نتایج نماز شب و سحرخیزی!

خدا را پرستش كن و چیزى را شریك او قرار نده نمازهاى واجب را انجام ده و زكات واجب (حق مستمندان) را اداء كن و ماه رمضان را روزه بگیر.

امام فرمود: «الصوم جنة، و الصدقة تذهب بالخطیئة، و قیام الرجل فى جوف اللیل بذكر الله، ثم قرأ تتجافى جنوبهم عن المضاجع»

روزه سپرى است در مقابل آتش و صدقه محو كننده گناه است، و برخاستن انسان در دل شب او را به یاد خدا مىاندازد، سپس آیه تتجافى جنوبهم عن المضاجع را تلاوت فرمود.

در تفسیر مجمع البیان از معاذ بن جبل چنین نقل شده كه در غزوه تبوك در خدمت رسول خدا (صلی الله علیه وآله) بودم، گرما همه را سخت ناراحت كرده بود. (تفسیر نمونه ج: 17 ص: 156)

و هر كس به گوشه‌اى پناه می‌برد، ناگهان دیدم كه پیامبر (صلی الله علیه وآله) از همه به من نزدیكتر است، خدمتش رفتم عرض كردم: اى رسول خدا (صلی الله علیه وآله) عملى به من بیاموز كه مرا وارد بهشت كند، و از آتش دوزخ دور سازد.

فرمود: سۆال بزرگى كردى، اما پاسخ آن براى كسى كه خدا بر او آسان كرده است مشكل نیست سپس افزود: «تعبد الله و لا تشرك به شیئا و تقیم الصلوة المكتوبة و تۆدى الزكوة المفروضة و تصوم شهر رمضان»

خدا را پرستش كن و چیزى را شریك او قرار نده نمازهاى واجب را انجام ده و زكات واجب (حق مستمندان) را اداء كن و ماه رمضان را روزه بگیر.

بعد فرمود: و اگر بخواهى از ابواب خیرات به تو خبر می‌دهم عرض كردم اى پیامبر بفرمائید فرمود: «الصوم جنة من النار و الصدقه تكفر الخطیئه و قیام الرجل فى جوف اللیل یبتغى وجه الله ثم قرأ هذه الایه تتجافى جنوبهم عن المضاجع»

روزه سپرى است در برابر آتش و انفاق در راه خدا كفاره گناهان است، و قیام انسان در دل شب براى خشنودى خدا.

سپس آیه تتجافى جنوبهم را قرائت فرمود.

گرچه هیچ مانعى ندارد كه آیه مفهوم وسیعى داشته باشد، هم بیدار ماندن در آغاز شب را براى نماز عشاء شامل شود، و هم برخاستن در سحرگاه را براى نماز شب، ولى دقت در مفهوم تتجافى معنى دوم را بیشتر در ذهن منعكس مى كند، زیرا ظاهر جمله این است كه قبلاً پهلوها در بستر آرام گرفته سپس از آن دور مى‌شود و این مناسب قیام در آخر شب براى انجام نماز است، بنابر این دسته اول از روایات از قبیل توسعه در مفهوم و الغاء خصوصیت است.

گرچه درباره اهمیت این نماز پر بركت همان چند روایت فوق كافى به نظر می‌رسد، ولى این نكته قابل ذكر است كه در روایات اسلامى آن قدر اهمیت به این عبادت داده شده است كه درباره كمتر عبادتى چنین سخن گفته شده است.

دوستان حق، و رهروان راه فضیلت به این عبادت بى ریا كه قلب را روشنائى و دل را نور و صفا می‌بخشد همواره اهمیت بسیار می‌دادند.

ممكن است بعضى همیشه توفیق بهره‌گیرى از این عبادت پر بركت را نداشته باشند، ولى چه مانعى دارد كه در بعضى از شب ها كه این توفیق حاصل است بهره ‌گیرند، و در آن‌ هنگام كه خاموشى همه جا را فرا گرفته، و اشتغالات روزانه همه تعطیل است، كودكان در خواب، و محیط آماده حضور قلب و راز و نیاز با خدا است، بر خیزند و به در خانه خدا روند و دل را به نور عشق دوست روشن سازند.

استاد شهید، می‌گوید:

ما یك سلسله لذّت هاى معنوى داریم كه معنویّت ما را بالا مى‌برد. براى كسى كه اهل تهجّد و نماز شب است جزو صادقین و صابرین و مستغفرین بالاسحار باشد، نماز شب لذّت و بهجت دارد، آن لذّتى كه یك نفر نماز شب خوانِ حقیقى و واقعى از نماز شب خودش مى‌برد، از آن (استغفراللّه ربّى و اتوب و الیه) ها می‌برد، از آن (العفو گفتن ها) و یاد كردن و دعا كردن هاى حدّاقل چهار مۆمن مى‌برد، و آن لذّتى كه از آن (یا ربّ یا ربّ) گفتن‌ها مى‌برد، هیچ وقت یك آدم عیّاش كه در كاباره‌ها می گردد، احساس نمی‌كند.

لذّت آن نماز شب خوان خیلى عمیق تر، نیرومندتر و نشاط بخشتر است.

ولى اگر ما خودمان را غرق در لذّت مادّى دنیا كنیم مثلاً سر شب بنشینیم دور هم و شروع كنیم به گفتن و خندیدن و فرضاً غیبت هم نكنیم كه حرام است، صرفاً شوخی‌هاى مباح هم بكنیم و بعد هم سفره را پهن كنیم و آنقدر بخوریم كه نفس كشیدن برایمان دشوار شود، بعد مثل یك مرده در رختخواب بیفتیم. آیا در این صورت توفیق پیدا مى‌كنیم كه سحر از دو ساعت مانده به طلوع صبح بلند شویم و بعد، از عمق روح خودمان (یا ربّ یا ربّ) بگوییم؟ اساساً بیدار نمى‌شویم و اگر هم شویم مثل مستى كه چند جام شراب خورده است، تلو تلو مى‌خوریم.

پس اگر انسان بخواهد لذّت هاى معنوى و الهى را در این دنیا درك كند، چاره‌اى ندارد جز این كه از لذّتهاى مادّى كسر كند. به خدا قسم لذّتى كه یك مرد با ایمان در آن وقت شب كه بلند مى‌شود و چشمش مى‌افتد به آسمان پر ستاره و آیات آخر سوره آل عمران را كه صداى هستى است و از قلب وجود برخاسته است، مى‌خواند و با هستى هم صدا مى‌شود، احساس می‌كند برابر است با یك عمر لذّت مادّى در این دنیا.

یك چنین آدمى، نمی‌تواند مثل ما زندگى كند نمی‌‌تواند سر سفره شام بنشیند در حالى كه ظهر غذاهاى سنگین، انواع گوشت‌ها، روغنهاى حیوانى و نباتى، انواع شیرینی‌ها و انواع محرّك اشتهاها را خورده است؛ تازه مقدارى سوپ بخورد تا اشتهایش تحریك شود این روح خود به خود می‌میرد، این آدم نمی‌تواند در نیمه‌هاى شب بلند شود و اگر هم بلند شود نمى‌تواند لذّت ببرد.

منابع :

باشگاه خبرنگاران جوان

وبلاگ نماز شب