غدد تناسلی در مردان و زنان
1- تخمدان‌ها
هر نوزاد دختری که به دنیا می آید، دارای یک جفت اندام تناسلی به نام تخمدان در حفره شکمی خود است. تخمدان‌های حاوی تمام تخمک‌های نابارور هستند.
هنگام تولد، تخمدان‌ها حاوی 150 تا 500 هزار سلول هستند که می‌توانند به تخمک تبدیل شوند، اما از این تعداد معمولا 300 تا 400 عدد سلول، بالغ و کامل می‌شوند و به تخمک تبدیل می‌گردند.
وظایف تخمدان‌ها
وظیفه اصلی تخمدان‌ها، تولید تخمک می‌باشد. هر دختر هنگامی که به سن بلوغ می رسد، تخمک‌ها طی فرآیندی در تخمدان‌ها بالغ می‌شوند و تقریبا هر 28 روز یکبار، یک عدد تخمک بالغ شده از تخمدان آزاد می‌شود.
یکی دیگر از وظایف تخمدان‌ها، تولید و ترشح هورمون استروژن و پروژسترون می‌باشد. تولید و ترشح این هورمون‌ها در سن بلوغ سبب رشد اندام‌های جنسی در دختران می‌شود و تغییرات فیزیولوژیکی را در ساختار بدن هر دختر ایجاد می‌کند.
همچنین این هورمون‌ها سبب ایجاد چرخه قاعدگی در دخترها و زنان می‌شوند.
تخمک‌گذاری از سن بلوغ تا سن یائسگی در زنان ادامه دارد. از سن یائسگی به بعد، تخمدان‌ها تحلیل رفته و دیگر قادر به تولید تخمک نیستند
مشخصات تخمدان‌ها
هنگام تولد هر نوزاد دختر، تخمدان‌های او حاوی سلول‌های جنسی نابالغی می‌باشد که فولیکول نامیده می‌شود.
هنگامی که یک خانم به سن بلوغ می رسد، این فولیکول ها تحت تاثیر هورمون‌های غده هیپوفیز قرار می‌گیرند و بالغ می‌شوند و از تخمدان‌ها خارج شده و به رحم وارد می‌شوند.
اگر تخمک در طی مسیر تخمدان تا رحم، با سلول جنسی مرد (اسپرم) لقاح پیدا کند، سلول تخم را می‌سازد و اگر این فرایند رخ ندهد، تخمک در نهایت می‌میرد.
تخمک‌گذاری از سن بلوغ تا سن یائسگی در زنان ادامه دارد. از سن یائسگی به بعد، تخمدان‌ها تحلیل رفته و دیگر قادر به تولید تخمک نیستند.
یائسگی زنان معمولا در سنین 45 تا 50 سالگی رخ می‌دهد.
کیست تخمدان
یکی از مشکلاتی که ممکن است برای تخمدان‌ها ایجاد شود، کیست تخمدان است.
البته جای نگرانی ندارد و بیشتر این کیست ها بی خطر می‌باشند، اما برخی از کیست‌ها نیز می‌توانند منجربه پارگی تخمدان‌ها، خونریزی و درد شوند و یا گاهی به جراحی نیاز پیدا کنند.
اگر خانم‌ها هر چند وقت یک بار به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند و خود را چکاپ کنند، بروز این گونه مشکلات در آنها کمتر می‌شود.
پزشک متخصص می‌تواند در صورت نیاز با انجام سونوگرافی، داخل تخمدان‌ها را مشاهده کرده و در صورتی که کیست تخمدان مشکل ساز باشد، اقدامات اولیه را برای مقابله با آن اتخاذ کند.
سرطان تخمدان
تخمدان نیز می‌تواند دچار سرطان شود و علائم آن عبارتند از:
- نفخ شکم
- یبوست
- درد شکم
- درد پشت
این علایم ممکن است در مراحل ابتدایی سرطان توسط زنان نادیده گرفته شوند و یا آن را با بیماری‌های دیگر اشتباه بگیرند.
