هزار هدیه از هزار شهر

مرکزى

سوغات استان مرکزى انواع مواد خوراکى از جمله انار، انگور، لبنیات، کشمش، گردو، بادام، شیره انگور است و صنایع دستى مانند انواع فرش و قالیچه گلیم، معرق و گیوه است.

اهم‌ صنایع‌ دستی‌ استان‌ مرکزی عبارتند از: فرش‌ ساروق‌، قالیچه‌، گلیم‌، جاجیم‌ و گیوه‌ که‌توسط‌ زنان‌ و دختران‌ عشایر و روستایی‌ بافته‌ می‌شوند. فرش‌ ساروق‌ یکی‌ از معروف‌ترین‌ فرش‌های‌ ایران‌ است‌. سوغاتی‌ تمامی‌ استان‌ مرکزی‌ نیز همان‌ محصولات‌ سنتی‌ و صنایع‌ دستی‌ است‌.

فرش‌های بافته دست هنرمندان استان مرکزی، ماندگارترین سوغات این استان و یادگاری از بزرگترین استان صنعتی کشور است. استان مرکزی به رغم شهرت خود به عنوان استانی صنعتی، هنوز هم رنگ و بوی سنتی خود را حفظ کرده و مردم این دیار هنوز به بافت فرش و خلق آثار گرانبها در این زمینه مشغولند.

به جز فرش به عنوان تولید دستی و سوغات این استان می‌توان به دست بافت‌های دیگری، چون، گلیم، جاجیم، گبه و زیلو اشاره کرد که در نوع خود دارای کیفیت و زیبایی و اقبال مردمی برای خرید است.

انواع ظروف و لوازم سفال، صابون آشتیان، گل و گیاهان زینتی و حلوای محلات، ظروف مسی، وسائل کشاورزی، نمدمالی، پوشاک، فرش‌های نمدی، شالباف‌ها، گیوه دوزی و زیورآلات نیز از دیگر صنایع دستی و سوغات استان مرکزی است.

فارس

شهر شیراز محل آثار دوران کهن ایران، با داشتن خاتم‌کاری، طلاسازی، و نقره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاری محل معتبری برای خرید سوغات این استان است. خاتم این شهر بی‌نظیر است و ظرافت و هنر را در هر قطعه ساخته‌‌شده می‌‌‌‌‌‌توان مشاهده کرد. قالی، گلیم و جاجیم عشایری استان فارس رنگ و بوی آمیختگی با طبیعت دارد و جزء سوغات‌های اصلی این استان به شمار می‌آید.

از دیگر سوغات‌های شهر شیراز می‌توان به آبلیمو، انار، انجیر، ترشی‌جات، چرم، حنا، خراطی، خرما، زعفران، سفیداب، سنگ‌تراشی، شیشه‌گری، بهار نارنج، ظروف سفالی، عرقیات، فلزکاری، کیسه حمام، گبه، کلوچه و مسقطی، نان یوخه، منبت‌کاری و نمد اشاره کرد.

ریسندگی، فلزکاری، خاتم کاری، قالی بافی، حصیربافی، منبت‌کاری، کنده کاری ظروف سفالی، گیوه دوزی، نمد مالی، خراطی، چرم سازی، سنگ تراشی و شیشه‌گری مهمترین محصول صادراتی استان فارس و سوغاتی خرما، انجیر، آبلیمو، مسقطی، قالی، گلیم، گبه، انواع ترشی‌جات، عرقیات، سفید آب، کیسه حمام، حنا، لارستان، همچنین انجیر و زعفران استهبان و انار مهارلو، مسقطی لارستان، سفیدآب صنایع دستی و گیوه استهبان خرمای جهرم و آبلیموی جهرم.

کهگیلویه و بویراحمد

دست بافته‌هاى عشایر استان مهمترین صنایع دستى استان را تشکیل می‌دهند. قالى میدهند . قالى، گبه، گلیم، گچمه (که ترکیبى از گلیم و قالى است) جاجیم و خورجین از جمله این دست بافته‌ها هستند که استفاده از رنگ‌هاى طبیعى و شاد به همراه نقوش از طبیعت آن را زیبا و دل انگیز می‌سازد.

