4راهکار کاربردی و مهم برای تحول اساسی در قلب و روح
به بهانه رسیدن سال نو نوروزی دیگر ،و برای داشتن نوروزی دیگرگونه و تحول آفرین از حجت الاسلام سرلک خواهش کردیم در محل مۆسسه فرهنگی اطلاع رسانی تبیان حضور یابند تا از محضرشان بخواهیم برای ما بفرمایند که چه کنیم نوروزی متفاوت داشته باشیم؟ بهترین شوینده ها را برای شستن لکه ها و تیرگی های وجودمان به ما معرفی کنند، و همچنین راهکارهایی برای تداوم دعاهایی لحظه تحویل سال و تبلور آن در رفتارمان ارائه بفرمایند .
طی این گفتگوی صمیمانه ایشان به نکات طلایی و کاربردی اشاره فرمودند باشد که به کار گیریم و سال 92 را متفاوت با سالهای دیگر آغاز کنیم و إن شاء الله نقطه عطفی باشد برای دنیا و آخرتمان .
حاج آقا نوروز که نزدیک می شه یک جنب و جوشی بین مردم به راه می افته و خانه تکانی می کنند شرایط زندگی رو سعی دارند عوض کنند؛ می خوایم ببینیم چه کنیم که روحمون روهم یه صفایی بدیم و آستانه سال نو و اینکه چگونه وارد سال نو شویم با تحولی در وجود!
ببینید: نوروز یک نماد و یک روز سمبلیک محسوب می شود با نوروز روزیه که می گویم زمین یک دور کامل به دور خورشید چرخیده است و این در هر لحظه که مبدأ بگیریم، این چرخش تکرار همان لحظه است بنابراین هر روز نوروزه؛ هر روز روز جدیدی است. هر روز که صبح می دمد یک روز جدید است.
طبق فرمایش خداوند متعال «انسان هر گاه که می خوابد ما روح او را می گیریم و وقت بیداری دوباره به او بر می گردانیم» بنابراین هر روز که ما بیدار می شویم گویی که ما متولد شده ایم.
«عارفان به هر دمی دو عید کنند عنکبوتان مگس قدید کنند»
هر روز یک تولد دوباره است برای مۆمن. به همین خاطر گفته اند مۆمن دو روزش مساوی نیست. هر کسی دو روزش مساوی باشه این مجنون است.
اگر بتوانیم نگاهمان را تغییر دهیم و هر روز را یک نوروز و روز نو ببینیم این خود یک موفقیت بزرگی است چون می بینیم که خداوند با دادن این فرصت دوباره نفس کشیدن؛ به ما می گوید که دوباره به تو زندگی داده ام و دوباره تو متولد شده ای؛ دوباره این سیاه مشق های تو را گرفتم و کاغذ سفید به تو دادم؛دوباره امروز را بنویس، امروز را خودت باش.
هر روز باید نو باشد، و این نو بودنش را هم ما خودمان تصمیم می گیریم منتها ما ایرانی ها خوش سلیقگی به خرج داده ایم در تمدن فاخر و سرشاری که داریم روز اول بهار را به عنوان نوروز نمادین گرفته ایم؛ مثل شب قدر که همیشه می تواند شب قدر باشد؛ منتهی 3 شب را قدر می دانیم و إلا هر شب می تواند شب قدر و هر روز می تواند برای ما نوروز باشد؛ و انسان در نوروز به این می رسد که همه چیز نو است، همه چیز جدید است ما بیشتر از یک بار نمی توانیم با یک پدیده رو به رو شویم و به تعبیر فلاسفه در یک (رودخانه دوبار نمی توان قدم گذاشت) چون هم آن آب تغییر کرده هم ما عوض شده ایم پس چکار کنیم که متحول شویم؟
یکی از مهم ترین و تأثیر گذارترین شوینده ها اشک بر اهل بیت و بر امام حسین (علیهم السلام) است که در روایت داریم که اشک بر ابا عبدالله (علیه السلام) یک قطره اش آتش جهنم را خاموش می کند و آتش جهنم یعنی همه تیرگی ها، مردم هم بحمدالله یکی از مکان هایی که انتخاب می کنند زیارتگاه هاست. برای انس و الفتی که با اهل بیت دارند
باید دقت کنیم که همه عالم در حال تغییره آه از این جور و تطاول که در این دامگه است «نو ز کجا می رسد کهنه کجا می رود؟» همه چیز در حال نو شدن هست. و این نگاه سکون و راکدی و خمودی و ... را از انسان می گیرد، انسان را به خروش وادار می کند. به قول مولوی «وان های و هوی و نعره مستانم آرزوست» انسان را به های و هوی و خروش می آورد.
