درمانهای نازایی و احکام شرعی آنها!!

(توضیح: عمل آی وی اف (IVF)، از انواع تلقیح مصنوعی است و همانطور که در سۆال آمده از این عمل در درمان نازایی استفاده می‌شود. به این صورت که در آزمایشگاه اسپرم مرد و تخمک زن را گرفته و در دستگاههای مخصوص، آن را با هم تلقیح  و بارور می‌سازند و پس از آن دوباره به رحم زن منتقل می‌کنند.)

نظر فقهی:

اگر اسپرم شوهر و تخمک زن در بیرون رحم یعنى در دستگاه مصنوعى به هم آمیخته و نطفه‌اى منعقد گردد، وارد کردن این نطفه (به هر یک از مراحل جنین که رسیده باشد) در رحم این همسر جایز است، امّا باید از مقدمات حرام اجتناب کنند و فرزندى که از این طریق متولد مى‌شود، فرزند همان زن و شوهر است و همه احکام شرعى فرزندان عادى را دارد. (فاضل لنکرانى، احکام پزشکان و بیماران، ص 95، م 233 ؛ امام خمینی، توضیح المسائل، ج‌2، ص 949(

شایان ذکر است مقصود از مقدمات حرام در این مسئله، نگاه مرد نامحرم به بدن زن یا لمس آن است و همچنین انجام عمل استمنا توسط مرد براى تهیه اسپرم و یا تحمیل بارورسازى مصنوعى به مرد یا زن است. البته اگر این امر، جز با ارتکاب مقدمات حرام ممکن نباشد، در صورت ضرورت اشکال ندارد و منظور از ضرورت این است که مثلاً اگر این کار انجام نشود، زندگى زناشویى آنها مختل مى‌شود و یا زن گرفتار بیمارى مى‌گردد. ) فاضل لنکرانى،احکام پزشکان و بیماران، ص 97، م 239(

(مقصود سوال، آنست که نطفه مرد و تخمک زن را در خارج از رحم مخلوط و به دلیل عدم توانایی زن در بارداری، آن را به رحم زن دیگری تزریق نمایند.)

مراجع عظام تقلید، در پاسخ به این سۆال، چنین فرموده اند:

(استفتا از سایت دفاتر مراجع تقلید(مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئیست)

حضرت آیة الله العظمی خامنه ای(مد ظله العالی):

این کار فى نفسه اشکال ندارد ولى باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود، به هر حال در صورتى که با این روش کودکى به دنیا بیاید ملحق به شوهر زنى که صاحب رحم است نمى‌شود بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنى است که صاحب تخمک است.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):

این کار فی نفسه اشکال ندارد.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

هر گاه نطفه زن و شوهرى را در خارج از رحم با هم ترکیب کنند، و در رحم شخص ثالثى قرار دهند، این امر ذاتاً جایز است؛ ولى چون غالباً مستلزم نگاه و لمس حرام است، تنها در موارد ضرورت مجاز است.

حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):

چنانچه ملازم با حرام از قبیل لمس و نظر نباشد فی نفسه مانعی ندارد.

مراجع تقلید در این باره اختلاف نظر دارند. برخی این عمل را جایز نمی‌دانند (آیات عظام: سیستانی، صافی گلپایگانی)، برخی می‌گویند: این عمل به خودی خود اشکال ندارد، ولى باید از مقدمات حرام؛ مانند نگاه، لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود. (آیات عظام: خامنه‌ای و هادوی تهرانی) ،برخی نیز معتقدند: تنها راه برای جواز این عمل، آن است که مرد موقّتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عدّه به عقد موقّت مرد مورد نظر درآید. (آیت الله مکارم شیرازی)

به هر‌ حال، در صورتى که با این روش کودکى به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمى‌شود، بلکه پدر او، صاحب نطفه و مادرش زنى است که صاحب رحم و تخمک است.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

(استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست)

دفتر حضرت آیة الله العظمی خامنه ای(مد ظله العالی):

تلقیح زن از طریق نطفه مرد اجنبى فى نفسه اشکال ندارد، ولى باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود، به هر حال در صورتى که با این روش کودکى به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمى‌‌شود، بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنى است که صاحب رحم و تخمک است.

دفتر حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):

با این روش جایز نیست.

دفتر حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

تنها راه برای استفاده از نطفه مرد بیگانه این است که مرد موقّتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عدّه به عقد موقّت مرد مورد نظر درآید (هر چند اصلا همدیگر را نبینند) سپس نطفه آن مرد را برداشته و در زمان عقد با تخمک زن ترکیب کنند و پس از بخشش باقیمانده مدّت عقد موقّت و تجدید عقد دائم با شوهر سابق، نطفه ترکیب شده را در رحم او بکارند. فرزندی که متولّد می‌شود بر آن مرد و زن محرم است، ولی تنها از آن زن و صاحب نطفه ارث می‌برد.

دفتر حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):

بطور کلی عمل تلقیح اگر مستلزم نظر یا لمس حرام باشد تکلیفاً حرام است و به نظر اینجانب جواز تلقیح اجنبی به همسر اگر چه بوسیله خود همسر باشد محل اشکال است و در فرضی که انجام شود، فرزند تعلق به مرد صاحب اسپرم دارد و اگر دختر باشد به شوهر شما محرم است؛ چون ربیبه او است و نسبت به خود شما چه پسر باشد یا دختر حکم فرزند را دارد و به شما محرم است.

پاسخ حضرت آیة الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته):

عمل تزریق اسپرم در رحم جایز است، هر چند باید توابع این باروری مانند مسأله نسبت بچه با صاحب اسپرم که پدر طبیعی او محسوب می‌شود، مورد توجه قرار گیرد.

منبع:

اسلام کوئیست