عظمت زینب‌كبرى(سلام‌الله‌علیها) در چیست؟
زینب كبرى (علیها السلام) یك زن بزرگ است. عظمتى كه این زن بزرگ در چشم ملتهاى اسلامى دارد، از چیست؟ نمىشود گفت به خاطر این است كه دختر على بن ابى طالب (علیه السّلام)، یا خواهر حسین بن على و حسن بن على (علیهما السّلام) است. نسبتها هرگز نمىتوانند چنین عظمتى را خلق كنند. همهى ائمهى ما، دختران و مادران و خواهرانى داشتند؛ اما كو یك نفر مثل زینب كبرى(علیها السلام)؟
ارزش و عظمت زینب كبرى (سلام الله علیها)، به خاطر موضع و حركت عظیم انسانى و اسلامى او بر اساس تكلیف الهى است. كار او، تصمیم او، نوع حركت او، به او این طور عظمت بخشید. هركس چنین كارى بكند، و لو دختر امیر المۆمنین (علیه السّلام) هم نباشد، عظمت پیدا مىكند.
بخش عمدهى این عظمت از اینجاست كه اولًا موقعیت را شناخت؛ هم موقعیت قبل از رفتن امام حسین (علیه السّلام) به كربلا، هم موقعیت لحظات بحرانى روز عاشورا، هم موقعیت حوادث كشندهى بعد از شهادت امام حسین را؛ و ثانیاً طبق هر موقعیت، یك انتخاب كرد. این انتخابها زینب (علیها السلام) را ساخت.
قبل از حركت به كربلا، بزرگانى مثل ابن عباس و ابن جعفر و چهرههاى نامدار صدر اسلام، كه ادعاى فقاهت و شهامت و ریاست و آقازادگى و امثال اینها را داشتند، گیج شدند و نفهمیدند چهكار باید بكنند؛ ولى زینب كبرى (سلام الله علیها) گیج نشد و فهمید كه باید این راه را برود و امام خود را تنها نگذارد؛ و رفت. نه اینكه نمىفهمید راه سختى است؛ او بهتر از دیگران حس مىكرد. او یك زن بود؛ زنى كه براى مأموریت، از شوهر و خانوادهاش جدا مىشود؛ و به همین دلیل هم بود كه بچههاى خردسال و نوباوگان خود را هم به همراه برد؛ حس مىكرد كه حادثه چگونه است.
زن امروز دنیا الگو مىخواهد. اگر الگوى او زینب و فاطمهى زهرا )سلام الله علیهما) باشند، كارش عبارت است از فهم درست، هوشیارى در درك موقعیتها و انتخاب بهترین كارها؛ و لو با فداكارى و ایستادن پاى همه چیز براى انجام تكلیف بزرگى كه خدا بر دوش انسانها گذاشته است، همراه باشد
در آن ساعتهاى بحرانى كه قوىترین انسانها نمىتوانند بفهمند چه باید بكنند، او فهمید و امام خود را پشتیبانى كرد و او را براى شهید شدن تجهیز نمود. بعد از شهادت حسین بن على (علیه السلام) هم كه دنیا ظلمانى شد و دلها و جانها و آفاق عالم تاریك گردید، این زن بزرگ یك نورى شد و درخشید.
زینب (علیها السلام) به جایى رسید كه فقط والاترین انسانهاى تاریخ بشریت یعنى پیامبران مىتوانند به آنجا برسند.
مادر او فاطمهى زهرا (سلام الله علیها) زن دیگرى بود كه مقامش از زینب كبرى(علیها السلام) هم بالاتر بود. اینها زنان الگو و نمونهى اسلامند. زن امروز دنیا الگو مىخواهد. اگر الگوى او زینب و فاطمهى زهرا )سلام الله علیهما) باشند، كارش عبارت است از فهم درست، هوشیارى در درك موقعیتها و انتخاب بهترین كارها؛ و لو با فداكارى و ایستادن پاى همه چیز براى انجام تكلیف بزرگى كه خدا بر دوش انسانها گذاشته است، همراه باشد. زن مسلمانى كه الگویش فاطمهى زهرا یا زینب كبرى (علیهما السّلام) باشد، این است.
ارزش و عظمت زینب كبرى (سلام الله علیها)، به خاطر موضع و حركت عظیم انسانى و اسلامى او بر اساس تكلیف الهى است. كار او، تصمیم او، نوع حركت او، به او این طور عظمت بخشید. هركس چنین كارى بكند، و لو دختر امیر المۆمنین (علیه السّلام) هم نباشد، عظمت پیدا مىكند
اگر زن به فكر تجملات و خوشگذرانىها و هوسهاى زودگذر و تسلیم شدن به احساسات بىبنیاد و بىریشه باشد، نمىتواند آن راه را برود؛ باید این وابستگیها را كه مثل تار عنكبوت بر پاى یك انسان رهروست، از خود دور كند، تا بتواند آن راه را برود.
اما الگوى زن ایرانى در این راه، همان است كه گفته شد؛ زینب (علیها السلام) الگوست. زینب(علیها السلام) زنى نبود كه از علم و معرفت بىبهره باشد؛ بالاترین علمها و برترین و صافیترین معرفتها در دست او بود. همان «سكینه كبرایى» كه شما اسمش را در كربلا شنیدهاید، و دختر امام و برادرزاده و شاگرد زینب(علیها السلام) است كسانى كه اهل تحقیق و كتابند، نگاه كنند او یكى از مشعلهاى معرفت عربى در همهى تاریخ اسلام تا امروز است. كسانى كه حتّى زینب و پدر زینب و پدر سكینه (علیهم السلام) را قبول نداشتند و ندارند، اعتراف مىكنند كه سكینه (علیهاالسلام) یك مشعل معرفت و دانش است.
رفتن این راه، به معناى دور شدن از دانش و معرفت و بینش جهانى و روشن فكرى و معلومات و آداب نیست؛ اینها وراى آنهاست. زن اسلامى، زنى است كه راه را درست مىرود؛ هدف را درست تشخیص مىدهد و در این راه حاضر به فداكارى است. و چنین زنى عظمت مىآفریند؛ همچنان كه زنان ایران عظمت آفریدند؛ اینها تعارف نیست.
داریوش عشقی
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
