چه خطراتی سلامت راننده‌ها را تهدید می‌کند؟
رانندگی شغلی است که به علل مختلف می‌تواند منجر به انواع بیماری‌ها شود؛ به‌عنوان مثال راننده همیشه کارش نشسته است. کار نشسته هم از عواملی است که باعث می‌شود فرد مستعد بیماری‌های قلبی عروقی شود. ارتعاشات ماشین نیز فرد را مستعد بیماری‌های اسکلتی- عضلانی می‌کند.
این روزها رانندگی در خیابان‌های شلوغ اعصاب فولادین می‌خواهد. حالا فرض کنید قرار باشد از صبح تا شب پشت فرمان بنشینید و ساعت‌ها در ترافیک و ازدحام رانندگی کنید؛ درست مثل یک راننده تاکسی.
آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که چه خطراتی سلامت راننده‌ها را تهدید می‌کند؟
بیشتر راننده‌ها تحرک بدنی چندانی ندارند و همین موضوع موجب ایجاد عوارض جسمی مختلفی در راننده‌ها می‌شود که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به مشکلات اسکلتی عضلانی، دردهای مفصلی در نواحی ستون مهره‌ها، گردن، شانه، مچ‌دست و پا، آرنج و زانو اشاره کرد، مشکلاتی که به واسطه نشستن‌های طولانی مدت و نادرست بروز می‌کند.
البته این همه ماجرا نیست، ثابت بودن راننده در حالت نشسته و آویزان ماندن پا به مدت طولانی نیز موجب بیماری تورم رگ‌های پا یا واریس می‌شود.
از طرفی بد نشستن موجب از بین رفتن آب دیسک بین مهره‌ای در ستون فقرات خواهد شد و به محض وارد شدن یک ضربه یا فشار، بیرون‌زدگی دیسک اتفاق می‌افتد.
در چنین شرایطی عصب سیاتیک فرد آسیب می‌بیند، به این ترتیب که درد از ناحیه کمر شروع می‌شود و پاها به شدت تیر می‌کشد، اما متاسفانه درمان این عارضه در کوتاه مدت امکان پذیر نیست.
بسیاری از راننده‌ها بنا به دلایلی مجبورند بیشتر از هشت ساعت در روز یا در ساعات غیرمعمول به عنوان مثال از شب تا صبح رانندگی کنند. این موضوع می‌تواند موجب بروز ایجاد اختلال خواب شود، میزان استرس و تنش را در فرد افزایش دهد.
توصیه‌های ایمنی
درست نشستن پشت فرمان، مهم‌ترین توصیه به راننده‌هاست.
صندلی حتما باید قابلیت تغییر داشته باشد تا راننده بتواند شیب صندلی، نحوه نشستن و فاصله‌اش را از کف اتومبیل و فرمان تنظیم کند، چرا که قد و وزن همه راننده‌ها مثل هم نیست.
همچنین صندلی باید در موقعیتی تنظیم شود که فرورفتگی‌ها و بیرون‌آمدگی‌های پشت را بپوشاند. پاها نیز نباید کشیده شود، بلکه باید به راحتی و بدون خم شدن به پدال‌ها برسد.
رانندگی خودروهای سنگین با چه مشکلاتی مواجه هستند؟
1- عوامل فیزیکی
سر و صدا، ارتعاش، گرما و سرمای هوا، مواجهه طولانی‌مدت با نور خورشید از عوامل زیان آور فیزیکی است که ممکن است سلامت رانندگان را تحت تاثیر قرار دهد.
برای کاهش صدا و ارتعاش بهتر است تعمیرات اساسی خودرو به موقع انجام شود.
سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی درون خودرو می‌تواند تا حد زیادی مشکلات ناشی از سرما و گرما را برطرف کند.
در مورد کاهش آثار زیان‌بخش نور خورشید هم استفاده از کرم‌های ضد آفتاب، عینک آفتابی و آفتاب گیر و همچنین کاهش زمان مواجهه از اقدامات موثر است.
ارتعاشاتی که از بدنه کامیون به بدن راننده منتقل می‌شود در آسیب‌ها و صدمات اسکلتی عضلانی تاثیر زیادی دارند. به همین منظور توصیه می‌شود از صندلی‌های با فنربندی استاندارد استفاده شود.
2- عوامل شیمیایی
گاهی اوقات رانندگان کامیون خودشان اقدام به تعمیرات خودرو می‌کنند و بدون دستکش با روغن‌ها و حلال‌ها کار می‌کنند که در این حالت پوست دست‌شان به‌طور مستقیم با این مواد شیمیایی تماس پیدا می‌کند.
