است و به مرور زمان نیز برای مردم جا می‌افتد. اگر این فرهنگ‌سازی انجام شود، بازار عرضه و تقاضا متعادل می‌شود و انتشار روزنامه‌ها از نظر اقتصادی معنا پیدا می‌کند. اکنون زیرساخت فرهنگی آن آماده است. این فرهنگ‌سازی گامی در راستای اعتلای فرهنگ کشور است.

ببران با اشاره به فضای انتخاباتی سال آینده،‌ اظهار کرد: بهتر است مطبوعات ابتکار عمل را به‌دست گیرند و منتشر شوند. روزنامه‌ها می‌توانند تحلیل‌های خاص خود را در این موضوع به مردم انتقال دهند. در غیر این صورت، درست وقتی کشور درگیر تصمیم‌های سرنوشت‌ساز است،‌ مطبوعات مردم را 15 روز از تحلیل‌ها و نظرات‌شان محروم می‌کنند.

او تأکید کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه دارد امکانات را برای انتشار روزنامه‌ها در این دوره فراهم کند، چون واقعا شرایط اقتصادی روزنامه‌ها نامناسب است.

یک استاد ارتباطات:

مشکل توزیع یکی از دلایل منتشر نشدن مطبوعات در تعطیلات است

یک استاد رشته‌ی ارتباطات درباره‌ی تأثیر تعطیلی مطبوعات در نظام رسانه‌یی کشور گفت: مشکل اصلی اینجاست که ما نظام مطبوعات نداریم،‌ نظام رسانه‌یی باید مانند نظام مهندسان در کشور جایگاه خود را پیدا کند.

دکتر امیدعلی مسعودی اظهار کرد: اگر نظام جامع رسانه‌یی وجود داشته باشد بسیاری از کارها و شرایط مساعد‌تر می‌شود در حال حاضر ما هنوز حالت آماتور داریم.

او با تأکید بر این‌که کار اطلاع‌رسانی تعطیلی‌بردار نیست، بیان کرد: دانایی‌، شناخت و کسب اطلاعات در وجود انسان‌هاست و تفاوت انسان‌ با حیوان همین است، چون انسان عقل دارد و با به‌دست آوردن اخبار و اطلاعات برای زندگی خودش تصمیم می‌گیرد و این رسانه‌ها هستند که اخبار و اطلاعات را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند.

وی ادامه داد: نگرانی من فقط از تعطیل شدن مطبوعات در نوروز نیست، بلکه من نگران تعطیلی آن‌ها در روزهای جمعه هم هستم.

مسعودی با تأکید بر این‌که یکی از دلایل مطبوعات برای منتشر شدن در روزهای تعطیل‌، مشکل توزیع است گفت: توزیع مطبوعات در هیچ کجای دنیا به این شکل نیست، در کشورهای دیگر با فعال شدن سیستم اشتراک برای مخاطبان و فرستادن مطبوعات به آدرس مخاطب، این مشکل حل شده است. به‌دلیل وجود سیستم اشتراک، آن‌ها تیراژ خود را تعداد مخاطبان‌شان تنظیم می‌کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره به کم بودن تعداد روزنامه‌خوان‌ها در کشور‌، اظهار کرد: تعطیلی مطبوعات یک حادثه‌ی غم‌انگیز است، چون در همین روزهای تعطیل است که روزنامه امکان جذب مخاطب بیشتر را دارد. 30 سال پیش، استاندارد یونسکو برای مطالعه‌ی روزنامه به ازای هر 10 نفر، یک روزنامه بود که اگر بخواهیم آن را با شرایط فعلی تطبیق دهیم، یعنی یک روزنامه در ایران باید 5 / 7 میلیون نسخه تیراژ داشته باشد در حالی که پرتیراژترین روزنامه‌ی ما به گفته‌ی خود آن روزنامه، 450هزار نسخه تیراژ دارد.

مسعودی با بیان این‌که روزنامه‌ها در کشورهای مصر و ترکیه که ممکن است در بسیاری از مسائل از ما عقب‌تر باشند‌، نزدیک چهار برابر روزنامه‌ها در ایران مخاطب دارند‌، گفت: علاوه بر مشکل توزیع، یکی دیگر از دلایل این است که ما عادت روزنامه‌خوانی را در مخاطبان ایجاد نکرده‌ایم.

