بی تأثیری صلوات ناقص و کیفیت صلوات کامل

1. كفاره گناهان:

امام رضا علیه السلام می‌فرماید: «من لم یقدر علی ما یكفر به ذنوبه فلیكثر من الصلاة علی محمد و آله، فانها تهدم الذنوب هدما؛ ( به نقل از عیون اخبار الرضا علیه السلام ج 1، ص 294، )

هر كس از انجام عملی كه گناهانش را جبران كند ناتوان است، پس باید زیاد برمحمد و آل محمد صلوات بفرستد؛ زیرا صلوات، گناهان را به كلی پاك می‌كند.»

2. وزین‌ترین و برترین:

از امام باقر یا صادق علیهماالسلام نقل شده است: «اثقل مایوضع فی المیزان یوم القیامة الصلاة علی محمد و علی اهل بیته (همان)؛ سنگین‌ترین چیزی كه در روز قیامت در ترازو گذاشته می‌شود، صلوات بر محمد صلی الله علیه و آله و اهل بیت او می‌باشد.»

و از امام صادق علیه السلام روایت است كه «ما من عمل یوم الجمعة افضل من الصلاة علی محمد و آله ؛ روز جمعه هیچ كاری برتر و پرفضیلت‌تر از صلوات بر محمد و آل محمد نیست.»

3. دوستی خداوند:

از امام هادی علیه السلام چنین روایت است كه: «انما اتخذ الله ابراهیم علیه السلام خلیلا، لكثرة صلاته علی محمد و اهل بیته، صلوات الله علیهم؛ تنها دلیلی كه خدا به خاطر آن ابراهیم علیه السلام را به مقام دوستی و خلیل بودن رسانید، كثرت صلوات فرستادن او بر محمد و اهل بیتش - كه درود خدا بر آنان باد - بود.»

4. بخیل واقعی:

پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «البخیل حقا من ذكرت عنده فلم یصل علی(همان، به نقل از معانی الاخبار، ص 246)؛ بخیل حقیقی كسی است كه نزد او از من یاد شود و او بر من صلوات نفرستد.»

5. صدای سخن عشق:

از امام صادق علیه السلام روایت است: «اذا ذكر النبی صلی الله علیه و آله فاكثروا الصلاة علیه فانه من صلی علی النبی صلی الله علیه الف صلاة فی الف صف من الملائكة، و لم یبق شی ء مما خلقه الله الا صلی علی العبد، لصلاة الله علیه و صلاة ملائكته فمن لم یرغب فی هذا، فهو جاهل مغرور قد بری ء الله منه و رسوله و اهل بیته (كافی، ج 2، ص 492.)؛ هنگامی كه از پیامبر یاد می‌شود، زیاد بر او صلوات بفرستید؛ زیرا هركه بر پیامبر صلوات فرستد، خداوند در میان هزار صف از فرشتگان بر او هزار درود فرستد، و چیزی از مخلوقات خدا باقی نمی‌ماند مگر اینكه بر این بنده درود می‌فرستند؛ چون خدا و فرشتگان بر او درود فرستاده اند. پس كسی كه در این باره بی علاقه باشد، جاهل و فریب خورده است و قطعا خدا و پیامبر او و اهل بیتش از او بیزارند.»

6. رهایی از مشكلات:

از استاد اخلاق و عرفان آیت الله بهاءالدینی رحمه الله نقل شده است:

«ما تجربه زیادی به دست آورده ایم و وجدان نمودیم كه برای رهایی از مشكلات راههایی هست كه بهترین آنها كه خود ما حس كرده ایم و به كمك آنها به حاجتهایمان رسیده ایم، چهار چیز است: نذر كردن گوسفند برای فقرا، خواندن حدیث كساء به طور پی در پی، پرداخت صدقه و ختم صلوات.» (آیت بصیرت، ص 68)

7. كتابت صلوات:

در پاداش نوشتن صلوات، حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل گردیده است: «من صلی علی فی كتاب لم تزل الملائكة تستغفر له مادام اسمی فی ذلك الكتاب (كنز العمال، ح 2243)

هر كه در نوشته‌ای بر من صلوات بنویسد، تا هنگامی كه نامم در آن مكتوب باقی است، فرشتگان پیوسته برای او استغفار می‌كنند.»