انواع محصولات کشاورزى مانند گردو، عسل، روغن محلى، لبنیات، سیب، انگور نیز از جمله سوغات این استان به شمار مى‌آیند.

گلستان

محصولات صنایع دستى استان گلستان از طبیعت منطقه و نیازهاى خاص آن شکل گرفته است که برخى از آنها چون قالى ترکمنى در ایران بى نظیر است.

استان گلستان یکى از قطب‌هاى مهم تولید کننده فرش ترکمنى، قالیچه، پشتى، قارچین، گلیم، نمدبافى، گلدوزى، سوزن دوزى، ابریشم دوزى بر پارچه، زیور آلات ترکمنى، ساختن آلات موسیقى، سبد بافى، ریسندگى و بافندگى الیاف، پارچه بافى و تولید وسایل چوبى است. از دیگرسوغاتى‌هاى این استان مى‌توان به شال و روسرى ترکمنى و خاویار اشاره کرد. از بهترین نقاط براى خرید صنایع دستى و سوغاتى بازار دائمى و قدیمى گرگان است که داخل بافت قدیمى شهر گرگان قرار دارد. همچنین بازارهاى روزهاى هفتگى نیز از مهمترین مراکز عرضه صنایع دستى وماهى هستند.

گیلان

صنایع دستى به ویژه صنایع دستى روستایى نوعى فعالیت اقتصادى است که آمیختگى شدید آن با سنت‌ها، عادات و بینش سازندگان و همچنین تاثیر محسوس محیط جغرافیایى در این صنعت موجب تمایز آن از فرآورده‌هاى دیگر مى‌شود. در نقاط مختلف گیلان و با توجه به فرهنگ هر منطقه صنایع دستى خاصى رواج دارد از جمله: سفالگرى در املش و روستاى جیرده شفت، شال بافى که ویژه تالش‌ها و گالش‌ها است. چوموش دوزى یا چارق دوزى که در ماسوله رایج است.

همچنین حصیر بافى و بامبو بافى، قالى و گلیم بافى و قلاب دوزى در مناطق مختلف استان رایج است. صنایع چوبى استان و دست ساخت‌هاى هنرمندان گیلانى بسیار مورد علاقه گردشگران است که یکى از نمونه‌هاى زیباى کارهاى چوبى، صندوق‌هاى مخصوصى به نام بولاکى است.

از دیگر سوغاتى هاى این استان مى توان به کلوچه لاهیجان و فومن، زیتون رودبار و برنج آستانه اشرفیه و چاى لاهیجان اشاره کرد.

لرستان

با توجه به ترکیب جمعیتى عشایرى، روستایى و شهرى در استان لرستان و متناسب با نوع فعالیت آنها صنایع دستى نیز متفاوت و متمایز می‌باشد. اکثر دست ساخته‌ها و بافته‌هاى عشایرى و روستایى استان، سیاه چادر، قالى، گلیم، چیت، جاجیم بافى و رنگرزى می‌باشد که بیشتر جهت مصرف داخلى تولید مى‌نمایند و صنایع دستى شهرى استان خراطى، ورشو سازى، نمد بافى، قالى بافى و گلیم بافى می‌باشد که عمده سوغاتى‌هاى استان لرستان را تشکیل می‌دهد.

عسل لرستان که از نظر مرغوبیت و ارزش غذایى در سطح بالایى می‌باشد یکى دیگر از محصولات سوغاتى این استان به شمار می‌رود.

همدان

مرکز صنایع دستى چرم این استان در شهر همدان قرار دارد. کیف، کفش، کمربند چرمى همدان از مرغوبیت و شهرت بالایى برخوردار است. از صنایع دستى رایج استان همدان، گیوه بافى است. گیوه، نوعى کفش نرم، سبک، مقاوم، خنک و ارزان قیمت است که رویه آن، از نخ پنبه‌اى تابیده شده و زیره آن، از چرم یا آجیده انتخاب مى‌شود.

بافت رویه این کفش عمدتا در روستاهاى نهاوند و روستاى آرتیمان در تویسرکان و بافت زیر آجیده در ملایر رایج است.

