بخواب تا خوب یاد بگیری

تاثیر خواب خوب شبانه بر یادگیری کودکان

خوابیدن بخش فعال و بسیار مهمی از زندگی انسان است و ما برای حفظ وتقویت قدرت یادگیری و حافظه  به میزان کافی خواب در شبانه روز نیازمندیم . استراحت کافی و در نتیجه شاداب بودن دانش آموزان، فراگیری بیشتری را در پی دارد.محققان به این نتیجه رسیده اند  که خواب کافی شبانه با تسهیل ارتباطات عصبی- شیمیایی سلول های مغز، به تقویب حافظه و قدرت یادگیری کمک می کند . نتیجه تحقیقات متعدد نشان داده است یک دوره خواب پس از به دست آوردن یک تجربه جدید می تواند تاثیرات یادگیری را تسهیل کند و این بهبود ناشی از تغییر در عملکرد مناطقی از مغز است که به یادگیری مربوط است.البته بهترین وقت خواب، چند‌ساعت قبل از نیمه‌شب است چراکه از ساعت 9شب تا نیمه‌شب، ترشح هورمون  ملاتونین که  نقشی اساسی در خواب داشته و باعث تنظیم ساعت داخلی بدن می شود،آغاز می گردد .مقدار کافی ملاتونین در بدن، تاثیرات مثبتی بر وضعیت روحی-روانی انسان می گذارد و در اثر بیداری افراد تا نیمه‌شب، میزان این هورمون، کاهش می‌یابد. همچنین یکی از دلایل اهمیت خواب شبانه، با توجه به اثر ملاتونین بر روی سیستم ایمنی بدن،  بالابردن میزان ایمنی بدن در برابر بیماری‌هاست.

نتایج یک تحقیق دیگر نشان می‌دهد، برای آنکه کودکان کلمات جدید را یادبگیرند هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین خواب خوب شب شود.

حتی باهوش‌ترین کودکان وقتی که فرصت فکر کردن را داشته باشند می‌توانند کلمات را بهتر به خاطر بسپارند.

گسترش دامنه واژگانی که کودکان می‌دانند و از معنای آن مطلع هستند همواره برای ارتباط برقرار کردن آنها حیاتی درنظر گرفته می‌شد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که خواب می‌تواند تقویت کننده حافظه کودکان باشد و حتی می‌تواند به آموزگاران کمک کند مشکلاتی چون اوتیسم و خوانش پریشی را تشخیص دهند.

این تفکر وجود دارد که کودکان در انتخاب و به خاطر سپردن صداهای جدید از بزرگسالان باهوش‌تر هستند زیرا مهارت‌های زبانی در آنها درحال شکل گرفتن است.

این درحالی است که نتایج تحقیقات از کودکان دبستان 7 تا 12 ساله نشان داده است که آنها نیز چون والدین خود حواس پرت هستند و کودکانی که تمام کلمات را در زمان صبحانه به خاطر دارند آنها را در زمان زنگ تفریح فراموش کرده‌اند.

دانش آموزانی که با کمبود خواب مواجه بودند، در انجام کارهای روزانه خود با مشکل مواجه شدند و فعالیت قسمت هیپوکامپ مغز‌ آن‌ها بسیار کاهش یافت و این قسمت در قسمت‌های دیگر مغز مانند سلول‌های مغز و قسمت‌های درونی مغز که با هوشیاری افراد در تماس بود تاثیر گذاشت.

محققان بر این باورند افراد قبل و بعد از یادگیری برای تثبیت یادگیری نیاز به خواب دارند، زیرا فقدان خواب در سیستم عصبی و توانایی افراد تاثیر می‌گذارد.

لذا با این اوصاف، اگر فرزند شما خواب مفید 10-12 ساعت در شبانه روز را رعایت نمی كند، باید او را مجبور به پیروی از آن كنید. تحقیقات نشان داده است كه حتی یك ساعت كسر خواب برای كودكان زیر سه سال، زمانی كه دبستان را آغاز می كنند، ممكن است در درازمدت سبب بوجود آمدن مشكلات رفتاری و شناختی گردد.

یادگیری مطالب تازه برای کودکان چون بزرگسالان نیازمند زمان است و زمانی که موضوع به کلمات جدید می‌رسد خواب خوب شب هنگام می‌تواند تأثیرگذار باشد.

اكنون به تاثیرات خواب كم بر موفقیت كودكان در مدرسه می پردازیم:

مشكلات تمركزی

وقتی كودكی مشكلاتی در مورد شنیدن جزئیات مباحث آموزشی یا تمركز بر روی فعالیت های برنامه ریزی شده دارد یا در پاسخگویی به سوالات كند باشد، علت اصلی آنها اغلب كمبود خواب می باشد. در مدیریت زمانی و اولویت دهی به وظایف نیز مشكلاتی به وجود می آ ید. به همین دلیل كودكان شانس یادگیری نكات درسی در مدرسه را از دست می دهند.

كند ذهنی

خواب شب اگر کافی باشد، مغز یك فرد كوچك را تازه نگاه می دارد و به او در حفظ اطلاعات كمك می نماید. زمانی كه خواب با موج كوتاه هماهنگ گردد یا زمانی كه رویاها به وجود می آیند، حركات سریع چشم در خواب یا REM نقش عمده ای در تقویت حافظه ایفا می نمایند. وقتی فرزند پیش دبستانی شما در مدرسه نام رنگها یا لغات جدیدی را با آهنگی جدید می آموزد، حركات سریع چشم (REM ) به یكپارچه كردن این اطلاعات جدید در مغز كمك می كند.

بیش فعالی

وقتی كوچولوی شما در طول روز احساس خستگی می كند، مثل شما خمیازه نمی كشد و چرت نمی زند، بلكه او شروع به جست وخیز خواهد كرد. دلیل این كار چیست؟ كودكان با این عمل خود پیام خستگی خود را می فرستند. در این شرایط آنها خارج از كنترل و آزاردهنده می شوند. و در صورتی كه نتوانند وضعیتی ثابت داشته باشند، یادگیری آنها با مشكل مواجه خواهد شد.

ناتوانی در كنترل احساسات

كج خلقی، گریه های مداوم، اوقات تلخی كردن، بی صبری، از نشانه های بیخوابی شبانه در كودكان است. پیش دبستانی ای كه كسری خواب دارد، كمتر قادر به كنترل احساسات خود خواهد بود. در نتیجه، بدخلقی ممكن است، جایگاه اجتماعی او در گروه همسن و سال هایش دچار تزلزل گردد. در صورتی كه این كودكان با بچه های دیگر پرخاشگر و لجباز هستند، ارتباطات اجتماعی آنها نیز تحت فشار قرار می گیرد.

منابع: کیهان نیوز،خبرگزاری مهر، همشهری آنلاین