تبیان، دستیار زندگی
از روایات استفاده می‌شود که ملاک پاداش علما در قیامت دو چیز است: اول، مقدار دانش و تلاش آنها در راه تحصیل؛ و دوم، مقدار کار بستن این علم برای ارشاد و هدایت دیگران.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ملاک پاداش علما در قیامت

تبلیغ و هدایت

از روایات استفاده می‌شود که ملاک پاداش علما در قیامت دو چیز است: اول، مقدار دانش و تلاش آنها در راه تحصیل؛ و دوم، مقدار کار بستن این علم برای ارشاد و هدایت دیگران.

در روایات بسیاری به ارزش علم و آموختن دانش اشاره شده است اما آیا ملاک پاداش علما در قیامت فقط به اندازه تلاش آنها در راه تحصیل علم است؟

در تاریخ آمده است که روزى بانویى به محضر حضرت زهرا علیها‏السلام آمد و عرض كرد: مادرى ناتوان دارم كه درباره نماز به احكام و مسائل آن ناآگاه است، مرا نزد شما فرستاده، تا آن احكام را از شما بپرسم. فاطمه زهرا علیها‏السلام فرمود:

بپرس. او ده سۆال پشت‏سر هم پرسید و پاسخ آنها را دریافت كرد. آنگاه از سۆال زیاد خود شرمنده شد و عرض كرد: اى دختر رسول خدا! بیش از این شما را زحمت نمی‏دهم

فاطمه علیها‏السلام فرمود: آنچه نمی‏دانى بپرس. آیا شخصى را می‏شناسى كه در برابر صد هزار دینار اجیر شود كه فقط یك روز بار سنگینى را بالاى بام ببرد و اظهار خستگى كند؟ او عرض كرد: نه. فاطمه علیها‏السلام فرمود: من نیز در پیشگاه خداوند اجیر شده‏ام كه در برابر هر مسأله‏اى كه می‏پرسى و به تو پاسخ می‏دهم، پاداش بسیار بگیرم كه اگر بین زمین تا عرش را پر از گوهر ناب كنند و به من بدهند، باز ارزش آن پاداش، بیشتر پاست.

بنابر این من سزاوارتر از آن هستم كه اظهار خستگى كنم. من از پدرم رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله شنیدم كه فرمود: علماى شیعه ما در قیامت به مقدار علمشان و به اندازه تلاششان در راهنمایى مردم پاداش می‏برند.

طبق این روایت روشن می‌شود که ملاک پاداش عالمان دین دو چیز است:

1-     مقدار علم و تلاش در راه تحصیل

2-     تلاش برای هدایت مردم

این روایت به خوبی ارزش و اهمیت تبلیغ را روشن می‌سازد، نباید امر تبلیغ دین به طور مستقر در روستاها را کوچک شمرد بلکه یک معیار برای پاداش علما در قیامت را برگزیده‌اند این دو امر دغدغه همیشگی بزرگان دین بوده است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود:

«لإن یهدی الله بک رجلا واحدا خیر لک مما طلعت علیه الشمس»؛ هرگاه خدا به دست تو یک نفر را هدایت کند از تمام آن چه آفتاب بر آن می تابد برای تو بهتر است.

حضرت آیت الله مکارم در تفسیر این روایت می‌فرمودند: خورشید فقط به زمین نمی‌تابد بلکه نور خورشید علاوه بر تمام اشیاء روی کره زممین بر کرات دیگر در منظومه شمسی و ... نیز می‌تابد که این نشان از اهمیت هدایت دیگران دارد.