شهرستان تویسرکان یکى از قطب‌هاى تولید گردو در کشور بوده و گردوى آن از مرغوب ترین انواع گردو در جهان است. از اواخر شهریورماه تا نیمه اول مهرماه هر سال درختان قطور و بلند گردو را با چوب‌هاى بلند گردو تکانى مى‌کنند که منظره آن دیدنى و بسیار جالب است.

صنعت سفالگرى و سرامیک سازى در شهر لالجین از توابع شهرستان بهار در 20 کیلومترى شهر همدان از رونق و شهرت بسزائى برخوردار است.

مازندران

گلیم بافى، جاجیم بافى، ظروف سفالى، ظروف و مجسمه هاى چوبى و نمدبافى از مهمترین صنایع دستى استان مازندران محسوب هستند که عمدتا در نواحى کوهستانى استان تولید و در سراسر منطقه عرضه می‌شوند. در این میان محصولات چوبى و نمدبافى از شهرت بیشترى برخوردارند. برنج، مرکبات، مرباها و ترشیجات از مهمترین مواد غذایى هستند که بعنوان سوغاتى مازندران محسوب می‌شوند.

قزوین

سوزن دوزى، گلابتون دوزى، ساخت جعبه هاى آینه دار و حکاکى و قلمزنى از مهم ترین صنایع دستى استان هستند. فرش و سفال قزوین نیز معرف است. همچنین قزوین را پایتخت هنر خوشنویسى ایران نامیده‌اند. انواع شیرینى بویژه باقلوا و محصولات باغى مانند بادام، پسته، فندق، انگور، کشمش، انار سنگان، سیب، زردآلو، ذغال اخته و... از دیگر سوغاتى هاى قزوین به شمار می‌رودند.

قم

فرش ابریشم دستباف قم از نفیس‌ترین صنایع دستى است که از نظر رنگ آمیزى و طرح و نقشه اصیل ایرانى و کیفیت طرفداران بسیارى دارد. سفال و سرامیک؛ این هنر دستى، با سابقه دیرینه خود در طرح‌هاى خاص خود طرفداران زیادى در داخل و خارج از کشور دارد. منبت کارى چوب؛ نقوش و طرح‌هاى زیبایى است که بر روى انواع میز و صندلى و صنایع چوبى کنده کارى مى گردد و این صنعت دستى در قم به دست استادکارانى بسیار ماهر و زبردست ساخته مى‌شود.

سوهان قم؛ نیز از بهترین شیرینى‌هاى محلى استان بوده که به ذائقه تمامى مردم دنیا خوشایند است. این شیرینى از آرد، جوانه گندم، شکر، روغن، مغز پسته و بادام، هل و زعفران در دو نوع، لقمه اى و گل گرد تهیه مى شود.

کردستان

مهمترین صنایع دستى استان شامل فرش، گلیم، سجاده، نمد، نازک‌کارى، زیورآلات کردى و آلات موسیقى است. فرش سنندج در نوع خود بى‌نظیر است و فرش و گلیم بیجار نیز معروفیت خاصى دارد. شاید بتوان گفت بعد از فرش، مهمترین سوغات استان صفحه شطرنج و سایر مصنوعات چوبى است که توسط هنرمندان حرفه‌اى این دیار ساخته و روانه بازار مى‌شود.

کرمانشاه

نمدمالى در مناطق روستایى و شهرى رایج است. قصرشیرین و اسلام آباد غرب و سرپل ذهاب مراکز عمده نمدمالى است. گیوه کشى نیز در شهرها رواج دارد و گیوه هاى منطقه به واسطه سبکى، راحتى، خنکى، مقاومت و ارزانى معروف است. گلیم بافى از دیگر صنایع دستى رایج است .بهترین نوع آن در هرسین بافته میشود که به هرسینى معروف است. همچنین روغن کرمانشاهى و شیرینى کاک و نان برنجى از معروفترین سوغاتى هاى کرمانشاه هستند.

سیستان و بلوچستان

از جمله مهم ترین صنایع دستى این استان مى توان به حصیر بافب، سوزن دوزى و خامه دوزى و سفالگرى اشاره کرد.

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از همشهری