راهكارهای مبارزاتی بانوی دو عالم

بصیرت و ولایت مداری

حركتی كه از سقیفه آغاز شد، تحت شعار «حاكم باید از سوی مردم باشد» شكلی مردمی به خود گرفت و حمایت افكار عمومی را جلب كرد و حادثه خانه اهل بیت علیهم السلام در جلوی چشم مردمی بوقوع پیوست كه همه از احترام پیامبر صلی الله علیه وآله به این خانواده آگاه بودند. مردم مدینه در 80 غزوه دوشادوش پیامبر اسلام جنگیدند و شهید دادند و همه شاهد غدیر و تاكیدات پیامبر صلی الله علیه وآله بر حضرت علی علیه السلام در خلافت مسلمین بودند اما با یك جریان تبلیغاتی در مقابل كار انجام شده واقع شده و دست به بیعت با دیگری دادند.

حال راهكار مبارزاتی حضرت زهرا سلام الله علیها مقابله با این تبلیغات در بصیرت دادن به مسلمانان از گذشته و یادآوری آنچه كه گذشت می باشد.

اشکهایی روشنگر

حضرت زهرا سلام الله علیها با صدای بلند گریه می كرد، اشك می ریخت، در جلوی دروازه شهر می نشست و گریه می‌كرد. در حقیقت حضرت زهرا سلام الله علیها با اینكار برای مردم ایجاد انگیزه و سوال می كرد كه چرا دختر پیامبر صلی الله علیه وآله مدام در حال گریه و اشك ریختن است؟ این ایجاد سوال خود موجب بیداری و یادآوری آن چیزی است كه تحت تبلیغات سیاسی مغفول واقع شد.

وقتی بزرگان مدینه خدمت امیرالمومنین علیه السّلام رسیدند، وَ اجْتَمَعَ شُیُوخُ أَهْلِ الْمَدِینَةِ وَ أَقْبَلُوا إِلَی أَمِیرِالْمُۆْمِنِینَ فَقَالُوا لَهُ یَا أَبَا الْحَسَنِ إِنَّ فَاطِمَةَ تَبْكِی اللَّیْلَ وَ النَّهَار... و گفتند: یا ابا الحسن! فاطمه شب و روز گریه میكند، هیچ كدام از ما شب در رختخواب بخواب نمیرویم، روزها بعلت مشغله و طلب وسائل زندگی قرار و آرام نداریم، ما از تو تقاضا میكنیم كه فاطمه شب یا روز گریه كند.

حضرت امیر علیه السّلام فرمود: مانعی ندارد. وقتی امام علی علیه السّلام متوجه فاطمه اطهر علیهاالسّلام شد دید آن بانوی معظمه از گریه ساكت نمی شود، و تسلیت گفتن برای او ثمری ندارد، هنگامی كه چشم آن بانو به حضرت امیر علیه السّلام افتاد لحظه‏ای ساكت شد. امام علی علیه السّلام به وی فرمود: ای دختر پیغمبر خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم بزرگان مدینه از من خواسته‏اند كه از تو بخواهم: یا شب برای پدر بزرگوارت گریه كنی یا روز.

فاطمه اطهر علیهاالسّلام گفت: یا ابا الحسن! من چندان مكثی در میان این مردم نخواهم كرد، بزودی من از میان این مردم میروم، یا علی بخدا قسم من شب و روز از گریه آرام نخواهم شد تا اینكه به پدرم ملحق شوم. حضرت امیر علیهاالسّلام فرمود: باشد، هر منظوری كه داری انجام بده.

امام علی علیه السّلام بعد از این جریان اطاقی خارج از شهر مدینه برای حضرت زهرای اطهر علیهاالسّلام ساخت كه آن را بیت الاحزان میگفتند. موقعی كه صبح می شد فاطمه اطهر علیهاالسّلام حضرت حسن و حسین علیهما السّلام را برمیداشت و متوجه بقیع و خارج از مدینه میشد [در آنزمان قبرستان بقیع خارج از مدینه بود] و همچنان تا شب مشغول گریه بود. موقعی كه شب فرا میرسید حضرت امیر علیه السّلام می‏آمد و فاطمه اطهر علیهاالسّلام را بمنزل خویش باز میگردانید. (بحارالانوار ج43 ص177؛ در امالی صدوق ص141 اینگونه آمده: اما فاطمه دختر محمد (صلی الله علیه وآله) بر رسول خدا (صلی الله علیه وآله) گریست تا مردم مدینه به وی در آزار شدند و گفتند از فزونی گریه‏ات ما را آزار دادی و سر مقابر شهداء می‏رفت و تا میخواست میگریست‏.)

در این روایت می بینیم كه خود امیرالمومنین علیه السّلام در جهت دهی مبارزاتی حضرت زهرا سلام الله علیها همكاری كرده و اطاقكی در دروازه شهر برای ایشان ساختند. یك زن همراه دو بچه خود هر روز صبح آنجا رفته و این زن شروع به گریه می كند.