امام کاظم علیه السلام می فرماید:

«فقیه واحد ینقذ یتیما من ایتامنا المتقطعین عنا و عن مشاهدتنا بتعلیم ما هو محتاج الیه اشد علی ابلیس من الف عابد»؛ عالم دین شناس که یکی از ایتام ما را که از ما دور و از دیدار ما محروم اند، به وسیله آموزش آن چه مورد نیاز اوست، نجات دهد از هزار عابد برای ابلیس درد آورتر است

هرگز نباید به امر اشاعه دانش و ارشاد دیگران، کمتر از تحصیل آن نگریست، فرزند حاج آقا مجتبی تهرانی در مورد شخصیت پدر می‌گوید:

یکی از مشخصه‌های اصلی که ایشان داشتند به نظر من بحث مسئولیتی بود که نسبت به هدایت و راهنمایی جوانان احساس می‌کردند. زمانی که وارد مسیر طلبگی شدند، راه و مسیر زندگی شان برایشان شناخته شده بود و تمامی تلاش ایشان در حدود 60 سال، تربیت نسل جوان بود. ایشان حرکت برای به دست آوردن این هدف خود را از قبل انقلاب شروع کردند و تا قبل از محرم امسال نیز ادامه یافت.

برخلاف آدم‌های دیگری که نمی‌دانند برای چه وارد این راه می‌شوند و راهشان روشن نیست، اگر هم روشن است از مسیر خود انحراف می‌شوند و بیراهه می‌روند و گرفتار یکسری مسئولیت‌هایی می‌شوند که راه طلبگی را فراموش می‌کنند.

علما باید مانند پیامبر(ص) بر هدایت مردم حریص باشند، قرآن کریم در آیه 128 سوره توبه، پیامبر(ص) را این‌گونه معرفی می‌فرماید:

«لَقَدْجاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزیزٌعَلَیْهِما عَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْكُمْ بِالْمُۆْمِنینَ رَۆُفٌ رَحیم‏»

به یقین،رسولى از خود شما بسویتان آمد كه رنجهاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد.

مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد تقی بافقی هنگامی که در حمام عمومی دید سرهنگ فزاق دارد ریشش را می‌تراشد جلو رفته و با لحن پدرانه‌ای او را نهی نمود، اما سرهنگ با غرور و تکبر یک سیلی محکم به صورت ایشان نواخت، در کمال ناباوری ایشان اصلا عصبانی نشد و فقط فرمودند:

«این طرف صورتم را هم بزن اما ریشت را نتراش»!!

روایات اسلامی به خوبی گویای اهمیت این امر است:

امام صادق(ع) در روایتی به سنگینی وظیفه دین شناسان تصریح فرموده اند:

قَرَأتُ فی کِتابِ عَلی(ع): اِنَّ اللهَ لَم یَأخُذ عَلَی الجُهاّلِ عَهداً بِطَلَبِ العِلمِ حَتّی اَخَذَ عَلَی العَلَماءِ عَهداً بِبَذلِ العِلمِ لِلجُهّالِ»

در کتاب امیرالمۆمنین (ع) خواندم که خدا بر نادان ها پیمانی برای طلب علم نگرفته است، مگر بعد از این که از دانشمندان برای بذل علم به نادانها عهد گرفته است.

امام باقر(ع) در بیان فضیلت فرد دین شناسی که به تبلیغ دین می پردازند، فرموده اند:

عالمٌ یُنتَفَعُ بِعِلمِهِ اَفضَلُ مِن سَبعینَ اَلفَ عابِدٍ [2] 

عالِمی که (دیگران) از علمش بهره مند شوند، از هفتاد هزار عبادت کننده برتر است.

امام باقر (ع) مژده داده اند که ثواب انتشار علم دین برتر از عمل هفتاد هزار عابد است. باید توجه داشته باشیم که سخن اهل بیت (ع) حجت است و در کلام ایشان مبالغه نیست.

باز  امام صادق(ع) در روایتی فرمودند: «الرّاوِیَهٌ لِحَدیثِنا یُشَدِدٌ بِهِ قُلُوبَ شِعَتِنا اَفضَلُ مِن اَلفِ عابِدٍ»کسی که احادیث ما را بسیار نقل می کند و با آن دلهای شیعیان را محکم می سازد، از هزار عبادت کننده بهتر و با فضیلت تر است.


منابع:

مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت

رسا نیوز

سایت منتظر

خبر آنلاین

سایت هدابلاگ

تهیه و فرآوری: مسلک زمانیان، گروه حوزه علمیه تبیان