من هستم، لطفا مرا ببین

ابراز وجود مهارتی اجتماعی است که شخص آنرا در تعاملات روزمره خود بکار می گیرد تا افکار و احساسات  خود را به شیوه مستقیم و با رعایت احترام به حقوق دیگران ابراز کند.

مریم نوجوان 17 سالی است از اینکه در بین دوستان خود نمی تواند براحتی صحبت کند و آنها حقوق او را مراعات نمی کنند ناراحت، آزرده و خشمگین است. مریم همیشه در حال خود خوری و حرص خوردن است. احساس ناامیدی و ناتوانی می کند و نمی داند چگونه باید رفتار کند تا خودی نشان دهد و بگوید من هستم. تا اینکه به طور اتفاقی مطالبی درباره ابراز وجود می خواند و فکر می کند بهتراست، از مهارت ابراز وجود بهره  گیرد تا به خود کمکی کند.

ابراز وجود مهارتی اجتماعی است که شخص آنرا در تعاملات روزمره خود بکار می گیرد تا افکار و احساسات  خود را به شیوه مستقیم و با رعایت احترام به حقوق دیگران ابراز کند و بتواند از حق و خواسته خود دفاع کند. ابراز وجود به معنای پرخاشگری نیست بلکه با اعتماد و باور داشتن خود، خود را  قوی به اجتماع معرفی می کند.

ابراز وجود به سه شکل در اجتماع وجود دارد:

عدم ابراز وجود: روشی منفعلانه بدون در نظر گرفتن حقوق خود است. معمولا این افراد مردد، بی قرارند و اعتماد به نفس لازم را ندارند. فکر می کنند باید به هر قیمتی که شده دیگران را خشنود و از بروز هر گونه پیامد منفی جلوگیری کنند. استفاده از این روش در طولانی مدت به فرد، این احساس دست می دهد که دیگر طاقت سوء استفاده قرار گرفتن و نایده شدن را ندارد. استفاده از این روش ناشی از اعتقادات و افکار نادرست است. این افراد  نظرمنفی نسبت به خودشان دارند و انتظار عواقب منفی زیادی در روابط اجتماعی در نظر می گیرند. بعنوان مثال " الان داره به من می خنده " در حالیکه می توان جوانب دیگر مسئله را در نظر گرفت. بطور مثال " در مورد موضوع خنده داری صحبت می کند". بنابراین لازم است بسیاری از این باورها، نگرشها و اعتقادات را اصلاح کنیم تا در ابراز وجود موفق تر عمل کنیم.

ابراز وجود: ابراز وجود گرفتن حق خود با رعایت حقوق دیگران است. بها دادن به خود، ابراز عقاید و نرنجاندن خود و دیگران را در بر می گیرد. البته نوع نگاه ، لحن صدا و ژست بدنی در ابراز وجود تاثیر بسزایی دارد.

در موقعیتهای مختلف می توانید از روشهای زیر استفاده کنید. بعنوان مثال :

توضیح " امروز نمی تونم بیرون بیام، چون امتحان دارم."

همدلی با وضعیت طرف مقابل " امروز نمی توانم بیام. می دونم ناراحت می شوی.."

معذرت خواهی" امروز نمی توانم بیام اما لطف کردی که..."

تلاش برای رسیدن به توافق " وقت ندارم بیام رستوران. چطوره همین جا در بوفه یه چیزی بخوریم."

ابراز وجود پرخاشگرانه : تهدید کردن و نایده گرفتن حقوق دیگران است. این نوع ابراز وجود با تهاجمی حرف زدن، کنایه زدن، اتهام زدن، سرزنش و تحقیقرکردن... همراه است.

برای مثال اتفاقی شما به کسی تنه می زنید. ابراز وجود پرخاشگرانه : «او! چرا مواظب نیستی، ممكن بود به من آسیب بزنی». در حالیکه شما با كمی حوصله به شخصی كه با او برخورد كرده‌اید، بگویید: «از این كه با شما برخورد كردم عذرخواهی می كنم. تصادفی بود.». حال  شما با ابراز وجود مناسب هم از ناراحت شدن خودتان جلوگیری کرده اید و هم حقوق او را رعایت کرده اید.

برای اینکه بتوانید در ابراز وجود موفق عمل کنید علاوه بردانستن نکات بالا رعایت چند نکته  نیز به شما کمک می کند:

توانایی ها و نقاط ضعف خود را مشخص کنید  و در پرورش و اصلاح آن تلاش کنید. در عین حال اطلاعات و آگاهی خود را افزایش دهید. سخن گفتن و قدرت بیان را ارتقاء دهید، همزمان مهارتهای گوش دادن به دیگران را نیز فرا بگیرید.

حرف خود را مستقیم به شخص مورد نظرتان بزنید.  درباره این كه دیگری در مورد شما چه فكری می‌كند و یا چه احساسی دارد و یا واکنش آنان چگونه است، حدس و گمان نزنید. البته طعنه و کنایه نیز بکار نگیرید. بلکه گفته خود را مستقیم و بدون واسطه عنوان کنید.

در تعاملات از موضع خود مطمئن باشید در غیر این صورت بگویید برای پاسخ دادن باید کمی فکر کنم. همچنین در مواقعی که نمی دانید طرف مقابل چه می خواهد از او توضیح بیشتری بخواهید. همیشه بدانید شما حلال مشكلات همه نیستید یا نمی‌توانید همه را خشنود نگه دارید.

ابراز وجود مهارتی است که با تمرین، تلاش، اصلاح باورها و نگرش های غلط  می توانید به آن دست یابید. مهم این است خود و تواناییهای خود را باور داشته باشید. در شرایط مختلف انعطاف پذیر باشید. هر چند ممکن است به تمام خواسته های خود نرسید. اما روشی رضایت بخش در روابط اجتماعی است.