تولید مثل قارچ ها

قارچ ها به طریق غیرجنسی و جنسی تکثیر می‌یابند. زادآوری غیرجنسی در قارچ ها رایج‌تر بوده در صورتی که تولید مثل جنسی ممکن است فقط یکبار در سال اتفاق بیافتد. در تولید مثل غیرجنسی تلفیق هسته‌ها صورت نگرفته و نو‌ترکیبی به وجود نمی‌آید. فرزندان خیلی شبیه به سلول مادری می‌باشند. در صورتی که تولید مثل جنسی تلفیق گامت ها الزامی بوده ترکیب گامت ها صورت می‌گیرد و با تلفیق هسته‌ها نوترکیبی ژنتیکی صورت می‌گیرد. بنابراین نتایج از نظر ژنتیکی از والدین خود متفاوتند.

تولید مثل غیر جنسی

قطعه قطعه شدن

در اثر قطعه قطعه شدن ریسه ، قطعات هیف یا ریسه در شرایط مطلوب رشد کرده و نسل جدیدی را به وجود می‌آورند. این روش در طبیعت بسیار رخ می‌دهد. همچنین برای تکثیر قارچ ها در آزمایشگاه از این روش استفاده می‌شود.

جوانه زدن

روش جوانه زدن در مخمرها بسیار رایج است. هنگام جوانه زدن، یک برآمدگی در یاخته مادر ، بر اثر کشیده شدن دیواره یاخته‌ای ، به وجود می‌آید. هسته به دو نیم تقسیم شده و یک نیمه آن وارد جوانه می‌گردد. جوانه یا یاخته دختر به وجود آمده سپس از یاخته مادر جدا می‌شود. در بعضی موارد، جوانه از یاخته مادر جدا شدن و خود به همان طریق مذکور جوانه دیگری را ایجاد می‌کند.

تقسیم دو تایی

این روش تولید مثل در باکتری ها متداول است. ولی در بعضی از مخمرها تکثیر به صورت تقسیم دوتایی انجام می‌شود. در این روش ، یاخته مادر به دو یاخته دختر مبدل می‌گردد.

تشکیل اسپور

قارچ ها عمدتا از طریق تشکیل اسپورها تکثیر می‌یابند. رنگ اسپورها از سفید تا سبز ، زرد ، قرمز ، قهوه‌ای و سیاه تغییر می‌کند. اسپورها وقتی در شرایط مساعد قرار می‌گیرند رشد یافته به نام لوله تندش (germtube) ایجاد می‌کنند.

تکثیر به وسیله هاگ

معمولی‌ترین نوع تولید مثل غیر جنسی در قارچها تولید هاگ است. در تعریف به هر ذره کوچک زایشی که از هیف یا از یاخته مولد هاگ جدا شده و به نسل جدیدی تبدیل شود هاگ گفته می‌شود. انواع هاگها عبارتند از: اسپورانژیوسپور ، کلامیدو سپور و آتروسپور.

تولید مثل جنسی در قارچ ها

در تولید مثل جنسی حضور گامت ها الزامی است. گامت ها معمولا در داخل ساختمان هایی به نام گامتانژ تشکیل می‌گردند. اگر گامت ها از یک ریسه حاصل شوند چنین قارچ هایی را هموتالیک گویند ولی اگر گامت ها از هیف های مختلف نتیجه گردند هتروتالیک نامیده می‌شوند. یکی شدن گامت ها در سه مرحله انجام می‌گیرد:

1.      پلاسموگامی (اتحاد پروتوپلاسم های سلولی)

2.      کاریوگامی

3.      اتحاد کروموزوم ها یا ژن ها

پلانوگامی

در این روش گامت ها یا سلول های جنسی متحرک و تاژکدارند. این روش تلفیق بیشتر در قارچ های آبزی دیده می‌شوند و برای انجام عمل پلانوگامی وجود آب الزامی است. زیرا گامت های تاژکدار در حضور آب فعالند.

گامتانژی

در این حالت سلول های جنسی متحرک نیستند دو گامتانژ در محل اتصال و از طریق سوراخی که ایجاد می‌گردد هسته های نر در گامتانژ ماده وارد می‌گردد .

گامتانژیوگامی

در این حالت دو گامتانژ در تماس باهم قرار می‌گیرند دیواره تماس از بین می‌رود و محتویات هر دو اعم از هسته و سیتوپلاسم باهم مخلوط می‌گردند. در کپک نان تکثیر جنسی به این طریق انجام می‌گیرد.

اسپرماتیزیشن

این روش تکثیر، اغلب در آسکومیست ها و بازیدمیست ها رایج است. نقش سلول جنسی نر را سلول هایی به نام اسپرماتیوم بر عهده دارند. اسپرماتیوم از طریق حشرات، باد یا آب به هیف پذیرنده انتقال می‌یابد.

سوماتوگامی

در این روش اندام جنسی خاصی به وجود نمی‌آید بلکه دو تا هیف رویشی باهم تلاقی پیدا می‌کنند و تبادل هسته صورت می‌گیرد.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تجمیع : فاطمه گودرزی