انتقاد آیت الله مظاهری

استاد اخلاق حوزه علمیه در ادامه اظهار داشت: در سالی که گذشت، درباره برخی از علل و عوامل سقط اخلاقی انسان صحبت کردیم ولی این جلسه روی یکی از عوامل مهمی که انسان را از لغزش در پرتگاه ها نجات می دهد یعنی صبر و استقامت صحبت می کنیم.

رییس حوزه علمیه اصفهان با اشاره به جایگاه و اهمیت صبر و استقامت در مباحث اخلاقی اظهار داشت اگر کسی در زندگی روزمره صبر و استقامت پیشه کرد، بدونشک خدا دست او را در مراحل حساس زندگی می گیرد و صبر و استقامت سبب عاقبت به خیری انسان می شود.

علمای اخلاق و بزرگان سیر و سلوک، از صبر و اسقامت تعبیر به ام الفضائل کرده اند و می توان از این نام گذاری فهمید که شرط دست یافتن به فضائل اخلاقی و دوری از رذائل رفتاری، استفاده از ابزار قدرتمند صبر است و به عبارت دیگر، راه دست یابی به پیشرفت در زندگی، از مسیر صبر و استقامت عبور می کند.

وی در خصوص اقسام صبر عنوان کرد: صبر انواع گوناگونی همچون صبر فردی و صبر خانوادگی دارد؛ صبر فردی نیز شامل صبر بر انجام واجبات و مستحبات می شود.

صبر بر واجبات باید به شکلی باشد تا انسان در مرتبه اول این عبادات را انجام دهد و سپس نسبت به این اعمال تقید پیدا کند و در مرحله آخر این واجبات برایش ملکه شوند.

مۆلف کتاب «الاخلاق» در ادامه به تبیین آثار نماز پرداخت و خاطرنشان کرد: در باب اهمیت این فریضه و صبر در مورد کیفیت اجرای این فریضه، احادیث و آیات قرآنی زیادی وجود دارد و اگر کسی این فریضه را به عمد ادا نکند، با تمام محسنات و خوبی ها، قطعاً از اصحاب جهنم خواهد بود.

در تمام رساله های توضیح المسائل مراجع تقلید حدیث عظمت برگزاری نماز جماعت بیش از ده نفر آمده است و در سیره پیامبر اکرم و ائمه طاهرین داستان های عجیبی در خصوص اهمیت نماز آمده است که تکلیف ما را برای امروز تعیین می کند.

استاد سطح عالی حوزه علمیه اصفهان در خصوص عظمت و جایگاه نماز جماعت در سیره رسول خدا و اهل بیت، اذعان کرد: پیامبر اکرم(ص) پس از ورود به مدینه، ابتدا حکومت اسلامی تشکیل دادند و پس از احداث مسجد، اقدام به اقامه نماز جماعت در مسجد کردند و در هیچ کجا نمی بینیم که ایشان نماز جماعت را در شرایط سخت ترک کرده باشند.

 از عایشه نقل شده است که هنگامی که موذن، اذان می گفت، پیامبر متحول و منقلب می شد و دیگر کسی را نمی شناخت و برای اقامه نماز به مسجد می رفت.

امام حسن (ع)، نیز در هنگام نماز، بهترین لباس خود را می پوشید و نماز اول وقت را در مسجد اقامه می کرد. همچنین از امام صادق(ع)، روایت شده است که ایشان فرمودند: لذت دو رکعت نماز نیمه شب را به دنیا و تمام چیزهایی که در آن است نمی دهم. از این احادیث می توان به عظمت نماز در منظر اهل بیت پی برد.

وی درباره کیفیت نمازهای یومیه مۆمن افزود: اگر کسی نماز را بر اساس معیارهای احکام رساله توضیح المسائل مراجع تقلید،به درستی ادا کند، نمازش صحیح است و اگر کسی نماز را با حال توجه و حضور قلب ادا کند، نمازش علاوه بر صحیح بودن، مقبول نیز خواهد بود.

 اما نماز مبرور نمازی بالاتر از نماز مقبول است که خدا پس از اتمام نماز به بنده با تقوا و خالص خود، احسنت می گوید و همه شیعیان باید سعی کنند به این نماز برسند.

بزرگانی همچون آیت الله قاضی رحمة الله علیه نیز در توصیه های اخلاقی خودشان می فرمودند: اگر کسی همین نمازهای یومیه خود را به درستی و سر وقت به جا بیاورد و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! آقای قاضی توصیه می نمود نماز را با 51 رکعت نافله آن بجا بیاورید، پس اگر نشد،44 رکعت بخوانید و اگر باز مشغله های دنیایی نگذاشت حداقل نماز توابین که هشت رکعت موقع زوال است را بجای آورید.