اگر علایم اولیه سرطان تخمدان تشخیص داده نشود، ممکن است وخیم تر شده و حتی به مرگ فرد منجر گردد.
این سرطان بسیار کشنده است، با این حال خوشبختانه با تشخیص به موقع، حدود 9 نفر از هر 10 نفر بیمار، می‌توانند پنج سال و یا بیشتر عمر کنند.
2- بیضه‌ها
بیضه‌ها همانند تخمدان‌ها، جزو دستگاه غدد درون ریز محسوب می‌شوند. همچنین جزو اندام‌های تناسلی بدن مرد می‌باشد.
یکی از وظایف اصلی بیضه‌ها، تولید اسپرم می‌باشد. هر مردی در طول زندگی خود، میلیون‌ها سلول جنسی (اسپرم) را تولید می‌کند.
عملکرد هر دو بیضه تحت تاثیر هورمون‌های تولید شده توسط قسمت قدامی غده هیپوفیز می‌باشد.
بیضه‌ها در کیسه بیضه قرار گرفته اند و پس از به دنیا آمدن در خارج از بدن قرار می‌گیرند.
اسپرم‌ها در درجه حرارتی حدود 3 تا 5 درجه کمتر از دمای بدن قادر به زندگی هستند. بنابراین با قرارگیری در خارج از بدن، این شرایط برایشان مهیا شده است.
در داخل بیضه، صدها لوله اسپرم ساز وجود دارد که توسط بافت همبند و سلول‌های بینابینی احاطه شده است.
یکی از وظایف مهمی که بیضه‌ها دارند، تولید و ترشح هورمون تستوسترون (آندروژن) می‌باشد که این هورمون مردانه، توسط سلول‌های بینابینی واقع در بیضه‌ها تولید می‌شود.
علائم مشکلات بیضه‌ها
- وجود توده در بیضه‌ها
- ورم
- درد
برخی از بیماری‌ها می‌توانند سبب احساس سنگینی یا درد در قسمت پایین شکم و بیضه‌ها شوند و حتی با علایمی همچون تهوع و استفراغ همراه باشند.
آقایان باید در نظر داشته باشند که بیضه‌ها، به دلیل داشتن ساختارهای لوله‌ای شکل و عروق خونی فراوان، به طور طبیعی توده‌هایی دارند و این ساختار طبیعی را نباید با توده‌های سرطانی اشتباه گرفت
سرطان بیضه
یکی از مشکلات جدی که ممکن است بیضه‌ها را درگیر کند، سرطان بیضه می‌باشد.
آقایان باید هوشیار باشند و در صورت بروز هر گونه تغییری در ناحیه بیضه‌های خود به پزشک مراجعه کنند.
افراد عادی نمی‌توانند با مشاهده علایم، درباره سرطانی بودن بیضه اظهارنظر کنند، اما علایم اولیه آن را برای شما می گوییم تا به محض مشاهده آنها به پزشک متخصص مراجعه نمایید:
- احساس یک توده بدون درد درناحیه بیضه‌ها. برخی مواد این توده می‌تواند با درد همراه باشد، اما معمولا درد شدید همراه با توده در بیضه‌ها بسیار نادر می‌باشد.
- بیضه فرد بزرگ تر می‌شود.
- فرد احساس سنگینی در ناحیه بیضه می‌کند.
تذکر
آقایان باید در نظر داشته باشند که بیضه‌ها، به دلیل داشتن ساختارهای لوله‌ای شکل و عروق خونی فراوان، به طور طبیعی توده‌هایی دارند و این ساختار طبیعی را نباید با توده‌های سرطانی اشتباه گرفت.
در صورتی که به طبیعی بودن این توده‌ها و یا احیانا سرطانی بودن آنها شک کردید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص با سونوگرافی از بیضه‌ها، درون بیضه‌ها را مشاهده می‌کند و وجود و یا عدم توده را به شما می‌گوید.
مطالب مرتبط:
سئوال های آقایان درباره تستوسترون
