خداحافظی كودك با اتاق خواب مامان

دیدن کودکی خواب‌آلود و احتمالاً گریان در آستانه اتاق والدین، برای همه پدران و مادران صحنه‌ای کاملاً آشناست. اما چگونه می‌توان محل استراحت كودك را از والدین جدا كرد؟

مادری که خسته از کار روزانه از خواب برمی‌خیزد و تلاش می‌کند كه بچه را به اتاق خود برگرداند و در این زمان ممکن است كه اصرار کودک، مادر را پشیمان کند و اجازه دهد او باز هم شب را در كنار مادر بگذراند. این موضوع بسیاری از شب‌ها تکرار می‌شود و والدین، هنوز اندر خم جدا کردن اتاق‌خواب کودک می‌مانند. بدخوابی شبانه بر روابط روزانه والدین و فرزندان نیز موثر است.

اما شاید جدا کردن اتاق‌خواب کودک، آن قدرها هم که تصور می‌شود سخت نباشد، فقط کمی استقامت می‌خواهد و چند شبی بدخوابی. داشتن اطلاعات لازم و دانستن راهکارهای مفید زیر می‌تواند به والدین در گذراندن این مرحله یاری رساند.

یک سالگی، زمانی مناسب برای جدایی

بهترین زمان برای انجام این کار، بعد از یک سالگی است، زیرا در سال اول تولد، نگرانی‌هایی در مورد سندرم مرگ ناگهانی شیرخواران وجود دارد و به همین دلیل، باید محل خواب بچه در دید والدین باشد، اما پس از یک سال، می‌توان اتاق‌خواب کودک را از والدین جدا کرد.

برای کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، می‌توان جدا کردن اتاق‌خواب را تا پایان دو سالگی به تأخیر انداخت، زیرا شاید برای مادر سخت باشد که شبی چند بار بلند شود و به اتاق کودک برود تا او را شیر دهد.

جدا کردن اتاق‌خواب کودک باید حتماً در پایان دو سال انجام شود و به تعویق انداختن این کار، مسئله را بغرنج و سخت می‌کند، زیرا وابستگی کودک بودن در كنار مادر بیشتر می‌شود و حل کردن مسئله، سخت‌تر خواهد شد. ضمن این که کودکان، به دلیل خوابیدن در کنار والدین، عاداتی پیدا می‌کنند مانند در دست گرفتن دست مادر برای خوابیدن؛ و طبیعی است ترک این عادات بسیار سخت می‌شود، بنابراین قبل از شکل‌گیری چنین عادت‌هایی باید محل خواب والدین و کودک جدا شود.

جدا کردن ناگهانی و یک دفعه اتاق‌خواب کودک هم می‌تواند باعث ایجاد صدمات عاطفی به کودک شود.

اما جدا کردن ناگهانی و یک دفعه اتاق‌خواب کودک هم می‌تواند باعث ایجاد صدمات عاطفی به کودک شود، به همین دلیل به والدین توصیه می‌کنند كه برای این کار، یکی از والدین همراه کودک به اتاقش برود و به او اطمینان دهد تا وقتی به خواب می‌رود، در کنارش می‌ماند. مادر می‌تواند پای تخت کودک بنشیند و برای او قصه بگوید یا کتاب بخواند تا کودک به خواب رود.

در برخی مواقع، کودک ترجیح می‌دهد آن قدر نخوابد تا سرانجام مقاومت والدین شکسته شود و به او اجازه دهند به تختخواب آن‌ها بیاید؛ حتی در صورت روبه‌رو شدن با این موضوع، باید مادر آن قدر در اتاق‌خواب کودک بماند، تا مقاومت کودک بشکند و به محل خواب خود بیاید. در هر صورت، والدین باید این اطمینان را به کودک بدهند که تا هنگام به خواب رفتن او، در اتاقش می‌مانند.

مقابله با بیدار شدن‌های شبانه

بیدار شدن‌های چند باره شبانه، یکی دیگر از مشکلاتی است که هنگام جدا کردن اتاق کودک، والدین و به ویژه مادران را آزار می‌دهد. این موضوع می‌تواند بارها در طول شب تکرار شود و هر بار، مادر مجبور است به اتاق کودک برود و او را آرام کند، تا دوباره به خواب برود. متخصصین برای رفع این مشکل به مادران توصیه می‌کنند كه اگر کودک شما تا صبح چند بار از خواب بیدار شد، هر بار با شمردن و با تأخیر به محل خواب کودک بروید.

