چگونه کودک خود را تشویق کنیم

این نکته ای اساسی است که والدین بتوانند به تشویق های خود جنبه مادی ندهند. البته وجود جنبه مادی و بهره گیری از اشیایی که مورد علاقه کودک است، اشکالی ندارد به این شرط که کودک را دچار شرطی شدن نکند. اما راهکارهای بهتری هم وجود دارد. مثلا اینکه یکی از رفتارهای خوب و شایسته کودکتان را در حضور خودش و در مجلسی که دیگران هم حضور دارند، مطرح کنید و این می تواند عامل خوبی برای تشویق او باشد. این اقدام ممکن است تا حدودی روحیه ریاکاری و فریب را در او زنده سازد، اما به نظر می رسد که جنبه شاد کننده و سازنده آن، بیشتر خواهد بود. ممکن است کودکی یک نقاشی بکشد و می توان این نقاشی را به عنوان اثری ارزشمند به دیوار اتاقش نصب کرد و او را تشویق کرد. گاهی هم می توان برای تشویق یک کودک، وعده خواندن یک شعر یا داستان مورد علاقه اش را به او داد.

آنچه که دین مبین اسلام در ارتباط با تربیت به آن توصیه کرده است این است که ایجاد سروری و احساس افتخار در فرزندان ایجاد کنید تا خودشان به انجام عمل شایسته بپردازند و موید خویش باشند.

اما شیوه هایی وجود دارند که می توان از این طریق کودک را مورد تشویق و تمجید قرار داد که به شرح زیر می باشند:

1-تصدیق زبانی/2-تائید او/3-لبخند رضایت آمیز/4- ذکر موفقیت او/5- دادن رضایت نامه/6- معرفی در حضور جمع/7- معرفی عمل و اثراو/8- دادن مسئولیت/9- فرصت اظهار نظر/10- نصب عکس او/11- ذکر داستان/12- ذکر کلماتاحترام آمیز/13- دادن جایزه و پاداش/14- شیوه های دیگر.... ¹

تشویق باید در مورد تلاش و کوشش کودک صورت گیرد. تشویق باید به نوعی باشد که تصویر واقعی عمل کودک را نشان دهد و نباید شکلی اغراق آمیز و غیر واقعی بگیرد. طبیعی ترین راه این است که از چگونگی فعالیتش و تاثیر این فعالیت در زندگی تان صحبت کنید.

همانطور که گفته شد بهتر است که بیشتر تشویق ها به شکل غیرمادی باشد. چرا که اگر بنا بر این باشد که برای هر کار کودک، یک سرمایه گذاری مادی انجام دهیم، به مرور زمان ممکن است حد و حدود خرج و مخارجی که برای تهیه این هدایا انجام می دهیم، به جایی برسد که مشکل ساز باشد و از طرف دیگر موجب تقویت روحیه مادی گرایی در کودک می شود و البته موجب اقویت عادتی اشتباه در کودک می شود که اجابت آن در هر شرایط و مکانی امکان پذیر نیست.

اما برای آن دسته از والدینی که به تشویق مادی علاقه دارند لازم است که توصیه هایی شود که این موضوع مشکلات کمتری داشته باشد.

کم نیستند پدر ومادرهایی که مدام به کودکشان اینطور می گویند که اگر فلان کار را انجام دهی، فلان چیز را به تو می دهم و....این نحوه برخورد به طور تدریجی در کودک انگیزه ای ایجاد می کند که برای دریافت پاداش، به تلاش بپردازد. به این صورت کودک در موقعیتی قرار می گیرد که به گرفتن پاداش به صورت رشوه، عادت می کند و این روش موجب می شود تا کودک به یک معامله گر زیرک، تبدیل شود. اما چنانچه پاداش های مادی در حالتی باشند که کمتر اتفاق بیفتند، اثر بهتری دارند و نشان دهنده خوشحالی والدین از رفتار خوب کودک است و این احساسی از شادی را به کودک القا می کند. برای اینکه کودکان به روش رشوه گیری از والدین عادت نکنند لازم است تا والدین دقتهایی را به کار گیرند و در نحوه هدیه دادن به کودک شان تامل کنند.

والدین باید توجه داشته باشند که:

**میزان تشویق و تقدیر از کودک، نباید بیشتر از ارزش کار کودک باشد.

**کودک را نباید به تشویق و پاداش عادت دهید

** درست است که کودک به تشویق نیاز دارد و در محیط تشویق و تمجید از نظر فکری و شعور اجتماعی رشد بهتری میکند ولی باید سعی کنید که کودک را رفته رفته متوجه پاداش درونی سازید و به آن عادت دهید.²

تحقیقات بسیاری نشان داده که دادن پاداش، در استحکام بخشی به رفتارها، تاثیر مثبتی دارد. بنابراین می توان گفت که تشویق جایگاه مهمی در اصول تربیتی دارد. اما رعایت حد و حدود تشویق هم بسیار مهم است که اگر این حدود رعایت نشود، تشویق می تواند عاملی مخرب محسوب شود تا عاملی سازنده و مفید.

پی نوشت:

1و2 برگرفته از کتاب "مادر اگر اینگونه می بود". نوشته راضیه محمد زاده

فاطمه ناظم زاده

بخش خانواده ایرانی تبیان

مطالب مرتبط:

می زنم چون برام مهمی !

کتک بخوری! تربیت میشی؟

حذف رفتارهای نامطلوب

ایده آل ترین تنبیه

استاندارهایی برای تنبیه