تبیان، دستیار زندگی
در حوالی جزیره قشم، بندرپل، جزیره هرمز و بندرخمیر مجموعه‌ای از درختان سر سبز حرا به چشم می‌خورد که با آبراهه‌هایش با پرندگان زیبا و طبیعت بکر وحشی اش گوشه ای از شگفتی های جنوب را به رخ می کشند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حرا؛ رازی در دل جنوب
جنگل حرا


در حوالی جزیره قشم، بندرپل، جزیره هرمز و بندرخمیر مجموعه‌ای از درختان سر سبز حرا به چشم می‌خورد که با آبراهه‌هایش با پرندگان زیبا و طبیعت بکر وحشی اش گوشه ای از شگفتی های جنوب را به رخ می کشند. سواحل جنوبی ایران که با مناطق خشک و دریایی آب شور شناخته شده است، پر از این جنگل های حرا است و گیاهانی که بی نیاز به آب شیرین می رویند.

می گویند این گیاه اسطوره ای که از اشک چشم آدم روییده است، حرا نام دارد و به افتخار دانشمند شهیر ایرانی، بوعلی سینا این نام را بر آن نهاده اند. این درختچه در سواحل ومرداب های ساحلی مصر، عربستان و سواحل جنوب ایران، دیده می شود. حرا در 8 منطقه حفاظت شده بین المللی ایران می روید که در این میان جنگل های همیشه سبز دریایی حرا در حاشیه شمالی غربی قشم، از زیباترین گردشگاه های خلیج فارس به شمار می آید.

جنگل حرا

به این گیاه در بندرعباس حرا، در بلوچستان تمر و در بعضی از نقاط تول گفته می شود. به عربی نیز آن را شوری و شوره می نامند. حرا، گیاهی از تیره شاه پسند است. دانه آن روی درخت مادر می روید و نهال تولید می کند. سپس از درخت جدا می شود و داخل مرداب می افتد. جنگل حرا بر دریا و آب شور قرار دارد واین سازش با آب شور و شرایط نامناسب، از حرا یک گیاه استثناییی ساخته است. درختان حرا، در قسمتهای کم عمق خور خوران کنار و روی تپه های جزیره مانندی که هنگام پایین رفتن آب دریا از آب بیرون می مانند قرار گرفته است. عمق آب این مناطق از یک تا یک و نیم متر تجاوز نمی کند؛ بنابراین جنگل هنگام بالا آمدن آب دریا، در آبهای نیلگون خلیج فارس به حالت شناور می ماندو با فروکش کردن آب دریا به مدت 6 تا 7 ساعت مانند جنگل های مناطق خشک نمایان می شود.

جنگل حرا

مساحت کل جنگل های حرا 7 هزار و 500 هکتار و مساحت حوزه جزیره قشم 2 هزار و 400 هکتار تخمین زده شده است. جنگل های حرا خلیج نای بند گسترده ترین نواحی پراکنش این اجتماعات در ختی کمیاب با وسعت 390 هکتار، آخرین مجموعه انبوه و وسیع این در ختان ساحلی درجنوب غربی آسیا محسوب می شود. جنگل های حرا عسلویه بوشهر به عنوان ذخیره گاه بیوسفری ساحلی آب های جنوب کشور در پارک ملی دریایی نای بند یکی از مناطق حساس ساحلی به شمار می آید که در اکوسیستم خود گیاهان شور پسند دریایی، جانداران کف زی و پرندگان مهاجر اقیانوسی را پناه داده است و به عنوان بانک ژنی سودمند برای نسل حاضر و آینده نقش ایفا می کند. وجود جنگل های حرا در کرانه خلیج منحصر بفرد نای بند عسلویه بوشهر، این منطقه را به صورت بی نظیر ترین پارک ملی دریایی بین المللی معرفی کرده است.