دروازه هر شهری محل عبور و مرور تجار و بازرگانان، عابران و رهگذران، مسافران و افراد مختلف است كه برای هر كدام سوال پیش می آید چرا این زن در دروازه شهر گریه می كند؟ او كیست؟ این دو كودك كیستند؟ از حضرت سوال می كردند و حضرت به خطبه می پرداخت و وقایع را بازگو می كرد.

سخنرانی های بلند آوازه

حضرت با آینده نگری در جامعه اسلامی در خطابه های خود به تذكار مسلمانان می پردازد و علت دچار شدن بشریت با مشكلات فراوان را بیراهه روی امروز معرفی می كند.

در كتاب احتجاج از سوید بن غفله روایت شده است: چون فاطمه علیها السّلام بیمار شد به هنگام شدّت یافتن بیماریش گروهی از زنان مهاجر و انصار به عیادتش جمع شدند و بر آن حضرت سلام كرده، گفتند: ای دختر رسول خدا! وضع بیماریت چگونه است و با آن چه می‏كنی؟ آن حضرت ستایش خداوند سبحان كرده بر پدرش درود فرستاد، و در قسمتی از سخنانش فرمود: «اَمَا لَعَمْرِی لَقَدْ لَقِحَتْ فَنَظِرَةٌ رَیْثَمَا تُنْتَجُ ثُمَّ احْتَلَبُوا مِلْ‏ءَ الْقَعْبِ دَماً عَبِیطاً وَ ذُعَافاً مُبِیداً هُنَالِك...»( الاحتجاج، ج1ص109 ؛بحارالانوار ج43 ص160)

امّا به جان خود سوگند كه نطفه این (فتنه) بسته شده است. [و شتر این فتنه آبستن شده، به همین زودی خواهد زایید[ انتظار كشید تا این فساد در پیكر اجتماع اسلامی منتشر شود. از پستان شتر پس از این خون و زهری كه زود هلاك‏كننده است، بدوشید.

در اینجاست كه پویندگان راه باطل زیان بینند و مسلمانانی كه در پی خواهند آمد، در می‏یابند كه احوال مسلمانان صدر اسلام چگونه بوده است. قلبتان با فتنه‏ها آرام خواهد گرفت. بشارتتان باد به شمشیرهای كشیده و برّان، و حمله جائر و متجاسر ستمكار، و درهم شدن امور همگان و خود رأیی ستمگران! غنایم و حقوق شما را اندك خواهند داد. و جمع شما را با شمشیرهایشان دور خواهند كرد. و شما جز میوه حسرت برداشت نخواهید نمود. كارتان به كجا خواهد انجامید؟...

مخفی بودن قبر بانو

حضرت برای اینكه این مبارزه تا رسیدن حق به جایگاهش ادامه پیدا كند در وصیت خود از امیرالمومنین علیه السّلام درخواست مخفی بودن قبر خود را كرد.

امیرالمومنین علیه السّلام ، اسماء را دید كه بالای سر زهرا علیهاالسّلام نشسته گریه می‏كند و می‏گوید: یتیمان حضرت محمّد چه كنند، بعد از فوت جدّ شما دل ما به فاطمه خوش بود! بعد از فاطمه به چه كسی دل خوش كنیم!

آنگاه حضرت علی بن ابی طالب علیه السّلام صورت مبارك فاطمه زهرا علیهاالسّلام را باز كرد رقعه‏ای نزد سر آن بانوی معظّمه یافت كه در آن نوشته بود:

«بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم، این وصیّتی است كه فاطمه دختر پیغمبر خدا صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم كرده است: فاطمه شهادت می‏دهد كه خدایی جز خدای یگانه وجود ندارد، حضرت محمّد بنده و پیامبر خدا می‏باشد. بهشت بر حق و دوزخ بر حق است، قیامت خواهد آمد و شكّی در آن نخواهد بود، خداوند كلیه افرادی را كه در قبرها مدفونند بر خواهد انگیخت.

یا علی! من فاطمه دختر حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم می‏باشم. خدا مرا در دنیا و آخرت برای تو تزویج نمود.

یا علی! تو از دیگران برای (غسل و كفن) من مقدّم هستی، مرا حنوط كن غسل بده، شبانه مرا دفن كن، شبانه بر بدنم نماز بگزار، شبانه به خاكم بسپار، احدی را از فوت من آگاه منمای، من تو را به خداوند می‏سپارم، و فرزندانم بدرود تا روز قیامت! (بحارالانوار ج43 ص214)

آن حضرت جان خویش را در راه دفاع از ولایت حقه امیر مومنان علی (علیه السلام) فدا کرد و بدین سان بزرگترین درس بصیرت و ولایت مداری را برای همه ما اعم از زن و مرد در طول تاریخ به یادگار گذاشت.

منابع:

1-مجلسی، محمد باقر. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار. 1111قمری. تهران، اسلامیه.

2-شیخ صدوق. امالی الصدوق. 386قمری. بیروت، اعلمی، 1400قمری.

3- طبرسی، احمد بن علی. الإحتجاج علی أهل اللجاج. قرن ششم. مشهد، مرتضی، 1403قمری.

4-  بیانات حضرت آیت‌الله علوی‌گرگانی

5- مقاله سید عبدالرسول علم الهدی