تربیت بیابانی برای گل‌های خانه
یکی از مسائلی که برای اغلب والدین مطرح است، چگونگی رفتار با کودکان زیر 6 سال است. با توجه به اینکه طبق آموزه های اسلامی و توصیه پیامبر اکرم (صل الله و علیه و آله)، هفت سال اول زندگی یک کودک، دوران سروری و پادشاهی اوست و او در این دوران باید احساس آزادی داشته باشد تا پایه های یک شخصیت معتدل در او بنیان گذاری شود، توجه به کیفیت رفتار با کودکان در این دوران مهم است.
اما آنچه مشخص است اینکه برای این آزادی هم حدود و شرایطی وجود دارد که کنترل و مدیریت آن در دست والدین و مربیان است و از اهمیت زیادی برخوردار است.
مهم این است که بتوان تربیتی شایسته و نیکو را بر فرزندان اعمال کرد. پیامبر اکرم (صل الله و علیه و آله)،
4 راهکار رفتاری را در جهت انجام تربیت شایسته معرفی می کنند که به شرح زیر است:
1-کار آسان را از او بپذیرید
2-کار سخت را به او وانگذارید
3-او را گردن آویز خود قرار ندهید و مستقل تربیت کنید
4-افکار او را پریشان نکنید و او را گرفتار آشفته فکری نکنید
آنچه مسلم است اینکه این چهار راهکار، بسیار مهم و کلیدی هستند و لازم است بر آنها قدری تامل و دقت صورت گیرد. چنانچه والدین و مربیان در نحوه برخورد با کودکان به این موارد توجه داشته باشند، به گونه ای دیگر به بچه ها نگاه می کنند.
کم نیستند افرادی که قدرت درک توانایی بچه ها را ندارند و همین عدم درک موجب می شود تا دائما انتظارات و خواسته هایی فراتر از توان بچه ها را از آنها طلب کنند. این نکته ای ظریف است که توجه داشته باشیم خواسته هایمان را از کودکان، با میزان توانمندی آنها تطابق دهیم و آنها را در مقابل انجام برخی از کارهای ساده، تشویق و تمجید کنیم و به انها شخصیت و کرامت بخشیم.
نکته مهم دیگری که در این راهکارها به ان اشاره شده است این است که کودکان را از همان دوران کودکی و با تمام ظرافتها و لطافتهایی که در وجودشان هست، مستقل تربیت کنید. توجه داشته باشید که استقلال به این معنا نیست که کودک را مجبور کنید به هر صورت ممکن، مثلا غذایش را به تنهایی بخورد یا لباسش را عوض کند. هرچند این موارد هم در استقلال بخشی تاثیر گذار است اما معنای تربیت مستقل این است که فرزندانی راحت طلب، وابسته و ضعیف تربیت نکنیم.
قدیمی ها میگویند: فرزندان خود را همچون گیاه قدرتمند بیابانی تربیت کنید و نه مثل یک گل گلخانه ای. مسلما گیاه بیابانی توانایی سازش با سخت ترین شرایط را دارد اما گل گلخانه ای باید همواره تحت مراقبتهای خاصی باشد و به محض مواجهه با کوچکترین نامساعدی، آسیب می بیند.
بنابراین معنای این عبارت را می توان اینگونه تشریح کرد که در نحوه برخورد و تربیت کودکان باید مراقب باشید که مهیا سازی بیش از حد وسایل آرامش و رفاه برای بچه ها، موجب بروز مشکلات زیادی در آینده آنها خواهد شد. بسیاری از والدین از دوران کودکی، با فرزندانشان به گونه ای برخورد می کنند که انگار نوکرانی دست بسته هستند. هرچند به کارگیری این عبارت شایسته شان پدر و مادری نیست ولی جای تاسف است که مهر و محبت پدر و مادرهای امروزی در همین امر خلاصه شده که خواسته های بیشمار فرزندان را که اغلب آنها در زمینه های مادی است، برآورده سازند و این اقدامی است که در تضاد با آن راهکارهایی است که در جهت تربیت نیکو برشمردیم.
اما آخرین مورد ذکر شده درباره راهکارهای تربیت نیک، اشاره به این مطلب است که نباید افکار بچه ها را پریشان کرد. این بدان معناست که درست نیست که والدین، کودکان را در شرایطی قرار دهند که مثلا انها را به دروغ گفتن وادار سازند. یا اینکه به کودکان فشار آورند تا رفتارهای دیکته شده انها را اجرا کنند و آنی باشند که والدین می خواهند و آرزو می کنند و نه آن چیزی که واقعا هستند و اینگونه در جمع ظاهر شوند.
مسلما این رفتار غلط است و آنچه مهم است اینکه والدین بتوانند رفتارهای خوب و به طور کلی، ارزش ها را برای بچه ها درونی کنند و وقتی موضوعی مثل دروغ گفتن، برای کودکی درونی شود همچون سپری ایمن برای او محسوب می شود که همواره همراه اوست و موجب می شود تا او نسبت به دروغ حساس باشد. البته والدینی که به هیچ عنوان دروغ نمی گویند، بیش از دیگران باید به این موضوع امیدوار باشند که فرزندانشان هم اینگونه شوند. همواره به خاطر داشته باشید که تربیتی عقلانی که مبتنی بر اصول اعتقادی و ارزشی است، نتایج مثبت و نیکویی را به دنبال خواهد داشت. به این شرط که والدین به هم به انچه می گویند و از فرزندانشان می خواهند، عمل کنند.
فاطمه ناظم زاده
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
