از رقم‌های نجومی چه می‌دانید!؟

برای مثال جرم خورشید حدودا دو هزار میلیارد میلیارد میلیارد کیلوگرم است. این یعنی یک عدد «2» با  30 صفر جلوی آن! (در نظر داشته باشید که خورشید، ستاره ای با جرم کم است. ستاره هایی وجود دارند که بیش از 100 برابر سنگین تر از خورشید هستند.) یا فاصله نزدیک ترین ستاره به خورشید حدودا چهار صد میلیون میلیارد متر است! اندازه کهکشانی که خورشید ما درونش قرار دارد بیش از بیست و پنج هزار برابر این اندازه، یعنی حدودا ده هزار میلیارد میلیارد متر است!

در ابتدا که با این اعداد رو به رو می شوید، شاید برایتان صرفا یک «عدد» باشد:

«یک میلیارد» خب! که چه؟

اما برای این که بزرگی این اعداد را درک کنید بهتر است بدانید که اگر از الان شروع کنید به شمردن و شب و روز بشمارید و بشمارید، چیزی نخورید، اصلا نخوابید، فقط و فقط بشمارید و هر ثانیه هم یک عدد را بشمارید، بیش از سی سال طول می کشد تا به عدد یک میلیارد برسید! سیصد سال طول می کشد به ده میلیارد برسید و سه هزار سال طول می کشد تا به صد میلیارد برسید! فکر کنم اکنون دیگر درک کرده اید که وقتی صحبت از میلیارد است، دیگر شوخی در کار نیست!

حال بیایید به این فکر کنید که فاصله زمین تا خورشید، صد و پنجاه میلیارد متر است. یک دونده دوی صد متر که رکورد 10 ثانیه دارد، (یعنی 100 متر را در ده ثانیه می دود) چهار صد و پنجاه سال طول می کشد تا این فاصله را با سرعت زیادش بدود، آن هم بدون در نظر گرفتن خستگی و استراحت! البته نور این فاصله را تنها در هشت دقیقه طی می کند.

درک ابعاد کیهان با چنین اعداد و ارقامی به نظر مشکل می رسد، مخصوصا این که ذهن ما تنها توانایی درک ابعادی مثل چند سانتی متر تا چند صد متر را دارد و چون ما هیچ وقت با ابعادی خارج از این بازه سر و کار نداشتیم نمی توانیم طولی مثل یک میلیارد میلیارد متر را درک کنیم. اعداد نجومی تا حدود زیادی برای ما بی معنی جلوه می کنند. صرفا شبیه کنار هم قرار گرفتن یک سری حرف و عدد هستند.

اما ما می خواهیم کمی به دور از این اعداد و ارقام نجومی، کیهان را سیاحت کنیم. طوری که این ابعاد برای ما قابل درک باشد؛ با ما به سفری طولانی بیاید، سفری درون سیاهی بی انتهای آسمان شب. در این سفر ما کیهان را آن قدر کوچک می کنیم تا فاصله های بزرگ، قابل درکتر باشند.

این سفر از خانه کوچک ما شروع می شود: زمین

فرض کنید جهان را آن قدر کوچک کنیم که قد انسان ها به اندازه یک مورچه شود (حدودا نیم سانتی متر)، آن وقت اندازه شهر تهران حدودا صد متر می شود، ارتفاع کوه اورست به اندازه ی بیست و پنج متر خواهد بود و قطر کره زمین در مقایسه با ما حدودا چهل کیلومتر خواهد شد(کمی بزرگتر از شهر تهران، البته تهرانی که هنوز کوچکش نکرده ایم). فاصله ماه تا زمین (نزدیک ترین همسایه نجومی زمین) چیزی حدود هزار کیلومتر خواهد بود. هنوز آن قدر کوچک نشده ایم که وارد ابعاد نجومی شویم، نزدیکترین همسایه ما هنوز هزار کیلومتر فاصله دارد، پس باز هم کوچکتر می شویم!

فرض کنید آن قدر کوچک شویم که قد ما آدمها چیزی حدود یک صدم میلیمتر شود. در این صورت شهر تهران به اندازه بیست سانتی متر خواهد بود. کره زمین چیزی حدود هشتاد متر قطر خواهد داشت، فاصله ماه تا زمین در این حالت حدودا دو کیلومتر خواهد شد. قطر کره ماه هم در این حالت حدودا بیست متر است. خورشید در این حالت هنوز نه‌صد کیلومتر از ما دورتر است.

در این حالت ابعاد منظومه شمسی به اندازه قاره آسیاست. پس خیلی زود است که وارد فضای میان ستاره ای شویم، پس باز هم کوچکتر می شویم!

::مقایسه ی اندازه زمین و مشتری::

این بار فرض کنید آن قدر جهان را کوچک کنیم که کره زمین به اندازه یک توپ پینگ پونگ شود.(یعنی حدودا چهار سانتی متر). در این حالت ماه تیله ای کوچک خواهد بود که در فاصله یک متری از زمین قرار دارد، خورشید یک گوی چهار متری خواهد بود که در فاصله ی پانصد متری قرار دارد. بزرگترین سیاره منظومه شمسی یعنی مشتری، تقریبا به اندازه ی یک بادکنک نسبتا بزرگ (نیم متر) خواهد بود که در فاصله دو کیلومتری از خورشید قرار دارد. پهنای منظومه شمسی در این حالت به اندازه شهر تهران است (حدود 30 کیلومتر) در این حالت ما آدمها تقریبا به اندازه ی یک ملوکول هستیم!

البته ما هنوز وارد فضای میان ستاره ای نشده ایم، فعلا ابعاد منظومه ی شمسی را طی می کنیم. هنوز با این مقیاس و این ابعاد، فاصله نزدیک ترین ستاره به خورشید بیش از صد هزار کیلومتر است(این فاصله یک سوم فاصله زمین تا ماه است).

اما صبر کنید، این هنوز ابتدای سفر ماست، ما هنوز ابعاد بسیار بزرگتری داریم، دنیاهایی بسیار فراتر از توانایی درک ما!

  ادامه دارد ...