تبیان، دستیار زندگی
تهاجم فرهنگی زمانی اتفاق می افتد که ما برای بر طرف کردن ساده ترین نیازهای خود به مصرف غیر منطقی متوسل می شویم
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خوره‌ای در فرهنگ امروزی


زمانی که از تهاجم فرهنگی حرف می زنیم نباید به راه دور برویم، تهاجم فرهنگی ابزاری است برای سلطه اقتصادی .

مصرف زدگی

زمانی که از تهاجم فرهنگی حرف می زنیم نباید به راه دور برویم، تهاجم فرهنگی ابزاری است برای سلطه اقتصادی و این سلطه زمانی اتفاق می افتد که ما برای بر طرف کردن ساده ترین نیازهای خود به جای منطق عقلی به مصرف غیر منطقی متوسل می شویم و بعد برای توجیه مصارف و هزینه های بی منطق به دنیال توجبه عقلی می گردیم.در واقع صنایع بزرگ با ایجاد یک فرهنگ فراملی به تسهیل فروش کالاهای خود کمک می کنند.

در همین حال، مصرف زدگی بیماری عصر امروز است. این بیماری موجب شده تا سودهای کلانی به جیب برخی از صاحبان سرمایه وارد شود از طرف دیگر موجب شده تا تأثیرات فرهنگی و اجتماعی خاصی بر افراد متخلف در سرتاسر دنیا، گذاشته شود در این میان کودکان و نوجوانان بیش از سایر اقشار در معرض آسیب و اثرپذیری هستند به همین خاطر است که کمپانی های معروف در عرصه تولید فیلم، پوشاک و اسباب بازی دائما در حال تولید محصولات جدید و جذابی هستند که مقبول کودکان و نوجوانان باشد به این ترتیب در پس همین محصولات تولیدی به نشر فرهنگ و مبانی مورد نظر خود می پردازند همشهری اقتصاد با حجت الاسلام دکتر حسین علوی مهر عضو هیات علمی جامعه المصطفی (صلی الله علیه واله وسلم) العالمیه در این باره به گفت و گو نشسته است.

به عنوان اولین سوال بفرمایید مصرف زدگی در کشور ما ریشه تاریخی دارد یا می توان برای آن دلایل دیگری متصور بود؟

مصرف زدگی مسئله ای است که همزاد تمدن مدرن بوده و هست یعنی از زمانی که ما با تمدن مدرن آشنا شدیم، آرام آرام این فرهنگ در ما به وجود آمده و تقویت شده است هر چقدر رو به جلو رفته ایم این فرهنگ گستره بیشتری را در بر گرفته است این مسئله سابقه تاریخی دارد و چیزی نیست که از قبل در تمدن اسلامی ما وجود داشته باشد و مصرف گرایی همزاد تمدن مدرن است.

آقای دکتر این موضوع را باید دولتی پیگیری کنیم یا مردمی؟

مردم بخشی از ماجرا و مسئولین بخش مهم دیگری از ماجرا هستند ما اعتقاد داریم که این کلام امیرالمومنین (علیه السلام) حق است که «الناس علی دین ملوکهم» مردم بر دین حاکمان شان هستند. وقتی حاکمیت به یک مطلب اعتقاد پیدا کند، مردم هم پشت سرشان خواهند رفت. یعنی اساسا قاعده ای الهی وجود دارد که جوامع بشری حاکم است که جریان فرهنگ و جریان تولید رفتارهای فردی و جمعی در یک جامعه، یک جریان کاملا بالا به پایین است نه پایین به بالا، یعنی مردم نیستند که فرهنگ را تولید می کنند بلکه نخبگان هستند که فرهنگ را تولید می کنند و مردم دنبال نخبگان می روند.