رانندگان باید تعمیرات را به عهده مکانیک‌ها بگذارند و در صورتی که می‌خواهند تعمیرات جزیی را خودشان انجام دهند هنگام کار از دستکش استفاده کنند.
استفاده از دستکش مانع از تماس مستقیم پوست با روغن‌ها و حلال‌ها شده و از بیماری‌ها و عوارض و تحریکات پوستی پیشگیری می‌کند.
3- عوامل بیولوژیکی
خوردن غذا در رستوران‌های بین راهی که اغلب دارای مشکلات بهداشتی هستند، نوشیدن آب و استفاده از یخ‌های غیر بهداشتی، سهل انگاری در شستن دست‌ها و به‌طورکلی رعایت نکردن بهداشت عمومی سبب بیماری‌های گوناگونی می‌شود که عامل اصلی آنها، عوامل بیولوژیکی مانند میکروب‌ها، باکتری‌ها ، ویروس‌ها و قارچ‌ها است.
رانندگان نباید از غذاهای مانده استفاده کنند و یا یخ‌های غیربهداشتی که در کنار خیابان‌ها به فروش می‌رسد را مستقیما داخل ظرف آب آشامیدنی بیندازند.
بهتر است هنگام صرف غذا از پیاز و لیموترش که خاصیت میکروب‌کشی و ضدعفونی‌کنندگی دارند، استفاده شود.
شستن دست‌ها نیز مهم‌ترین راه پیشگیری از بیماری است.
4- عوامل ارگونومیک
انجام کارهایی مانند تعویض تایر، بلند کردن و حمل اسباب و وسایل سنگین خودروی سنگین ممکن است موجب ایجاد آسیب به خصوص در ستون فقرات راننده شود. بنابراین رانندگان باید اصول صحیح حمل بار را یاد گرفته و با رعایت آن از این آسیب‌ها پیشگیری کنند.
گاهی نیز راننده‌ها روی صندلی خودرو تغییراتی انجام می‌دهند. این تغییرات اگر طبق اصول صحیح انجام نشود موجب ایجاد کمردرد و آسیب‌های ستون فقرات می‌شود.
در ضمن راننده‌ها باید اصول درست نشستن پشت فرمان را رعایت کنند تا دچار دردهای گردنی و درد در ناحیه شانه‌ها نشوند.
نکته دیگر اینکه رانندگان چون در حالت نشسته کار می‌کنند و امکان راه رفتن و تحرک کمی دارند، این حالت در طولانی مدت ممکن است موجب ایجاد چاقی و اضافه وزن در آنها شود و احتمال ابتلا به مشکلات و بیماری‌های قلبی و عروقی را بیشتر کند.
بنابراین رانندگان باید وقتی برای ورزش و تحرک و فعالیت فیزیکی در نظربگیرند و غذاهای چرب و پرکالری مصرف نکنند و مراقب تغذیه شان باشند.
فراهم کردن امکان استفاده از غذای سالم و بهداشتی و همچنین امکانات فضا و وسایل ورزشی در توقفگاه‌ها و پایانه‌ها از دیگر اقداماتی است که باید انجام شود.
رانندگی طولانی‌مدت با نشستن در یک وضعیت موجب ایجاد اختلال در سیستم گردش خون می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود بعد از دو تا سه ساعت رانندگی به مدت 10 تا 15 دقیقه نرمش‌های کششی انجام گیرد تا گردش خون، حالت طبیعی پیدا کند.
5- عوامل روانی
رانندگان کامیون اغلب به علت ساعت‌های کار طولانی، خستگی فشار کار زیاد و دوری از خانواده شرایط روانی مطلوبی ندارند.
گاهی هم مجبور هستند به دلیل محدودیت‌های ترافیکی و قوانین جاده‌ای، شب هنگام رانندگی کنند و همین کار در ساعات غیرمعمول می‌تواند به سلامت آنها آسیب برساند و موجب کاهش تمرکزشان شود.
این شرایط سخت، برخی رانندگان را به سمت استفاده از بعضی مواد برای افزایش هوشیاری، کاهش دردهای جسمانی و ناراحتی‌های روانی سوق می‌دهد. شاید اولین چیزی که رانندگان به آن تمایل پیدا می‌کنند سیگار باشد. سیگار شروعی برای تمایل به مصرف مواد مخدر است.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
جام جم
همشهری - د‌کتر خسرو صاد‌ق‌نیت، عضو هیئت علمی د‌انشگاه علوم پزشکی تهران
ایران سلامت
مطالب مرتبط:
