مروری بر پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای: "ان. پی. تی"
مفاد پیمان ان پی تی
مفاد پیمان ان پی تی: ( 1967 م)
دولت هایی كه وارد این پیمان شده اند، در متن پیمان به عنوان هم پیمانان نامیده خواهند شد. با در نظر گرفتن انهدام و ویرانی كه در صورت بروز جنگ هسته ای دامن گیر نوع بشر خواهد شد و به تبع آن، لزوم به كارگیری حداكثر تلاش برای جلوگیری از خطر وقوع چنین جنگ هایی و برای اتخاذ تمهیدات لازم برای تامین امنیت مردم، با اعتقاد به این كه گسترش تسلیحات هسته ای، خطر جنگ هسته ای را به طور جدی افزایش خواهد داد، در مطابقت با مفاد قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل متحد كه خواستار حصول توافقی برای جلوگیری از اشاعه بیشتر سلاح های هسته ای شده است؛ در ابراز تعهد خود برای همكاری با آژانس بین المللی انژی اتمی جهت اعمال تدابیر حفاظتی این آژانس در خصوص فعالیت های هسته ای صلح آمیز؛ در اعلام حمایت خود از انجام تحقیقات، توسعه بخشیدن و تلاش های دیگر در جهت اجرای موثر اصل تدابیر حفاظتی با استفاده از تجهیزات و سایر راهكارها در خصوص انتقال مواد اصلی و مواد مخصوص شكاف پذیر در چارچوب تدابیر حفاظتی مقرر شده توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی در تایید این اصل كه منافع استفاده صلح آمیز از تكنولوژی هسته ای از جمله فرآورده های جانبی كه ممكن است توسط دولت های دارای تسلیحات هسته ای از طریق توسعه ابزارهای انفجار هسته ای به دست آید، باید به منظور بهره برداری در مقاصد صلح آمیز در اختیار تمام همپیمانان اعم از دولت های دارای تسلیحات هسته ای یا فاقد تسلیحات هسته ای قرار گیرد با ایمان به این كه در عملی كردن این اصل، تمام همپیمانان حق دارند به منظور حصول پیشرفت در استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی، در تبادل اطلاعات به حداكثر نحو ممكن مشاركت داشته باشند و به تنهایی یا با همكاری سایر دولت ها در این زمینه تلاش كنند، در ابراز نیات خود جهت توقف مسابقه تسلیحات هسته ای در نزدیكترین زمان ممكن و برای اتخاد تمهیدات موثر جهت خلع سلاح هسته ای در تشویق كلیه كشورها به همكاری جهت دستیابی به این هدف، در تاكید مجدد بر عزم دولت های امضا كننده پیمان 1963 در مقدمه آن پیمان، مبنی بر ممنوع ساختن آزمایش تسلیحات هسته ای در جو، در خارج از جو زمین و زیر آبها و برای ادامه توقف هرگونه انفجارهای آزمایشی تسلیحات هسته ای در تمام زمان ها و ادامه مذاكرات لازم برای رسیدن به این هدف، به منظور ادامه فرو كاستن از تنش های بین المللی و تقویت اعتماد متقابل بین دولت ها جهت تسهیل در توقف ساخت تسلیحات هسته ای و ابزارهای استفاده از آن زرادخانه های ملی و به منظور مدون ساختن این مقاصد در قالب یك پیمان جهت خلع سلاح كامل و عام تحت نظارت موثر و دقیق بین المللی، با یادآوری این كه بر اساس منشور ملل متحد، دولت ها باید در روابط بین المللی خود از تهدید یا استفاده از زور، یا اعمال هر روش دیگری كه با اهداف ملل متحد در تعارض باشد، علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی دیگر دولت ها احتراز ورزند، و این كه تثبیت و تداوم صلح و امنیت بین المللی و با به حداقل رسیدن سوق دادن منابع انسانی و اقتصادی جهان به سوی مسلح شدن میسر می شود، توافق می كنند كه:
ماده 1. هر دولت دارای تسلیحات هسته ای، در این پیمان متعهد می شود از انتقال هرگونه سلاح های هسته ای یا دیگر ابزارهای انفجار هسته ای یا دادن كنترل مستقیم یا غیر مستقیم سلاح ها یا ابزارهای انفجار هسته ای به دیگران خودداری كند و به هیچ نحوی از انحاء هیچ یك از كشورهای فاقد سلاح های هسته ای را یاری، تشویق و ترغیب به ساخت یا دستیابی به سلاح های هسته ای یا دیگر ابزارهای انفجار هسته ای یا كنترل چنین سلاح ها یا ابزارهای انفجاری نكند.
ماده 2. هر دولت فاقد تسلیحات هسته ای در این پیمان متعهد می شود هیچ گونه سلاح هسته ای یا ابزارهای انفجار هسته ای و اعمال كنترل مستقیم یا غیر مستقیم بر چنین سلاح ها یا ابزارهایی را از هر منبع انتقال دهنده یا به هر نحو دیگری، دریافت نكند؛ به ساخت یا تلاش برای دستیابی به سلاح ها یا ابزارهای انفجار هسته ای مبادرت نورزد؛ و در پی كمك برای ساخت سلاح های هسته ای یا ابزارهای انفجار هسته ای نباشد یا چنین كمك هایی را دریافت نكند.
1/3. هر دولت فاقد سلاح های هسته ای در این پیمان متعهد می شود تدابیر حفاظتی را كه پس از مذاكرات انجام گرفته با آژانس بین المللی انرژی اتمی توافق خواهد شد بپذیرد. این تدابیر در چارچوب ضوابط آژانس خواهد بود و صرفاً به منظور تایید پایبندی آن كشور به تعهدات خود در قبال این پیمان با هدف جلوگیری از تبدیل مصارف صلح آمیز انرژی هسته ای به استفاده در سلاح های هسته ای یا ابزارهای انفجاری هسته ای صورت می گیرد. روند تدابیر حفاظتی مذكور در این ماده باید در خصوص تمام مواد اصلی یا مواد مخصوص شكاف پذیر، اعم از تولید، فرآوری یا استفاده از آن در هر گونه تاسیسات هسته ای یا خارج از چنین تاسیساتی اجرا شود. تدابیر حفاظتی مقرر در این ماده، می باید روی تمام مواد اصلی یا مواد مخصوص شكاف پذیر كه در فعالیت های صلح آمیز هسته ای در قلمرو چنین دولتی، در حوزه قضایی آن، یا تحت كاربری آن در هر نقطه دیگر انجام می پذیرد اعمال شود.
2/3. هر دولت وارد شده در این پیمان متعهد می شود:(الف) ماده اصلی یا ماده مخصوص شكاف پذیر، (ب) تجهیزات یا موادی كه مشخصاً برای فرآوری، استفاده یا تولید مواد مخصوص شكاف پذیر طراحی یا آماده شده است را، در اختیار هیچ دولت فاقد سلاح های هسته ای (حتی) به منظور استفاده در مقاصد صلح آمیز قرار ندهد، مگر این كه ماده اصلی یا ماده مخصوص شكاف پذیر به طور قطع مشمول تدابیر حفاظتی مقرر شده در این ماده قرار گیرد.
3/3. تدابیر حفاظتی مقرر در این ماده باید به گونه ای به مرحله اجرا گذاشته شود كه با ماده 4 این پیمان در تطابق كامل باشد و از ایجاد مانع بر سر راه توسعه تكنولوژیكی یا اقتصادی همپیمانان در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای احتراز ورزد. این امر، شامل تبادل بین المللی مواد هسته ای و تجهیزات برای فرآوری، استفاده یا تولید مواد هسته ای برای مثاصد صلح آمیز، در مطابقت با شرایط این ماده و اصل تدابیر حفاظتی كه در مقدمه این پیمان مشخص شده خواهد بود.
4/3. دولت های فاقد سلاح های هسته ای در این پیمان باید به منظور انجام تعهدات خود در قبال این ماده به طور انفرادی یا همراه با سایر دولت ها در چارچوب ضوابط آژانس بین المللی انرژی اتمی موافقتنامه هایی منعقد كنند. مذاكره به منظور حصول چنین موافقت نامه هایی باید ظرف مدت 180 روز از مرحله اجرایی شدن این پیمان، آغاز شود و اجرای مفاد این توافقات نمی تواند دیرتر از 18 ماه از تاریخ آغاز مذاكرات باشد.
1/4. هیچ نكته ای در این پیمان نباید به گونه ای تفسیر شود كه حق مسلم همپیمانان در انجام تحقیقات، تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز را تحت تاثیر قرار دهد. این امر باید بدون اعمال تبعیض و در مطابقت با مواد 1 و 2 این پیمان باشد.
2/4. در تبادل تجهیزات، مواد و اطلاعات تكنولوژیكی برای مقاصد صلج آمیز، استفاده از انرژی هسته ای در حداكثر شكل، تمام همپیمانان حق مشاركت داشته و متعهد به تسهیل در انجام آن می شوند. همپیمانانی كه توان چنین اقدامی را دارند همچنین باید به شكل انفرادی یا همراه با دیگر دولت ها یا سازمان های بین المللی برای توسعه بیشتر استفاده از اشكال صلح آمیز انرزی هسته ای، خصوصاً در قلمروی دولت های فاقد سلاح های هسته ای كه وارد این پیمان شده اند، مشاركت ورزند. این مشاركت با عطف توجه به نیازهای مناطق در حال توسعه جهان، انجام می پذیرد.
ماده 5. تمام همپیمانان متعهد می شوند تمهیدات لازم را اتخاذ كنند تا در مطابقت با این پیمان، تحت نظارت مناسب بین المللی و در چارچوب روال های بین المللی مقتضی ، از دسترسی تمام دولت های فاقد تسلیحات هسته ای وارده در این پیمان به مزایای بالقوه حاصل از انجام هرگونه انفجارهای صلح آمیز هسته ای ، حصول اطمینان كنند. این امر باید بدون اعمال تبعیض انجام گیرد و هزینه مالی آن برای چنین دولت هایی، در پایین ترین حد ممكن خواهد بود و شامل هزینه تحقیقات و توسعه، نمی شود. دولت های فاقد تسلیحات هسته ای وارد در این پیمان باید بتوانند در چارچوب یك توافق یا توافقات خاص بین المللی و از مجرای یك نهاد مناسب بین المللی كه دولت های فاقد تسلیحات هسته ای نمایندگان كافی در آن داشته باشند، به این مزایا دست یابند. مذاكرات در این زمینه باید پس از اجرایی شدن این پیمان، در نزدیك ترین زمان ممكن آغاز شود. دولت های فاقد تسلیحات هسته ای وارده در این پیمان كه چنین تمایلی داشته باشند، همچنین می توانند از طریق توافقات دو جانبه به این مزایا دست یابند.
ماده 6. تمان هم پیمانان متعهد می شوند، مذاكرات به منظور توقف مسابقه سلاح های هسته ای و خلع سلاح هسته ای و انعقاد پیمانی جهت خلع سلاح كامل و عام با مقررات دقیق و موثر را با حسن نیت و در اسرع وقت آغاز كنند.
ماده 7. هیچ نكته ای در این پیمان، ناقض حق هر گروه از دولت هایی كه به منظور حصول اطمینان از عدم وجود سلاح های هسته ای در قلمروی خود وارد پیمان های منطقه ای شوند، نخواهد بود.
1/8. هر یك از همپیمانان می توانند اصلاحیه ای را به منظور اعمال در این پیمان، پیشنهاد كد. متن هرگونه اصلاحیه ای باید به دولت های امانتدار تحویل داده شود واین متن توسط آنان بین تمام همپیمانان، توزیع خواهد شد. در صورت درخواست یك سوم همپیمانان یا بیشتر، دولت های امانتدار باید كنفرانسی را تشكیل داده و از تمام همپیمانان برای شركت در آن و بررسی اصلاحیه، دعوت به عمل آورند.
2/8. هرگونه اصلاحیه در این پیمان باید به تایید اكثریت همپیمانان از جمله تمام دولت های دارای تسلیحات هسته ای وارده در این پیمان و تمام همپیمانانی كه در زمان توزیع متن اصلاحیه عضو هیئت رییسه آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده اند، برسد. زمان اجرایی شدن اصلاحیه برای هر دولتی كه اسناد تصویب آن را تسلیم كرده از هنگامی خواهد بود كه اكثریت همپیمانان ، از جمله تمام دولت های دارای تسلیحات هسته ای وارده در این پیمان و تمام همپیمانانی كه در زمان توزیع متن اصلاحیه برای هر دولتی كه استاد تصویب آن را تسلیم كرده، از هنگامی خواهد بود كه اكثریت همپیمانان، از جمله تمام دولت های دارای تسلیحات هسته ای وارده در این پیمان و تمام همپیمانانی كه در زمان توزیع متن اصلاحیه عضو هییت رییسه آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده اند، اسناد تصویب آن را تسلیم كرده باشند. پس از آن، زمان اجرایی شدن اصلاحیه برای هر همپیمان دیگر از زمان تسلیم اسناد تصویب آن خواهد بود.
3/8. پنج سال پس از اجرایی شدن این پیمان، كنفرانسی از همپیمانان باید در شهر ژنو واقع در سوییس به منظور مرور عملكرد آن و با هدف حصول اطمینان از اینكه اهداف مذكور در مقدمه و مقررات پیمان، مورد اجرا قرار گرفته اند، برگزار شود. پس از آن، هر پنج سال یك بار اكثریت همپیمانان می توانند با تسلیم درخواست خود به دولت های امانتدار، خواستار برگزاری كنفرانس دیگری به منظور بررسی عملكرد پیمان شوند.
1/9. این پیمان باید برای امضای تمام دولت ها، آماده باشد. هر دولتی كه پیش از اجرایی شدن آن طبق پاراگراف سوم این ماده آن را امضا نكرده باشد، می تواند در هر زمان دیگری به آن ملحق شود.
2/9. نفوذ این پیمان مشروط به تصویب آن توسط دولت های امضا كننده خواهد بود. اسناد تصویب آن و اسناد الحاق به آن باید نزد دولت های بریتانیا، اتحاد جماهیر شوروری( سابق) و ایالات متحده آمریكا كه بدینوسیله به عنوان دولت های امانتدار تعیین می شوند، به ودیعه گذاشته شود.
3/9. این پیمان پس از تصویب آن توسط دولت هایی كه به عنوان امانتدار تعیین شده اند و تصویب آن توسط چهل دولت دیگر امضا كننده این پیمان و تسلیم اسناد تصویب آنها، وارد اجرا خواهد شد. در این پیمان، دولت های دارای تسلیحات هسته ای به دولت هایی گفته می شود كه پیش از اول ژاونیه 1967، مبادرت به تولید و انفجار سلاح هسته ای یا هرگونه ابراز انفجار هسته ای دیگر كرده اند.
4/9. در خصوص دولت هایی كه اسناد تصویب و الحاق آنها به پیمان، پس از اجرایی شدن این پیمان تسلیم می شوند، تاریخ اجرای آن از تاریخ تسلیم اسناد تصویب و الحاق خواهد بود.
5/9. دولت های امانتدار باید تمام دولت های امضا كننده و ملحق شده به پیمان را از تاریخ هر امضا، تاریخ تسلیم اسناد تصویب و یا الحاق، تاریخ اجرایی شدن این پیمان و تاریخ دریافت درخواست برای تشكیل كنفرانس یا هر مورد دیگر، بلافاصله مطلع سازند.
6/9. این پیمان باید توسط دولت های امانتدار و در تطابق با ماده 2-1 منشور ملل متحد، به ثبت برسد.
1/10. هر دولتی باید حق داشته باشد در اجرای حاكمیت ملی خود در صورتی كه احساس كند موارد فوق العاده ای در رابطه با موضوعات این پیمان، منافع حیاتی كشورش را به مخاطره انداخته است از پیمان خارج شود. دراین صورت باید سه ماه پیش از خروج، به تمام همپیمانان و شورای امنیت سازمان ملل متحد اطلاع دهد. در چنین اطلاعیه ای باید موارد فوق العاده ای كه از نظر آن كشور منافع حیاتی اش را به مخاطره انداخته نیز ذكر شود.
2/10. بیست و پنج سال پس از اجرایی شدن این پیمان، باید كنفرانسی تشكیل شود تا در خصوص اجرای نامحدود آن، یا تمدید آن برای دوره یا دوره های دیگر، تصمیم گیری شود. تصمیم اتخاذ شده در این مورد با رأی اكثریت همپیمانان، نافذ خواهد بود.
ماده 11. این پیمان، متن انگلیسی، روسی، فرانسه، اسپانیولی و چینی آن كه همگی از اعتبار یكسانی برخوردارند، در آرشیو دولت های امانتدار محفوظ خواهند بود. نسخه های تایید شده این پیمان، باید توسط دولت های امانتدار به دولت های امضا كننده و ملحق شده به آن ارسال شود.
لینكها:
سیر تحولات مناقشه اتمی غرب با ایران (بخش اوّل- از نیمه سال 80 تا آذر ماه 81)
سیر تحوّلات مناقشه اتمی غرب با ایران (بخش دوّم- اسفند 81 تا شهریور 82)
سیر تحولات مناقشه اتمی غرب با ایران (بخش سوم- شهریور82 تا آبان 83)
سیر تحوّلات مناقشه اتمی غرب با ایران(بخش چهارم- آذر 83 تا آبان 84)
