فخرفروشی در دید و بازدید نوروزی

 تجدید دیدار

نوروز هر سال زمان تجدید دیدار است و سنت دید و بازدید در خرده فرهنگ های ایرانی به ویژه در روز عید اهمیت دارد.

سلیمانی شهروندی 75 ساله دید و بازدیدهای ایام نوروز را در فرهنگ ایرانی با اهمیت توصیف می کند و می گوید: روزگاری که ما جوان بودیم، مردم از یک ماه قبل خود را برای دید  و بازدیدهای ایام نوروز آماده می کردند. در واقع برای مردم ایران در هر طبقه و موقعیتی این ایام با اهمیت بود و افراد فامیل روز اول نوروز را در منزل بزرگ ترها جمع می شدند و رابطه دوستانه ای بین آن ها حاکم بود.

فرهادیان کارمند که از مشغله های زندگی امروزه گلایه دارد نوروز را فرصتی برای نو شدن و تجدید دیدار با دوستان و آشنایان و رفع اختلافات و آشتی می داند و می گوید: در طول سال کمتر فرصت رفت و آمد با برخی افراد فامیل و آشنایان به وجود می آید.

از این رو در ایام نوروز همه افراد سعی می کنند حتی برای زمان کوتاهی هم که شده به عید دیدنی بستگان و نزدیکان خود بروند و با تبریک سال نو به همدیگر سال خوبی را برای هم آرزو کنند.

وی می افزاید:  نوروز فرصت خوبی است تا اگر انسان با کسی کدورتی دارد و یا قهر است آشتی کند و دوستی ها و محبت  جای کدورت ها را بگیرد و در واقع عید دیدنی نوعی صله رحم است که از حال و روز بستگان مطلع می شویم و صلح رحم حفظ پیوندهای خانوادگی و فامیلی است.

دکتر علیزاده معتقد است: در طول قرن ها متناسب با شرایط و موقعیت هایی که پیش می آید افراد خودشان را با رفتارهای فرهنگی انطباق می دهند و چون تغییرات اجتماعی به کندی انجام می شود بنابراین سنت ها و رفتارهای فرهنگی، آداب و رسوم و... نهادینه شده است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند و باید در حفظ این ارزش ها بکوشیم این پژوهشگر اجتماعی یادآور می شود، در گذشته فضاهای زیستی محدود و کم دامنه بود از این رو دیدارها بسیار راحت و سهل انجام می شد اما امروزه به دلیل بعد مسافت تا حدودی رفت و آمدها مشکل شده است از این رو باید نظمی برای این دیدارها ایجاد کنیم تا بتوانیم این فرهنگ ارزنده و بالنده ایرانی را برای نسل های آینده حفظ کنیم.

دکتر علیزاده می گوید: اگر دید و بازدیدها به صورت صمیمانه و بدون سوء برداشت انجام شود قطعا می تواند زمینه ساز کمک به یکدیگر باشد و مشکلات خانواده ها و بستگان را رفع کند.

به همین دلیل نباید دید و بازدیدها را فقط به ایام نوروز خلاصه کرد بلکه باید شرایطی فراهم شود تا خانواده ها در طول سال بتوانند بیشتر در فضاهای صمیمی با یکدیگر دیدار و رفت وآمد داشته باشند.

وی می گوید: اما باید به این امر واقف باشیم و شرایط کنونی اجتماعی را هم در نظر بگیریم و برخی توقعات ناپسند را به یکدیگر تحمیل نکنیم و با ساده زیستی رفت و آمد را بیشتر کنیم تا از حسنات آن بهره مند شویم.

انسجام ملی

اعیاد و جشن ها، افتخار ملی هر قوم و سرزمین است و نشان دهنده ساختار و پیشینه فرهنگی و تمدن آن هاست. نوروز و دیگر جشن های ملی ما جدای از تربیت های اولیه اجتماعی و سیاسی، همبستگی احساسات ملی را هدف قرار می دهند.