جنگل حرا در سواحل جنوبی ایران، مهد انواع گوناگون آبزیان، پرندگان و دوزیستان است. از پرندگان می توان به مرغ ماهیخوار، حواصیل، لک لک، پلیکان، مرغابی ومرغ دریایی و از ماهی ها به خرچنگ، مار دریایی، شیلو، کلینگ ( نوعی از صدف) و انواع مختلف قورباغه اشاره کرد.

به همین دلیل به جنگل های حرا در ا منطقه قشم، 3 عنوان جهانی منطقه حفاظت شده بین المللی، ذخیره گاه زیست کره و تالاب بین المللی نام داده اند؛ چرا که 80 دررصد آبزیان خلیج فارس دوره تخم ریزی خود را در این منطقه می گذرانند.

درختان حرا از نوع گیاه مانگرو است که میتواند در آبهای شور زندگی کند و بافت ساقه، تنه و ریشه این درخت به گونه ای است که آب شور دریا را تصفیه ومواد مورد نیاز آن را جذب و بقیه مواد را دفع می کند. پوست حرا بر باسیل هانزن که موجب جذام می شود، موثر است

درختی از بهشت

گیاهان حرا برگهایی با ظاهر بیضی شکل و قاعده ای باریک ( دوکی شکل رویه سبز و براق دارند و پشت برگها نیز سفید یا خاکستری رنگ است. طول این برگها حدود 5 تا 5/7 سانتی متر است. میوه حرا، بادامی شکل است و به یک خامه باریک منتهی می شود. ریشه های زانویی، شکل منظمی ندارند، اما گل حرا که از فرط کوچکی ناپیدا است و غیر محسوس حکایتی عجیب دارد. گلی به رنگ طلایی با 4 گلبرگ، که هر گلبرگ بیشتر از چند میلی متر طول ندارد. عطری شیرین و خنک، که تا شعاع چند متری اطراف آن پراکنده می شود.

گیاه حرا که گاه به عنوان علوفه خشک برای خوراک چهارپایان استفاده می شود، فواید شگفت انگیزی دارد.

درختان حرا از نوع گیاه مانگرو است که میتواند در آبهای شور زندگی کند و بافت ساقه، تنه و ریشه این درخت به گونه ای است که آب شور دریا را تصفیه ومواد مورد نیاز آن را جذب و بقیه مواد را دفع می کند. پوست حرا بر باسیل هانزن که موجب جذام می شود، موثر است. شیره درون آوندهای آن بر بیماری خشکی که بیماری پوستی شایع در منطقه هرمزگان است، تاثیری قابل توجه دارد. در صنعت از تانن موجود در حرا، برای تولید جوهر مازو استفاده می شود. چسب تخته و خمیر چوب از دیگر مصارف صنعتی آن است.

جنگل حرا

حرا در گوشه و کنار ایران

مناطق حراخیز ایران عبارتند از تیاب، جاسک چاربهار و کناره های شمالی و غربی جزیره قشم.

در زمینهای اطراف خورتیاب از حدود 3 کیلومتری بندر تیاب میناب، بوته های حرا به چشم میخورد. طول خورتیاب 7 مایل دریایی است. در 2 سمت خور جاسک و در چابهار نیز حراهایی به شکل پراکنده دیده می شود؛ اما بهترین نوع حرا از نظر رشد ارتفاع و انبوهی در ناحیه قشم، میان سواحل قشم، پل و خمیر است.

از راه خشکی ( مثلا سواحل قشم ) راهی به درون جنگل ها نیست و تنهاراه دیدن آنها، راه آبی است. برای تماشای این جنگل نیز باید با ناخدایان پرتجربه همراه شد، چون تنها آنها میی توانند آبراهه های کوچک و متعدد موجود جنگل را شناسایی کنند.

جنگل حرا بر دریا و آب شور قرار دارد و این سازش با آب شور و شرایط نامناسب، از حرا یک گیاه استثنایی ساخته است.

بخش گردشگری تبیان


برگرفته از به تور