درد پایین شست پا
سزاموئید مهم ترین مفصل شست پا است که داخل توپ پا می‌باشد.
دو استخوان سزاموئید یا کنجدی، در توپ پا و زیر مفصل شست پا قرار دارند.
این استخوان‌ها قدرت نفوذ تاندون را افزیش می دهند و شست پا را تنظیم می‌کنند.
عضلاتی، شست پا را به طرف پایین خم می‌کنند و از زیر مفصل شست پا می‌گذرند و از بالای برآمدگی استخوان‌های سزاموئید عبور می‌کنند.
این برآمدگی باعث می‌شود شست پا به طرف پایین خم شود و به این عضلات قدرت می‌دهد.
سزاموئید فشار حاصل از ایستادن و یا راه رفتن را از بین می‌برد و باعث مقاومت در بافت نرم زیر مفصل شست می‌گردد.
همچنین سزاموئیدها وزن اولین استخوانی که با شست در تماس است را تحمل می‌کنند و این وزن را بر توپ پا می‌گذارند.
برخی مواقع، درد سزاموئید به علت بافت زیاد پایین مفصل شست پا ایجاد می‌شود، مانند میخچه
علل درد سزاموئید
هنگامی که بافت اطراف استخوان‌های سزاموئید ملتهب می‌شوند به نام سزاموئیدیت خوانده می‌شود.
- غالبا سزاموئیدیت در اثر حرکات تکراری و مداوم شست پا مانند دویدن ایجاد می‌شود.
- هنگامی که روی زمین می‌افتید و بر روی توپ پا فشار می‌آید، شکستگی سزاموئید بوجود می‌آید. ورزشکاران اغلب از این شکستگی رنج می‌برند.
- استخوان‌های سزاموئید، با کمک مفصل استخوان، شست پا را حرکت می‌دهند. این مفصل هم می‌تواند آرتریت را بوجود آورد. در افرادی که دارای قوس زیاد پا هستند، آرتریت یک مشکل است. قوس زیاد پا و باعث فشار بر سزاموئید می‌گردد.
- در برخی موارد، استخوان‌های سزاموئید دچار کاهش ذخیره خون می‌گردند که به نام استئوکندریت می‌خوانند. استئوکندریت باعث می‌گردد قسمتی از استخوان بمیرد. بدن برای درمان آن منطقه، کلسیم زیادی را در اطراف آن جمع می‌کند.
- برخی مواقع، درد سزاموئید به علت بافت زیاد پایین مفصل شست پا ایجاد می‌شود، مانند میخچه.
انواع آسیب سزاموئید
1. پوشاندن شست ( Turf toe)
نوعی آسیب بافت نرم اطراف مفصل شست پا می‌باشد.
هنگامی که مفصل شست پا از محدوده حرکات خود فراتر برود، این آسیب ایجاد می‌شود.
این آسیب موجب درد شدید و ناگهانی و ورم می‌شود.
معمولا این آسیب در تمام مفصل شست پا اثر می‌گذارد و حرکت شست را محدود می‌کند.
این آسیب ممکن است در اثر آسیب بافت اطرافی که متصل به سزاموئید است و یا در اثر شکستگی سزاموئید رخ دهد.
برخی مواقع در زمانی که آسیب رخ می‌دهد، صدای تق کردن را می‌شنوید.
2- شکستگی سزاموئید
استخوان‌های سزاموئید می توانند به صورت حاد و یا مزمن بشکنند.
- شکستگی حاد در اثر ضربه مستقیم و یا ضربه به استخوان رخ می‌دهد. این ضربه باعث درد ناگهانی و ورم در قسمت شکستگی می‌شود، اما معمولا ورم در تمام مفصل شست پا دیده نمی‌شود.
- شکستگی مزمن (شکستگی فشاری) که بر اثر فشار مداوم و یا استفاده بیش از حد ایجاد می‌شود.
این شکستگی، درد طولانی مدت در توپ پا (زیر مفصل شست پا) ایجاد می‌کند.