در حدیث مبارکی امام رضا علیه السلام می فرمایند: اِنَّما جُعِلَتِ الْجَماعَةُ لِئَلَّا یَكُونَ الْاِخْلاصُ وَ التَّوْحیدُ وَ الْاِسْلامُ وَ الْعِبادَةُ للَّهِ اِلَّا ظاهِراً

مَكْشُوفاًمَشْهُوراً(1)    نماز جماعت قرار داده شده است، تا اخلاص و یگانگی و اسلام و عبادت برای خداوند آشکار، باز و ظاهر باشد.

این اثر و برکت نماز جماعت است که دین و اعتقادات فرد مسلمان را خالص می گرداند و سبب رشد و تعالی او می شود.

در حدیث دیگری از وجود مقدس امام صادق علیه السلام در مورد فلسفه نماز جماعت که چرا باید نمازهای یومیه را به جماعت بخوانیم؟

وارد شده است که امام در پاسخ  می فرماید: إِنَّمَا جُعِلَ الْجَمَاعَةُ وَ الِاجْتِمَاعُ إِلَى الصَّلَاةِ لِكَیْ یُعْرَفَ مَنْ یُصَلِّی مِمَّنْ لَا یُصَلِّی وَ مَنْ یَحْفَظُ مَوَاقِیتَ الصَّلَاةِ مِمَّنْ یُضِیعُ وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ یُمْكِنْ أَحَداً أَنْ یَشْهَدَ عَلَى أَحَدٍ بِصَلَاحٍ لِأَنَّ مَنْ لَمْ یُصَلِّ فِی جَمَاعَةٍ فَلَا صَلَاةَ لَهُ بَیْنَ الْمُسْلِمِینَ لِأَنَّ رَسولَ اللَّهِ ص قَالَ لَا صَلَاةَ لِمَنْ لَمْ یُصَلِّ فِی الْمَسْجِدِ مَعَ الْمُسْلِمِینَ إِلَّا مِنْ عِلَّة(2)

همانا نماز  جماعت و اجتماع برای مسلمین مقرر شده تا نمازگزار از بی نماز، و نیز کسی که نماز خویش را در اوقاتش به جا می آورد ونمازش را مراقبت می کند، از کسی که نمازش را ضایع می گرداند شناخته شود؛ و اگر چنین نبود، کسی به صلاحیت ، طهارت و پاکی کسی شهادت نمی داد؛ زیرا رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: کسی که بدون علت و عذر، نمازش را با مسلمین در مسجد برگزار نمی کند، بی نماز است.

حضرت در واقع یک ملاک و معیار برای شناخت مومن واقعی بیان فرمودند، کسی که می خواهد درستی و پاکی شخصی را بیان نماید ، باید به این مولفه که آیا او اهل نماز جماعت است یا نه توجه داشته باشد. در واقع این حضور نشانه ایمان واقعی ، صدق و صفای مومن حقیقی است.

که متاسفانه همانطور که آیت الله مظاهری در پایان از کم‌رنگ برگزارشدن نمازهای جماعت در جامعه انتقاد و خاطرنشان کرد: در زمان رسول خدا، مسلمانان با وجود این که در ده سال، 84 جنگ سخت با دشمنان داشتند و مشکلات معیشتی نیز وجود داشت، اما به 51 رکعت نماز نافله در شبانه روز پای بند بودند.

امام صادق(ع) در پایان عمر شریف و در وصیت خود فرمودند«شفاعت ما اهل بیت به کسانی که نماز را سبک بشمارند، نمی رسد.»

حقیقتاً در کشور ما امروزه نماز و به خصوص نماز جماعت، سبک شمرده می‌شود  و به جایی رسیده ایم که شرکت نماز جماعت برایمان مشکل شده است و نمازهای جماعت در مساجد با حضور کم رنگ مردم ادا می‌شود  و این وضعیت اصلاً پسندیده کشور محب اهل بیت و معیارهای این خاندان نیست.

منابع:

1-     وسائل الشیعه، ج‏5، ص‏372، بحارالانوار، ج‏88، ص 12

2-     علل الشرائع ، ج‏2 ،صفحه 325

سایت مرکز تخصصی نماز

خبرگزاری رسا

تهیه و فرآوری: مجیدملکی، گروه حوزه علمیه تبیان