چگونه جوهر نامرئی بسازیم؟
به نظر شما کشف جوهر نامرئی به چه زمانی بر می گردد؟
مردم به چه منظوری می توانستند از جوهر نامرئی استفاده کنند؟
در این مقاله ابتدا تاریخچه کشف جوهر نامرئی را می گوییم سپس به انواع و چگونگی عمل کردن آن می پردازیم؛
در زمان جنگ جهانی دوم، كارت پستال هایی از لهستان پست می‌شد كه سربازان آلمانی به آن ها توجهی نداشتند. این كارت ها كاملا معمولی به نظر می آمدند اما واقعیت چیز دیگری بود. همه این كارت ها حاوی مطالبی به صورت رمز بودند. از جمله درخواست غذا و دارو، اعلام مكان پایگاه ها و زندان های اسرا.
چگونه این عمل اتفاق می‌افتاد؟ درست حدس زده اید با استفاده از جوهر نامرئی.
جوهرهای نامریی انواع مختلف دارند که هر کدام به گونه ی خاصی عمل می‌كنند.
نوع اول بر اساس خاصیت تغییر رنگ در اثر تغییر PH عمل می‌كنند که این نوع پرکاربردتر است، و نوع دوم که بر اساس اكسیداسیون مواد در اثر حرارت عمل می کند.
جوهر نامرئی که با تغییر و تنظیم PH عمل می‌كند؟
وقتی چنین جوهر نامرئی به یک ماده متخلخل اضافه می‌شود، آب موجود در جوهر با دی‌اكسید كربن موجود در هوا تركیب می شود و اسید كربنیک را به وجود می‌آورد. اسید كربنیک به نوبه خود با سدیم هیدروكسید وارد واكنش خنثی شدن می‌شود و كربنات سدیم را به وجود می آورد. خنثی شدن باز، سبب تغییر رنگ معرف می‌شود و در نتیجه اثر جوهر، ناپدید می شود.
این واكنش ها را می توان به صورت زیر نمایش داد:
 |
 |
مواد لازم برای تهیه جوهر نامریی
مواد مورد نیاز برای تهیه جوهر نامریی قرمز یا آبی به شرح زیر است:
0.1 گرم تیمول فتالئین برای جوهر آبی یا فنل فتالئین برای جوهر قرمز
10 میلی لیتر اتیل الكل ( اتانل)
90 میلی لیتر آب
20 قطره محلول سدیم هیدروكسید 3 مولار
یا 10 قطره محلول سدیم هیدروكسید 6 مولار. ( برای تهیه محلول سدیم هیدروكسید 3 مولار، 12 گرم سدیم هیدروكسید _ NaOH را در 100 میلی لیتر آب حل كنید).طرز تهیه جوهر نامریی
برای تهیه جوهر نامریی به طریق زیر عمل كنید:
1. تیمول فتالئین یا فنل فتالئین را در الكل حل كنید.
2. محلول را به 90 میلی لیتر آب اضافه نموده، هم بزنید. ( محلولی شیری به دست می آید.)
3. محلول سدیم هیروكسید را قطره قطره اضافه كنید تا رنگ آبی یا قرمز به دست آید.
4. جوهر را روی پارچه آزمایش كنید. ( پارچه كتانی یا رومیزی كهنه غیر قابل استفاده). كاغذ، فشرده تر است و كمتر به هوا اجازه واكنش می‌دهد، بنابر این واكنش تغییر رنگ دیرتر صورت می‌پذیرد.
5. طی چند ثانیه، لكه ها ناپدید می‌شوند. PH محلول جوهری بین 10 تا 11 است اما بعد از اینكه در مجاورت هوا قرار می گیرد، به 5 تا 6 كاهش میابد.
6. اگر محل لكه ها را با پنبه آغشته به محلول بازی مثل امونیاک رقیق مرطوب كنید، لكه ها دوباره ظاهر می شوند. برعكس اگر این كار را با سركه انجام دهید، لكه ها سریع تر بی رنگ می‌شوند. شستن پارچه ها، جوهر را به طور دایمی می شوید.
نكات ایمنی
هرگز جوهر را به صورت یا بدن كسی نپاشید. به خصوص از برخورد آن با چشم ها اجتناب كنید.
تهیه و حمل محلول سدیم هیدروكسید، حتما بایستی توسط یک فرد متخصص انجام پذیرد. این تركیب خطرناک است و به هیچ وجه نباید كار كردن با آن را با بی توجهی انجام داد. اگر به هر دلیلی این محلول با پوست تماس پیدا كرد، با آب فراوان شستشو دهید.
جوهر های نامرئی كه با حرارت عمل می كند
اساس كار این جوهرها به این صورت است كه مواد به كار رفته در اثر حرارت، اكسید می شوند كه نتیجه ظاهر شدن رنگ قهوه ای در اثر حرارت است. مواد گوناگونی برای این كار استفاده می‌شوند از جمله شیر، سرکه، آب پیاز و آب لیمو كه آب پیاز و آب لیمو از همه بهتر هستند. متن مورد نظر را با قلم های قدیمی یا با خلال دندان روی كاغذ بنویسید. اجازه دهید تا پیام تان خشک شود. برای آشكار شدن پیام كافی است آن را روی شمع یا حرارت ملایم لامپ بگیرید.( احتیاط كنید!)
جوهر های نامریی تحت اشعه ماورا بنفش
بعضی از جوهرهای نامریی، تابش فلورسانس دارند. این جوهرها در تاریكی و تحت نور ماوراء بنفش، خیلی براق و درخشنده به نظر می‌آیند. آن ها را می‌توان در رنگ های بسیار متنوعی یافت و درهمه سطوح از جمله پلاستیک و شیشه به كار برد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه و تنظیم: فاطمه گودرزی