او بیان کرد: در روزهای پایانی سال فشار بر چاپخانه‌ها چند برابر می‌شود چون همه‌ می‌خواهند سریع‌تر به تعطیلات بروند. به همین دلیل، رسانه‌ی ملی وارد می‌شود که در آنجا هم بیشتر به ارزش شهرت پرداخته می‌شود.

مسعودی با بیان این‌که کار روزنامه‌نگاری به‌عنوان یک فعالیت بدون تعطیلی‌ محسوب می‌شود، یادآوری کرد: همان‌طور که جسم به غذا نیاز دارد و نمی‌شود برای آن وقفه‌ای قائل شد‌، مطبوعات نیز غذای روح مردم‌اند و نمی‌توان آن‌ها را تعطیل کرد.

او همچنین تصریح کرد: متأسفانه مطبوعات به تولید محتوای جذاب دقت نمی‌کنند و همین امر موجب می‌شود که مخاطبان رغبتی برای مطالعه نداشته باشند.

مسعودی در پاسخ به این‌که آیا مخاطبان جای خالی مطبوعات را در تعطیلات احساس می‌کنند؟ اظهار کرد: کمبودی احساس نمی‌شود، چون مردم عادت نکرده‌اند در تعطیلات مطبوعات داشته باشند. در صورتی که در کشورهای دیگر حجم مطالب روزنامه‌ها در تعطیلات چند برابر می‌شود. روزنامه‌های ما ضعیف هستند اگر روزنامه‌ها با محتوای جذاب منتشر شوند، این فرهنگ به مرور زمان اصلاح می‌شود‌. امکان دارد در روزهای اول از آن‌ها استقبال نشود، اما اگر محتوا،‌ فرم و شکل به‌گونه‌ای باشد که مخاطب را جذب کند،‌ مردم به داشتن روزنامه در روزهای تعطیل عادت می‌کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره به این‌که در تعطیلات نوروز بخشی از مردم در سفر هستند، اضافه کرد: ضرورت انتشار مطبوعات در نوروز بیشتر است، چون مخاطبان به تحلیل و آگاهی‌ از وضعیت سفر نیاز دارند و با توجه به این‌که کشور ما در حال حاضر در فضایی پر از اخبار و اطلاعات سیر می‌کند، نیاز به وجود مطبوعات بیشتر دیده می‌شود.

یک روزنامه‌نگار:

تبدیل مطبوعات به سازمانی اداری کاملا اشتباه است

یک روزنامه‌نگار درباره‌ی منتشر نشدن نشریات در نوروز معتقد است: فرهنگ مردم در تعطیلی مطبوعات نقشی ندارد، چون وظیفه‌ی رسانه‌ها بوده است که برای مردم جا بیندازند که رسانه تعطیلی‌بردار نیست.

مینو بدیعی با بیان این‌که مدیریت حاکم بر مطبوعات ایراد دارد،‌ اظهار کرد: تفکر حاکم بر مطبوعات قصد دارد روزنامه‌ها را به یک سازمان اداری تبدیل کند در حالی که این تفکر کاملا اشتباه است. عامل مهم در تعطیلی مطبوعات فرهنگ مردم نیست، بلکه مدیریت عالی و هدایت‌گر مطبوعات است که فکر می‌کند کار اطلاع‌رسانی را می‌توان تعطیل کرد.

او با تأکید بر این‌که منتشر نشدن مطبوعات در نوروز، اسفناک است چون اطلاع‌رسانی نباید هیچ‌گاه تعطیل شود، بیان کرد: همان‌طور که تعطیلی رادیو و تلویزیون در تعطیلات دور از ذهن است‌، تعطیل شدن رسانه‌های مکتوب نیز باید دور از ذهن باشد. بسیاری گمان می‌کنند که رادیو و تلویزیون می‌توانند جای خالی مطبوعات را پر کنند در حالی که در این تعطیلات، بار تفریحی صداوسیما بسیار بیشتر از جنبه‌ی اطلاع‌رسانی و خبری آن است.

او با بیان این‌که این پرسش پیش می‌آید که چگونه می‌توان رسانه‌ی مکتوب را که پدر رسانه‌های دنیاست و برای سایر رسانه‌ها الگو بوده است تعطیل کرد؟ گفت: این تعطیلی در ایران در حالی اتفاق می‌افتد که روزنامه‌های بزرگ جهان‌، نشریاتی مخصوص به روزهای تعطیل دارند.