این درد می رود و می‌آید و با فعالیت تشدید می‌شود و با استراحت تسکین می‌یابد.
برخی موارد، برای کاهش درد و التهاب، داروی کورتیزون در مفصل تزریق می‌شود
3- سزاموئیدیت
این آسیب شامل التهاب استخوان‌های سزاموئید و تاندون‌های استخوان‌ها می‌باشد.
سزاموئیدیت در اثر افزایش فشار بر سزاموئید بوجود می‌آید.
غالبا سزاموئیدیت همراه با درد طولانی مدت و مبهم در زیر مفصل شست پا می‌باشد.
این درد می رود و می‌آید. با کفش ها و یا فعالیت های خاص این آسیب رخ می‌دهد.
افراد در معرض خطر سزاموئیدیت
سزاموئیدیت به تدریج بروز می‌کند، در ابتدا یک درد خفیف می‌باشد که به تدریج تبدیل به ضربان های شدید می‌شود.
- افرادی که در فعالیت‌ها و ورزش‌های تکراری شرکت می‌کنند.
- افرادی که بر محل توپ پا فشار بیش از اندازه وارد می‌کنند، از قبیل: دونده‌ها، بسکتبالیست‌ها، فوتبالیست‌ها، تنیس بازها.
- افرادی که یک مسافت کوتاه را در زمان کمی می‌دوند و یا حتی راه می‌روند.
- افرادی با قوس پای زیاد و استخوانی.
- افرادی که دائما بر توپ پا فشار وارد می‌کنند.
- زنانی که کفش‌هایی با پاشنه خیلی بلند می‌پوشند.
تشخیص سزاموئیدیت
جراح پا، پای بیمار و مفصل شست پا را معاینه می‌کند.
جراح، شست پا را فشار می‌دهد و آن را به سمت بالا و پایین می‌برد و ممکن است بیمار را در حال راه رفتن بررسی کند و کفش بیمار را ارزیابی کند.
تصویربرداری با اشعه X و در برخی موارد، مطالعات تصویربرداری پیشرفته ممکن است از بیمار خواسته شود.
درمان سزاموئیدیت
1- قرار دادن پد و یا بستن محل درد: پد مخصوص درد سزاموئید را در داخل کفش در محل ملتهب شده قرار دهید و یا ممکن است شست پایتان را برای تسکین، ببندید.
2- حرکت ندادن پا: پا را ممکن است گچ بگیرند و یا از عصای زیر بغل برای جلوگیری از فشار وزن بدن بر پا استفاده کنند.
3- داروهای خوراکی: داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب مانند ایبوپروفن در برخی مواقع به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند.
4- درمان‌های فیزیکی: شامل ورزش های افزایش دهنده حرکت، تقویتی و هماهنگی و درمان با اولتراسوند می‌باشد.
5- تزریق استروئید: در برخی موارد، برای کاهش درد و التهاب، داروی کورتیزون در مفصل تزریق می‌شود.
6- دستگاه ارتوتیک: دستگاه ارتوتیک مخصوص برای کفش ممکن است برای طولانی مدت تجویز شود و برای متعادل کردن فشار بر توپ پا استفاده می‌شود.
در مواردی که بیمار دچار سزاموئیدیت شدید باشد و یا استخوان‌های اسموئید شکسته باشد، به مدت 2 تا 6 هفته باید از واکر استفاده کرد.
7- جراحی: اگر درمان‌های بالا برای درد سزاموئید مفید واقع نشود، جراحی لازم می‌شود.
در موارد شدید و یا شکستگی سزاموئید، برای از بین بردن تخریب و یا شکستگی استخوان سزاموئید جراحی لازم می‌باشد.
در برخی موارد، به علت کاهش ذخیره خون، تاخیر در بهبودی وجود دارد و یا اصلا بهبود نمی‌یابد، پس جراحی ضروری می‌باشد.
مطالب مرتبط:
ورزش‌هایی برای درد كف پا و پاشنه
