40 سال فراز و فرود ان پی تی…
متاسفانه با گذشت قریب 4 دهه از زمان تصویب و امضای پیمان ان پی تی توسط بسیاری از کشورها، کارنامه وفاداری اعضا و به ویژه اعضای دارای تسلیحات اتمی به این پیمان دارای نمرات منفی فراوان است، به گونه ای که تقریباً هیچ پیمان بین المللی ای را نمی توان سراغ گرفت که تا این حد توسط اعضا زیرپا گذاشته شده باشد.
طبق ماده یک این پیمان، کشورهای دارای تسلیحات اتمی(آن زمان: آمریکا، شوروی و انگلیس) متعهد شدند که هیچگونه امکانات تسلیحاتی و جنگ افزار اتمی در اختیار کشورهای فاقد تسلیحات اتمی قرار ندهند. اما این تعهد به سادگی از سوی سه کشور مزبور زیرپا گذاشته شد. از آن زمان تاکنون، بسیاری از کشورها همچون فرانسه، ایتالیا، چین، ژاپن، هند، پاکسان، برزیل، قزاقستان، کره شمالی، کره جنوبی و اسراییل، به ساخت تاسیسات هسته ای دارای قابلیت تولید جنگ افزار اتمی اقدام کرده اند و حتی به مسابقه اتمی نظیر رقابت رقابت هند و پاکستان بر سر انفجار بمب اتمی خود نیز انجامید. پرواضح است که این توسعه تاسیسات و تسلیحات اتمی، بدون کسب فناوری لازم از سه کشور آمریکا، شوروی و انگلیس نبوده است و مدارک فراوانی وجود دارد که مشارکت مستقیم این سه کشور، در ایجاد تاسیسات و تسلیحات اتمی برای کشورهای دوست و همپیمان سیاسی خود را نشان می دهد.
بنابر ماده دوم، کشورهای فاقد سلاح اتمی نظیر ایران، تعهد کردند که از دریافت، ساخت و دستیابی به تسلیحات اتمی خودداری کنند و در مقابل، ماده سوم حق غیر قابل انکار امضا کنندگان پیمان برای استفاده صلح جویانه از انرژی اتمی را بدون اعمال تبعیض به رسمیت شناخته است. این ماده نیز به سادگی در داد و ستد فناوری اتمی سه کشور مزبور با کشورهایی که پس از امضای پیمان ان پی تی به سلاح اتمی دست یافتند، زیرپا گذاشته شد.
ماده سوم تصریح می کند که تمامی کشورهای عضو پیمان، در استفاده صلح جویانه از فناوری هسته ای، با کشورهای فاقد این تکنولوژی تشریک مساعی و همکاری کنند و برای اطمینان از استفاده صلح جویانه کشورهای عضو از انرژی اتمی، فعالیت هسته ای خود را تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهند. این ماده نیز توسط کشورهای دارای فناوری هسته ای، کاملاً سیاسی و تبعیض آمیز اجرا شد. در دهه هفتاد میلادی که رژیم شاهنشاهی ایران، هم پیمان آمریکا و غرب بود، طرح تاسیس چند نیروگاه هسته ای توسط شرکای اروپایی تنظیم گردید و اجرای اولین نیروگاه در بوشهر آغاز شد. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پیمانکاران غربی با این بهانه که ایران دارای نفت و گاز فراوان است و به نیروگاه هسته ای حتی برای تولید برق نیز نیاز ندارد، تمام تعهدات حقوقی خود در قرارداد ساخت نیروگاه بوشهر را زیرپا گذاشتند و از ادامه کار سرباز زدند. در حالی که این رویه اروپا و آمریکا، مستقیماً ناقض تعهد تمامی اعضاء در ماده سوم ان پی تی بود.
سرنوشت ماده ششم پیمان نیز که مقرر داشته اعضای دارای سلاح هسته ای متعهدند رقابت تسلیحات اتمی را متوقف و در راه خلع سلاح هسته ای عمومی اقدام جدی کنند، کامیاب تر از سایر مواد و بندهای این پیمان نبوده است. در مدت قریب به 4 دهه از عمران پی تی ، اگرچه برخی پیمان ها میان بلوک غرب و شرق برای توقف رقابت تسلیحاتی اتمی به امضا رسید، اما به واقع رقابت آشکار و پنهان در تولید سلاح های اتمی میان قدرت های اتمی برتر همچنان پابرجا بوده و اشکال آن، پیچیده تر شده است.
در نهایت، ماده ده پیمان مقرر داشته که در صورت به خطر افتادن منافع حیاتی اعضاء، هر کشور عضو می تواند از این نظام خارج شود و برنامه هسته ای خود را مستقلاً دنبال کند. اما در دو دهه اخیر، آمریکا و اروپا با سلطه کامل بر شورای امنیت سازمان ملل و برافراشتن پرچم آن در راستای منافع و خواسته های خود، به محض خروج یک کشور- نظیر کره شمالی- از پیمان ان پی تی برای حفظ منافع حیاتی خود، این امر را تهدیدی جهانی تلقی کرده و بلافاصله موضوع را به شورای امنیت می کشانند تا در پرتو محکوم کردن کشور مورد نظر، از درون شورای امنیت، مجوز تضییع تمامی حقوق و منافع آن کشور را بدست آورند و اقدامات خود را علیه آن کشور آغاز کنند.
مجموعه وضعیت و شرایط فوق، فرایند وفاداری و اجرای پیمان ان پی تی را به حربه ای در دست قدرت های دارای سلاح هسته ای بر علیه قدرت و منافع کشورهای فاقد تاسیسات و سلاح هسته ای تبدیل کرده است و تفسیر گزینشی، تبعیض آمیز و جانبدارانه از مفاد این پیمان را، به صورت رویه ای معمول توسط آمریکا و اروپای غربی درآورده است.
لینک :
مروری برپیمان منع گسترش سلاح های هسته ای: "ان. پی...