هر بار که صدای گریه کودک را شنیدید به خودتان آرامش دهید و شروع به شمردن کنید. در دفعات اول، دو تا چند ثانیه دیرتر، بالای سر کودک بروید و کم‌کم این مدت زمان را به دو تا سه دقیقه افزایش دهید تا زمانی که کودک بتواند بدون رسیدن والدین دوباره به خواب رود. در صورت به کار گرفتن این تکنیک، مادران متوجه می‌شوند هنوز در حال شمارش هستند که صدای گریه کودک قطع می‌شود و او دوباره به خواب می‌رود، بنابراین مادران می‌توانند با خیال راحت از این تکنیک استفاده کنند.

کودکان بزرگ‌تر، در صورت بیدار شدن از خواب، منتظر آمدن والدین نمی‌مانند و خودشان به اتاق والدین می‌روند. در این حالت به مادران توصیه می‌کنیم حتی اگر کودک شان تا صبح، ده بار هم بیدار شد و به اتاق آن‌ها آمد، آرامش خود را حفظ کنند و کودک را به اتاق خود برگردانند و صبر کنند او دوباره به خواب برود.

عادت‌های نیمه‌شب ممنوع

نکته دیگر، ایجاد عادت‌هایی برای کودک و به خواب رفتن دوباره در نیمه شب است. در نیمه‌های شب، هیچ عادتی برای خوابیدن دوباره کودک ایجاد نکنید. در آغوش گرفتن، راه رفتن در اتاق، بازی کردن، شیر یا غذا دادن، خواباندن در کالسکه و راه بردن، همه و همه عادت‌های غلطی است که ترک آن بسیار سخت است و به والدین توصیه می‌شود كه به هیچ‌وجه، چنین عاداتی را برای کودک ایجاد نکنند.

می‌توان برای خوابیدن کودک یکی از اشیای مورد علاقه کودک مانند عروسک‌های پشمالو، بالش یا پتوی دوران نوزادی که کودک به آن وابسته است، یا لباس مادر را که بوی او را دارد به کودک داد و به او توصیه کرد این وسایل را در آغوش بگیرد. می‌توانیم به کودک مان اطمینان دهیم با در آغوش گرفتن این وسایل، خواب راحت‌تری دارد. این کار بسیار مفید است و به خواب آرام کودک کمک می‌کند.

شکستن بی‌دلیل قانون، کار را سخت می‌کند

جدا کردن اتاق‌خواب کودک راحت است، اگر والدین جدیت داشته باشند! اگر دو ماه، این کار با موفقیت انجام شد و یک شب به هر دلیلی اجازه دهند كه کودک به اتاق‌خواب آن‌ها بیاید، تمام زحمات از بین می‌رود و انجام دوباره این کار سخت‌تر می‌شود.

استفاده از جدول ستاره یا برچسب

معمولاً تشویق یکی از راه‌های نهادینه کردن عادت‌های خوب در بچه‌هاست. روان‌شناسان زیادی معتقدند كه دادن جایزه‌های کوچک و مبتنی بر قانون، می‌تواند کودک را به انجام کارهای خوب تشویق کند. والدین می‌توانند برای جدا کردن اتاق کودک از این راه استفاده کنند.

آن‌ها می‌توانند جدولی که روزهای هفته را مشخص می‌کند در اتاق او بچسبانند و هر بار که کودک شب را در اتاق خود می‌گذراند، با ستاره و برچسبی مشخص کنند و به تعداد هر سه یا چهار برچسب یا ستاره، هدیه کوچکی که کودک می‌خواهد را برای او بگیرند، اما مراقب باشید كه زیاده‌روی نكنید!

استثنائات

برخی قوانین می‌تواند با استثناهایی همراه باشد. جدا خوابیدن کودک هم یکی از قوانین است که اگرچه اجرای آن نیاز به جدیت والدین دارد، اما در مواردی می‌توان استثناهایی برای آن قائل شد. بیماری کودک یا موقعیت‌های خاص، از مواردی است که کودک باید درک کند، جدا خوابیدن او یک قانون و عادت همیشگی است، اما در مواردی مانند بیماری، برای مراقبت بیشتر، مادر می‌تواند کودک را در کنار خود بخواباند، اما این موارد خاص نباید به عادتی همیشگی برای کودک تبدیل شود.

دکتر کتایون خوشابی، روان‌پزشک کودک و نوجوان