بدیعی ادامه داد: این‌که فکر می‌کنیم خبرنگار رسانه‌ی مکتوب باید به مرخصی برود، یک نگرش غیرعلمی و کارمندی است. در حال حاضر در دانشگاه‌های بزرگ دنیا درسی به نام جامعه‌شناسی اوقات فراغت وجود دارد برای این‌که دست‌اندرکاران با انتخاب‌ مخاطب در تعطیلات آشنا شوند.

او با تأکید بر این‌که یک خبرنگار کارمند نیست‌، اظهار کرد: اگر نسل جدید خبرنگاران از این تعطیلات استقبال می‌کند، به‌دلیل این است که ما «کارمند» تربیت کرده‌ایم و نه خبرنگار.

بدیعی درباره‌ی این‌که با وجود گسترش رسانه‌های آن‌لاین‌، نیاز مردم به مطبوعات در چه حد است؟ توضیح داد: از نظر من، این نیاز بیشتر شده است. به‌عنوان مثال، من اخبار و اطلاعات را از خبرگزاری‌ها می‌گیرم، اما برای خواندن تحلیل، تفسیر و گزارش، در صورت نبودن روزنامه‌ها، برای من یک خلأ ایجاد می‌شود. در حال حاضر نیاز داریم برای دانستن یکسری از موضوعات به رسانه‌های مکتوب پناه ببریم.

او گفت: رسانه‌های الکترونیکی کمک کرده‌اند که رسانه‌های مکتوب جایگاه ویژه‌ی خود را پیدا کنند. امروز در دنیا می‌بینیم که روزنامه‌های بزرگ همچنان منتشر می‌شوند و تیراژ خاص خود را دارند. در واقع، رسانه‌های آن‌لاین کمک کرده‌اند که ویژگی‌های مطبوعات برجسته‌تر به نظر برسد.

بدیعی با اشاره به موج‌آفرینی روزنامه‌ها در شرایط خاص، بیان کرد: رسانه‌های آن‌لاین نمی‌توانند موج‌آفرینی کنند و مسائل عمقی‌تر همچنان در روزنامه‌ها یافت می‌شود. اگر تیراژ روزنامه‌ها را در دوران اصلاحات بررسی کنیم نشان می‌دهد که اگر به روزنامه‌ها فرصت داده شود، نقش اجتماعی خود را پیدا می‌کنند.

او در پاسخ به این پرسش که اگر روزنامه‌ها در ایام تعطیلات منتشر شوند‌، مخاطب خواهند داشت؟ اظهار کرد: اگر روزنامه‌ها از زبان مردم سخن بگویند، تیراژ و مخاطب بالایی خواهند داشت و به این دلیل که مردم حرف‌شان را در رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب پیدا نمی‌کنند به سراغ رسانه‌ها دیگر می‌روند.

بدیعی با بیان این‌که تعطیلی مطبوعات در نوروز به معنای تعطیل کردن اندیشه است‌، یادآوری کرد: رسانه‌های دیگر در این تعطیلات، بیشتر جنبه‌ی سرگرمی دارند همان طور که فکر را نمی‌توان تعطیل کرد مطبوعات نیز نباید تعطیل باشند. انسان امروز، انسان متفکر است و نمی‌تواند اندیشه‌اش را کنار بگذارد حتا تفریح انسان امروز نیز براساس تفکر است.

او همچنین درباره‌ی نقش خبرگزاری‌ها در این ایام‌، تأکید کرد: طبیعتا نقش خبرگزاری‌ها پررنگ‌تر می‌شود، اما باز هم نمی‌توانند خلأ مطبوعات را پر کنند چون تعریف خبرگزاری‌ با روزنامه متفاوت است.

یک استاد رشته‌ی ارتباطات:

ایرادی در تعطیلی مطبوعات در نوروز نمی‌بینم

یک استاد رشته‌ی ارتباطات درباره‌ی تعطیلی مطبوعات در نوروز گفت: برای اصلاح این فرهنگ، ابتدا باید تعداد زیاد تعطیلات اصلاح شود.

دکتر حمید ضیایی‌پرور با بیان این‌که تعطیلی مطبوعات بخشی از پروسه‌ی تعطیلی کل کشور است، اظهار کرد: ما نمی‌توانیم بگوییم مطبوعات منتشر شوند و چاپخانه مراکز توزیع و بقیه‌ی بخش‌های مرتبط با فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی کشور تعطیل باشند، چون فعالیت مطبوعات بخشی از زنجیره‌ی فعالیت اقتصادی - اجتماعی در کشور است. مثلا در روزهای پنج‌شنبه که نیمی از اداره‌های دولتی و بازار تعطیلی هستند، تیراژ مطبوعات پایین‌تر می‌آید و بسیاری از مطبوعات با حداقل تیراژ منتشر می‌شوند.

او با تأکید بر این‌که مطبوعات را نمی‌توان با دادن یارانه مجبور به انتشار در روزهای تعطیل کرد، بیان کرد: حتا اگر مطبوعات منتشر شوند‌، سیستم توزیع که غالبا در اختیار بخش خصوصی است فعال نخواهد بود. بنابراین وسیله‌ای وجود ندارد تا روزنامه به دست مخاطب برسد. از طرف دیگر، مخاطبان نیز در تعطیلات و استراحت است و میل به گرفتن اطلاعات و خبر بسیار کمتر می‌شود.

وی با اشاره به گرفتن آگهی به‌عنوان بخشی از فعالیت مطبوعات‌، ادامه داد: وقتی بازار و سیستم اقتصادی تعطیل است‌، آگهی گرفتن نیز رونقی نخواهد داشت. به همین دلیل، من ایرادی در تعطیلی مطبوعات در نوروز نمی‌بینم. هرگاه همه‌ی دستگاه‌های کشور فقط در همان پنج روز ابتدایی تعطیل بودند می‌توان از مطبوعات هم توقع انتشار داشت.

ضیایی‌پرور توضیح داد: در کشورهایی که میزان سواد رسانه‌یی و سواد اقتصادی بالاست، تعطیل شدن یک نشریه می‌تواند به مخاطبان لطمه بزند؛ اما در داخل کشور، تیراژ مطبوعات آن‌قدر بالا نیست، بنابراین اگر این‌ها نباشند چه لطمه‌ای به کشور وارد می‌شود؟! ایران، کشور روزنامه‌خوانی نیست که تعطیلی مطبوعات صدمه‌ای به شرایط مخاطبان وارد کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به این‌که تمام سیستم کشور باید از نظر تعداد تعطیلات اصلاح شود‌، گفت: حلقه‌ی اول اصلاح فرهنگ تعطیلات،‌ مطبوعات نیستند چون مطبوعات باید چند سال ضرر کنند تا مردم در تعطیلات نیز روزنامه بخوانند. من فکر می‌کنم روزنامه‌ها تابع وضعیت فرهنگی و اجتماعی کشورند و علت تغییر رفتارهای اجتماعی نمی‌توانند باشند.

او با بیان این‌که در چند سال اخیر با آمدن رسانه‌های آن‌لاین خلأ نبودن مطبوعات پر شده است‌، اظهار کرد: شاید اگر 10 سال پیش این موضوع را بررسی می‌کردیم، واقعا تعطیلی مطبوعات به اطلاعات در اختیار مخاطبان ضربه وارد می‌کرد، اما در حال حاضر نسخه‌ی آن‌لاین روزنامه‌ها یا خبرگزاری‌ها و سایت‌ها به مخاطب اطلاعات می‌دهند، در حوزه‌های دیگر نیز صداوسیما می‌تواند بخشی از خلأ را پر کند.

ضیایی‌پرور درباره‌ی نقش خبرگزاری‌ها در تعطیلات، بیان کرد: خبرگزاری‌ها به فعالیت خود ادامه‌ می‌دهند گرچه از نظر حجم‌، کیفیت و کمیت خبر، افت محسوسی دارند، اما به‌نظر می‌رسد که مخاطبان ایرانی هم با این تعطیلی کنار آمده‌اند. بنابراین این وضعیت خبری در خبرگزاری‌ها هم صدمه‌ای به مخاطب وارد نمی‌کند.

او با اشاره به موضوع انتخابات در سال آینده‌، گفت: از نظر آرمانی، بسیار ایده‌آل است که روزنامه‌ها با توجه به نزدیکی انتخابات منتشر شوند؛ اما این فقط یک‌ آرمان ذهنی است،‌ هر روزنامه‌ای که بخواهد برای انتشار ریسک کند حتما متحمل هزینه‌های سنگینی خواهد شد

منبع: ایسنا

تنظیم: هومن بهلولی