مصرف باید متناسب با نیازهای واقعی باشد وقتی مصرف شما متناسب با نیاز واقعی تان نباشد اسراف و تبذیر و حیف و میل منابع اتفاق می افتد مشکلات اجتماعی و اخلاقی به وجود می آید

شما می گویید مسئله ساخت سبک زندگی مسئله ای از سوی دولت به سمت مردم است ولی در این روزگاری که ما هستیم تا فشار مردمی نباشد، این اتفاق نمی افتد درست است؟

بله، مصرف باید متناسب با نیازهای واقعی باشد وقتی مصرف شما متناسب با نیاز واقعی تان نباشد اسراف و تبذیر و حیف و میل منابع اتفاق می افتد مشکلات اجتماعی و اخلاقی به وجود می آید. مردم باید هوشیار باشند این چیزی است که باید در سطح رسانه ها به مردم گفته شود و مصداقی هم به مردم توصیه شود .

- دستگاه های فرهنگی در این امور تاکنون نقش خود را به درستی ایفا کرده اند؟
دکتر حسین علوی مهر

بزرگ ترین دستگاه تولید فرهنگ این کشور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، وزارت ارشاد به فیلم هایی مجوز اکران می دهد که الگوی مصرف غربی را عموما و بلکه تماما در جامعه ترویج می کنند. شما به وضعیت سینمای ما یک نگاهی بیندازید ببینید سبک زندگی اش که سینمای ما به مردم القا می کند، کدام سبک است . نه فقط سینما بلکه صدا و سیمای ما هم همین طور است. البته می گویم که ارشاد و صدا و سیما تماماً این گونه هستند. بلکه بخش قابل ملاحظه ای از نوع سبک زندگی ای که تبدیل به سناریودر قواره سینما و تلویزیون ما می شوند، نوع زندگی های غیر اسلامی است به لحاظ رفتار اقتصادی و مصرف زدگی خب این ها فرهنگ سازی می کنند.

یعنی شما می فرمایید در رسانه های ما عکس آنچه که باید اتفاق بیفتد رخ می دهد؟

بله. این می شود رفتاری که ما در حوزه فرهنگ سازی در عرصه حاکمیتی می بینیم. خب بالاخره یک مدیر دولتی هم سینما می رود و تلویزیون نگاه می کند، او هم از این نوع الگوسازی در رفتارهای خودش تأثیر می پذیرد بعد شما می بینید در تمام راهروهای یک اداره ای که هیچ نیازی به وجود تلویزیون نیست «ال ای دی» های سامسونگ و ال جی را می خرند و می گذارند یا یک جایی شما می بینید که طرف می تواند با کولر آبی مشکلش را مرتفع کند اما کولر گازی  می گذارد این سبک زندگی از کجا آمده؟ ما خودمان آن را درست کرده ایم البته این فقط تابعی از رفتارهای رسانه های ما نیست، وضعیت اقتصادی ما هم همین طور بوده است، یعنی برنامه ریزی هایی که ما در حوزه اقتصاد انجام دادیم هم منتهی به چنین رفتارهایی شده به عبارتی برنامه های اقتصادی ما در بروز چنین رفتاهایی موثر بوده اند. وقتی شما برنامه ریزی می کنید و باب واردات را باز می کنید یا قیمت کالای وارداتی برابر با قیمت کالای تولید داخل می شود .

بخش قابل ملاحظه ای از نوع سبک زندگی ای که تبدیل به سناریودر قواره سینما و تلویزیون ما می شوند، نوع زندگی های غیر اسلامی است به لحاظ رفتار اقتصادی و مصرف زدگی خب این ها فرهنگ سازی می کنند

به هر حال هر تغییر فرهنگی نیاز به آموزش و البته پشتکار مردمی و دولتی همراه با زمان لازم را دارد . لذا من و شما که خواننده این گفتگو بودیم شایسته است اندکی تامل داشته و از این به بعد با اندیشه بیشتری و دقیق تری سبک زندگی مان را مورد تجدید نظر قرار دهیم .

بخش اجتماعی تبیان


منبع : مونا بالوانه/همشهری اقتصاد