فرمول ترک طمع در خرید شب عید
برخی از خریداران به قصد خرید از منزل خارج نمی‌شوند و تنها دلیل برای حضور در مراکز خرید را وقت گذرانی در نظر می‌گیرند. اما وقتی با انواع و اقسام تولیدات و تنوع محصولات مواجه می‌شوند، دیگر طاقت از کف داده و اقدام به خرید می‌کنند.
اسراف به معنای گذشتن از حد اعتدال در هر امری است. اسراف مصادیق متعددی دارد.به طور کلی فرهنگ اسراف از جامعه ای که بر پایه مبانی دینی و اخلاقی بنا می شود باید بدور باشد
از جمله مصادیق آن اسراف در مصرف مواد غذایی، پوشاک، لوازم منزل، خوردن و آشامیدن و .... اینها نمونه‌هایی از اسراف است که در ظاهر هم قابل رویت است اما ما هر روز با مصادیقی از اسراف مواجه هستیم که به راحتی قابل رویت و اندازه‌گیری نیست و گاهی اوقات نیز از چشم ما دور هستند و هیچگاه فکر نکرده‌ایم که این هم می‌تواند نوعی اسراف باشد. یکی از این موارد اسراف در وقت است. وقت یکی از ارزشمندترین نعماتی است که انسان با رعایت برنامه و هدف می‌تواند زندگی خود را به گونه‌ای پیش ببرد که در مسیر درست و صحیح خود قرار گیرد. انسان بدون هدف و برنامه وقت خود را نیز بیهوده تلف میکند و در نهایت راه به جایی هم نخواهد برد.
در مناسبت‌های مختلف و یا روزهای نزدیک به پایان سال این پدیده رشد و نمود بیشتری پیدا میکند و خریداران که غالب آنها را خانم ها تشکیل می‌دهند به بهانه خرید یک قلم از اقلام مورد نیاز خود وارد مراکز خرید می‌شوند اما هنگام برگشت با بسیاری از اقلام غیر ضروری به خانه برمی‌گردند. برخی از آنها هنگام بازگشت به منزل از اینکه کالایی را خریداری کرده‌اند که مورد نیازشان نیست و یا بیشتر از هزینه‌ای است که برای آن در نظر گرفته‌اند اظهار تاسف و پشیمانی می‌کنند.برخی از خریداران به قصد خرید از منزل خارج نمی‌شوند و تنها دلیل برای حضور در مراکز خرید را وقت گذرانی در نظر می‌گیرند اما وقتی با انواع و اقسام تولیدات و تنوع محصولات مواجه می‌شوند، دیگر طاقت از کف داده و اقدام به خریدهایی می‌کنند که نیاز ندارند. متاسفانه این عمل برای برخی از خانمهای ایرانی تبدیل به عادت شده و بسیاری از این عادت‌ها تحت عنوان یک فرهنگ و عادت همگانی به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود.
در مواقعی که انسان اقدام به خریدهای مازاد بر نیاز خود میکند ناگزیر است که بخشی از آنچه را که دارد دور بیاندازد که این نیز یکی از مصادیق اسراف است. البته شیک بودن و داشتن زندگی مناسب و در خور شان در شرایط کنونی جامعه منافاتی با مساله مطرح شده ندارد. اما آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد خریدهای برخی افراد است که بی جهت و بدون هدف و نیاز خریداری می‌شود که علاوه بر بروز پدیده اسراف موجب رشد و گسترش تجمل گرایی در جامعه می‌شود. وقتی ما کالایی را مازاد بر نیازمان می‌خریم، مجبور به استفاده از آن هستیم. در این شرایط دیگران هم که می‌بینند ما دائم در حال تغییر دادن البسه، لوازم منزل و ... هستیم تحریک می‌شوند و برای آنکه کمتر از هم رتبه‌های اجتماعی خود نباشند خود را همسو و هم جهت با ما می‌کنند.
شیک بودن و داشتن زندگی مناسب و در خور شان در شرایط کنونی جامعه منافاتی با مساله مطرح شده ندارد. اما آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد خریدهای برخی افراد است که بی جهت و بدون هدف و نیاز خریداری می‌شود که علاوه بر بروز پدیده اسراف موجب رشد و گسترش تجمل گرایی در جامعه می‌شود.
یکی از دلایلی که می‌توان برای این معضل اجتماعی بیان کرد آن است که برخی افراد و بخصوص خانم ها به دلیل برخورداری از اوقات فراغت زیاد و نداشتن برنامه درست در زندگی، سعی می‌کنند اوقات خود را در مراکز خرید سپری کنند. راه حلی که برای این دست افراد پیشنهاد می‌شود آن است که به جای تلف کردن اوقات ارزشمند زندگی خود در مراکز خرید که نه سود دنیایی دارد و نه منفعتی برای آخرت، سعی کنند برای زندگی خود برنامه‌هایی در نظر بگیرند. این برنامه‌ها می‌تواند کوتاه مدت و یا بلند مدت باشد. به عنوان مثال شرکت در کلاس‌های آموزشی، ورزشی و... از جمله این موارد است. همچنین می‌توانند یک سیر مطالعاتی را شروع کنند تا علاوه بر افزایش سطح دانش و بینش خود به اعتلای فرهنگ خانواده و اطرافیان نیز کمک کنند. نکته قابل توجه در این مورد آن است که هر قدر به سمت خرید بیشتر پیش برویم در این عرصه نه تنها به نقطه‌ای که ما را راضی کند نخواهیم رسید، بلکه حرص و ولع خرید در ما روز بروز تقویت می‌شود. زیرا امروزه با پیشرفت تکنولوژی و حرکت به سمت مصرف گرایی هر روز با کالاهای جدید و مدرن‌تر مواجه هستیم و اجناس جدیدتر قاعدتا زیباتر و با جلوه بیشتری در بازار عرضه می‌شوند.
از دیگر دلایل خرید مازاد بر نیاز و وقت گذرانی در بازارها و مراکز خرید، وجود یک بیماری اجتماعی در برخی افراد است. کسانی که از شخصیت‌های ضعیف اجتماعی برخوردار هستند و یا احساس کمبودی نسبت به همنوعان خود دارند، با خرید و نمایش آنچه که دارند خلاهای موجود و نداشته‌های خود را پشت داشته‌های خود پنهان می‌کنند تا هم دستاویزی برای نمایش داشته باشند و هم از درون خود را راضی نگه دارند.
اسراف علاوه بر فشار و ایراد خسارت بر پیکره خانواده بر اقتصاد و سلامت جامعه نیز ضربات مهلکی وارد میکند. هیچ نهاد یا بخش فرهنگی در جامعه هم خود را متولی این امر نمی‌داند و متاسفانه هیچ کاری برای مبارزه با این عمل ضد فرهنگی انجام نشده است. شاید اگر فرهنگ سازی و افزایش سطح آگاهی مردم صورت گیرد، کمتر با این پدیده ناهنجار اجتماعی مواجه باشیم. پدیده‌ای که خاموش و بی صدا بسیاری از مردم را به سمت اسراف در وقت و هزینه می‌کشاند و چه بسا خریداران نیز از عواقب و ناهنجاری‌های دنیایی و آخرتی آن اطلاع و آگاهی ندارند.
نکته پایانی اینکه انسان هنگام صرفه‌جویی و برنامه ریزی در وقت علاوه بر رسیدن به یک آرامش درونی، در برابر خداوند نیز سرافراز و سربلند است که طبق موازین دینی و شرعی حرکت کرده است.
منصوره فراهانی
بخش اجتماعی تبیان