جعفری کارشناس ارشد جامعه شناسی با بیان این مطلب می گوید: ویژگی نمادین نوروز باستانی نشات گرفته از روحیه همبستگی عواطف ملی و همدلی همه مردمان است. لذا دید و بازدیدهای نوروزی تصویری روشن از فرهنگ یکدلی و همبستگی ایرانیان است و عامل مهمی در همبستگی احساسات این مردم محسوب می شود.

دکتر غلامرضا علیزاده پژوهشگر مسائل اجتماعی در این باره نیز می گوید: قطعا وقتی روابط خانوادگی از استحکام خوبی برخوردار باشد، همبستگی و وابستگی ها هم در بین اقوام و خویشان بیشتر می شود و همین مسئله به افزایش مشارکت های اجتماعی می انجامد و مشارکت های ملی هم توسط چنین روابطی تقویت می یابد و وفاق ملی شکل می گیرد و نهادینه می شود و در واقع چنین روابطی یک سرمایه اجتماعی است که می تواند در تمام سطوح اعم از فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... تاثیرگذار باشد.

یک کارشناس مسائل سیاسی نیز در این مورد معتقد است: مراودات افراد با یکدیگر نقش به سزایی در رشد پیوند همه جانبه افراد از جمله ایجاد زمینه لازم برای شکل گیری نگرش های مثبت به انسجام ملی دارد.

وی می افزاید: دید و بازدیدها یکی از راهکارهای تقویت انسجام ملی است که به طور غیرمستقیم حاصل می شود، چرا که افراد به غیر این ایام خود را مقید نمی کنند که با تمام فامیل، بستگان و دوستان دور و نزدیک خود رفت و آمد کنند.

این کارشناس سیاسی اظهار می دارد: عوامل اجتماعی و فرهنگی و همچنین ارزش ها، فرهنگ و خرده فرهنگ های حاکم بر آن که رفتار ما را احاطه کرده است نقش موثری در انسجام ملی دارد از این رو باید آداب و رسوم و سنن ملی خود را حفظ کنیم و اجازه ندهیم که نوروز با تمام آیین هایش دستخوش تغییرات شود و در واقع یکسری مسائل و مشکلات بر آن ها غلبه کند و باعث شود که خرده فرهنگ های ما به تاریخ بپیوندد.

وی اعتقاد دارد که این آیین ها و فرهنگ ها هویت ما ایرانیان را رقم می زند و تمدن دیرینه را به نسل های آینده و جهانیان معرفی می کند. به همین دلیل باید این سنت دیرینه را که باعث استحکام روابط خانواده ها و انسجام ملی می شود زنده نگه داریم و برای تداوم آن برنامه ریزی کنیم.

چشم و هم چشمی

با تمام آثار مثبت و ارزنده ای که دیدوبازدیدهای نوروزی و یا به تعبیری عید دیدنی به همراه دارد اما عواملی هستند که این رفت و آمدها را کمرنگ می کنند.

دکتر غلامرضا علیزاده جامعه شناس و استاد دانشگاه موانعی را برای رفت و آمدهای فامیلی و خانوادگی ذکر می کند و می گوید: با آن که معاشرت های فامیلی می تواند کلیدی بر گشایش مشکلات باشد اما برخی رفتارهای اجتماعی این معاشرت ها و رفت وآمدها را کمرنگ کرده است.

وی می افزاید: "یکی از مهم ترین عواملی که باعث می شود دیدوبازدیدها در ایام نوروز کمتر شود چشم و هم چشمی و فخرفروشی افراد است و همین مسئله موجب می شود بستگانی که از نظر سطح اقتصادی و زندگی نسبت به سایر فامیل های خود در سطح پایین تر یا بالاتری قرار دارند، تمایلی به رفت وآمد با یکدیگر نداشته باشند. چون همه افراد فامیل و خویشاوندان و حتی دوستان توان اقتصادی مشابهی ندارند باید پذیرایی را بر اساس کم توان ترین عضو فامیل از حیث مالی بگذاریم و متناسب با وضعیت اقتصادی آن خانواده اقلام و اجناس پذیرایی را تهیه کنیم و احترام به افراد را جایگزین هزینه کردن های بی مورد و چشم و هم چشمی کنیم."

بخش اجتماعی تبیان

منبع:سایت دبیرستان دخترانه مفتاح