گرانی بهانه ای برای قطع صله رحم نیست

یکی از آداب نوروزی ایرانیان از باستان تا به امروز ماجرای صله رحم یا همان دید و بازدید از اقوام و خویشان در روزهای عید است. رسمی که به رغم تغییراتی اجتماعی و فرهنگی در دوره های مختلف، تفاوتی نداشته است و مردم از هر قوم و فرهنگی به آن اعتقاد دارند. خوب است به بهانه نزدیک شدن به روزهای نوروزی در مورد پیامدهای مثبت این رسم خوشایند کمی صحبت کنیم .

صله رحم علاوه بر ثوابی که در پی دارد، پیامدهای فردی، خانوادگی و اجتماعی بسیاری را هم به دنبال می آورد که در این گزارش می خواهیم به تاثیرات صله رحم بر روابط اجتماعی و انسانی بپردازیم.

صله رحم در آیات و روایات

صله رحم نزد خداوند متعال چنان مهم است که آن را از جهت پاداش، سریع‌ترین عبادت قرار داده و افزون بر پاداش اخروی، پاداش دنیوی و زودهنگام برای آن مقرر داشته است؛ به گونه‌ای که خاندان گناهکار هم با رعایت صله رحم میان خود، دارایی‌شان فزونی می‌یابد و با نیکی به یکدیگر بر عمرشان افزوده می‌شود. در آیه 83 سوره بقره آمده است: «و یاد کن هنگامی را که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشاوندان و ... نیکی کنید» پیامبر اکرم (ص) فرمود: آیا شما را به برترین انسان‌های دنیا و آخرت از نظر اخلاق راهنمایی نکنم؟ گفتند: آری. فرمود: کسی است که با قطع‌کننده پیوند با وی، بپیوندد. رسول خدا (ص) فرمود: «همه امتم را از حاضر و غایب و به آنان که تا روز قیامت در صلب مردان و رحم زنان هستند سفارش می‌کنم به صله رحم، اگرچه یک سال راه (میان آنان فاصله) باشد و این از دین اسلام است."

صله رحم راه حلی برای فردگرایی جامعه مدرن

همه جامعه شناسان به این باورند که فردگرایی یکی از مهم ترین شاخصه های مدرنیته است. جوامع پس از گذار از مرحله سنت به مدرنیته، از محوریت روابط خانوادگی و خویشاوندی دور شدند و به سمت ترجیح فردگرایی و اصالت فرد بر گروه و خانواده رفتند. در چنین جوامع دیگر خبری از روابط خانوادگی، دید و بازدید و حمایت های خویشاوندی نبود و افراد جامعه بیش از منافع اعضای خانواده خود، به منافع خود می اندیشند. این مسئله منجر به گسست روابط خانوادگی و خویشاوندی شد و افراد جامعه هر روز بیش از روز گذشته از هم دور ماندند و به همین دلیل هم هست که در جوامع توسعه یافته و غربی، اجساد انسان ها را از بوی تعفنشان می یابند، چون دیگر خانواده ای ندارند که احوالشان را بپرسد و به سراغشان بیاید.

مشکلاتی که با صله رحم برطرف می شود

البته درست است که رفت و آمدهای خانوادگی در کشور ما هم دیگر مانند گذشته به گستردگی خود باقی نیست، اما هنوز هم در جامعه ما این ارزش های خانوادگی هستند که اصالت دارند و اگر مشکلی برای کسی بروز کند پیش از همه این اعضای خانواده او هستند که به یاری اش می شتابند.

صله رحم و دید و بازدید از خانواده و خویشان یکی از مهم ترین عوامل برطرف شدن مشکلات خانوادگی و مالی است. مثلا زمانی که زوج جوانی در ماه های ابتدایی زندگی مشترکشان دچار مشکل می شوند، معمولا این خانواده طرفین هستند که به اصطلاح با گرفتن میانه، اختلافات میان زوجین را برطرف می کنند و ستون های خانواده را محکم تر می کنند. از سوی دیگر در فرهنگ کشور ما رسم است که در زمان عروسی خانواده دختر و پسر، مبالغی را به عنوان کمک به عروس و داماد می دهند تا با استفاده از این کمک ها زوج جوان بتوانند زندگی خود را آغاز کنند و در عوض این مبالغ در مراسم عروسی فرزندان هدیه دهنده ها، بازپرداخت می شود و به این وسیله است که تشکیل خانواده و ازدواج برای خانواده به خصوص آنهایی که توانایی مالی آنچنانی ندارند، آسان تر می شود.

صله رحم، تنهایی و افسردگی را التیام می بخشد

از دیگر ره آوردهای صله رحم، رهایی از چنگال تنهایی است. اگر به زندگی افرادی که با اعضای خانواده شان قطع رابطه کرده اند و زندگی با ارتباطات خانوادگی محدود را الگوی رفتاری خود قرار داده اند، نگاهی بیندازیم متوجه می شویم که این افراد معمولا با تنهایی و افسردگی دست و پنجه نرم می کنند و در زمان مشکلات کسی نیست که بخواهد به دادشان برسد. اما صله رحم باعث می شود که انسان در اوج مشکلات و تنهایی ها، همواره کسانی را در اطرافش داشته باشد که دوستش دارند و به یاری اش می شتابند.

یکی دیگر از نتیجه های پاسداشت صله رحم مشکلاتی است که در اثر این ارتباطات مرتفع می شود. مانند مشکلات بیکاری جوانان. چه بسیار افرادی که به واسطه یاری و معرفی اعضای خانواده شان توانسته اند شغلی برای خود دست و پا کنند و از مشکل بیکاری رهایی پیدا کنند.

گرانی و تورم بهانه ای برای قطع صله رحم نمی شود

مشکلات اقتصادی ناشی از افزایش نرخ ارز که در سال جاری گریبان جامعه ما را گرفت باعث شده که این روزها زندگی کردن برای مردم دشوارتر باشد و دیگر مردم نتوانند سفره هایی که سالهای گذشته مقابل مهمان هایشان پهن می کردند، در نوروز امسال تکرار کنند. اما همه این مشکلات معیشتی دلیلی نمی شود برای اینکه مردم دست از صله رحم بکشند. در چنین شرایطی چه بهتر است با صرفه جویی و مصرف کمتر، سعی کنند هزینه ی مهمانی را پایین تر بیاورند اما دید و بازدیدها را به قوت گذشته نگه دارند.