صلوات ناقص

بهتر است صلوات با صدای بلند باشد. از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله روایت شده است: «باصدای بلند بر من صلوات بفرستید كه نفاق را از بین می‌برد.»

ذكر «اللهم صل علی محمد» بدون «و آله» ناقص و خلاف امر پیامبر صلی الله علیه و آله است؛ چنان كه حضرت می‌فرماید: «من صلی علی و لم یصل علی آلی لم یجد ریح الجنة؛ 1 هر كه بر من صلوات بفرستد و بر خاندانم درود نفرستد، بوی بهشت را نمی‌یابد.»

امام صادق علیه السلام می‌فرماید: مردی به كعبه درآویخته بود و چنین می‌خواند: «اللهم صل علی محمد». پدرم شنید و به او فرمود: «یا عبد الله لاتبترها، لا تظلمنا حقنا، قل: اللهم صل علی محمد و اهل بیته؛ 2 بنده خدا! صلوات را ناقص نكن و در حق ما ظلم نكن، بگو: خدایا بر محمد و اهل بیتش درود بفرست.»

در روایات فراوانی، حذف «آل محمد» از صلوات - كه كار یزیدیان است - نهی شده است. علامه طباطبایی رحمه الله پس از روایتی در این باره، می‌نویسد: «جز این، هیجده حدیث دیگر از اهل سنت دلالت دارد بر صلوات كامل و پرهیز از ناقص... و اما روایات شیعه در این موضوع، فراوان و بی شمار است.»

در صحاح اهل سنت است: «اگر «آل محمد» نباشد، صلوات ابتر است و كسی كه آن را نگوید، دست رد بر سینه‌اش می‌خورد و به او خطاب می‌شود: «لا لبیك و لا سعدیك.» 3

كیفیت صلوات

مردی به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض كرد: دانستیم چگونه بر شما سلام كنیم، ولی صلوات بر شما چگونه است؟ آن حضرت فرمودند: بگو: «اللهم صل علی محمد و علی آل محمد، كما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم انك حمید مجید، اللهم بارك علی محمد و علی آل محمد كما باركت علی ابراهیم و آل ابراهیم انك حمید مجید.» 4

حضرت سجاد علیه السلام در پایان دعای مكارم الاخلاق چنین دعا می‌كند: «اللهم صل علی محمد و آله، كافضل ما صلیت علی احد من خلقك قبله و انت مصل علی احد بعده؛ 5 بارخدایا بر محمد و آلش درود فرست، مانند بهترین درودی كه قبل از او بر هر یك از بندگانت نثار كردی و یا پس از او نثار كسی خواهی كرد.»

بهتر است صلوات با صدای بلند باشد. از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله روایت شده است: «ارفعوا اصواتكم بالصلاة علی فانها تذهب بالنفاق؛ 6با صدای بلند بر من صلوات بفرستید كه نفاق را از بین می‌برد.»

البته برخی از افراد عامی در مشاهد مشرفه مثل رواقهای حرم حضرت رضا علیه السلام با صدای بلند و پی در پی توصیه به صلوات می‌كنند كه در آن اماكن، سنت بدی است؛ زیرا مزاحم افرادی است كه دعا، نماز و زیارت می‌خوانند. بزرگان نیز به حفظ ادب و آهسته خواندن زیارتنامه سفارش كرده اند. 7

پی نوشت ها :

1) امالی صدوق، ص 167، ح 9؛ بحارالانوار، ج 8، ص 186.

2) اصول كافی، ج 2، ص 495، ح 21؛ عدة الداعی، ص 149.

3) ر. ك: صحیح بخاری، ج 6، ص 651؛ ج 4، ص 1802؛ صحیح مسلم، ج 1، ص 305؛ الغدیر، ج 7، ص 7 و الدر المنثور، ذیل آیه 56 سوره احزاب.

4) المیزان، ج 16، ص 344؛ ر. ك: اهل البیت فی الكتاب و السنة، ص 380، ح 901 - 902 نقل از بخاری، ج 3، ص 1233، ح 3190؛ و ج 4، ص 1802، 4519.

5) مكارم الاخلاق، دعای 20 صحیفه سجادیه.

6) الكافی، ج 2، ص 493، باب الصلاة علی النبی، ح 13.

7) تفسیر سوره حجرات، آیت الله دستغیب، ذیل آیه فوق.

منبع: ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره47. علی رضوان شهری