چرا؟ چون خود این احساس باعث نو شدن ما می شود چون ما از خودمان و عالم اطرافمان یک تعریف جدید خواهیم داشت.
پس چه کنیم؟
1- درک کنیم که نوروزه؛ و اینکه در روایت آمده که امام زمان در نوروز ظهور می کنند معانیش معین است. که همه چیز را نو می کنند، همه می فهمند که همه چیز در حال تغییره. و همه چیز جدید می شود.
و این گاهی مهم و جدی و اساسی است؛ به طبیعت هم که نگاه می کنیم می بینیم که همه چیز جدید شد و نو شد. و از اسامی خداوند متعال هم "بدیع" است و به معنای اینکه همه کارهای خدا جدید و تازه است.
2- برای تحول جدی در وجودمان؛ باید ببینم که همه این تحولات و تغییرات و تابستان و زمستان ها همه برای این است که انسان به تحول برسد؛ چون خداوند عالم را به محوریت انسان تعبیر کرد همه چیز را برای ما آفریده است. هم آنچه در آسمان ها و زمین است خلقشان برای انسان است! و روز نو و نوروز انسان زمانی است که این تحول را دست مایه بگیرید تا به تحول در درون خودش برسه، و دعای سال تحویل که می گوییم «خدایا حال ما به بهترین حال تغییر بده» این همان تحول است. دین یعنی به این نتیجه رسیدن که من باید تغییر کنم و به تحول برسم.
من باید تازه شوم. در این زمان است که عید را با تمام وجود می توان لمس کرد.یعنی حس کردن اینکه همه این مهمانی به افتخار من برگزار شده، من مهمان ویژه خدایم.
3- نکته سوم این است که برای این تحول چاره ای نداریم مگر اینکه بدانیم صاحب این خانه دل ما خداست؛ از چه طریقی؟! از طریق نیایش و راز و نیاز، و اولیاء که همه روزهایشان نوروز است، مدام در حال نیایش و دعا هستند. این دعای تحویل سال ببینید چقدر مضامین بلند و والایی دارد؛ «ای گرداننده شب ها و روزها، ای تغییر دهنده سال ها...)بیا و کاری کن، به این روزهای نو که تو همه چیز را تغییر دادی اکنون حال مرا عوض کن.
در راه این تحول، تکلیف دل های تیره و آلوده چیه؟ با چه شوینده هایی این تیرگی ها رو می بره؟
1- بهترین شوینده در درجه اول «استغفار» است؛ تیرگی محصول میل به غیر خدای متعال است و ما به غیر خدا میل پیدا می کنیم و در بند اون می مونیم به تعبیر قرآن مجید سنگین می شیم. مولوی تمثیل زیبایی دارد می گوید: باران که از آسمان میاد خیلی زلاله وقتی به زمین می رسه به خاک زمین میخوره گل آلود می شه دوباره باید خورشید به اون بزند گل و لاش بره، سبک که شد بره بالا و ابر بشه . اون خورشید، استغفاره، میگه خدایا من زورم به این تیرگی های خودم نمی رسه تو منو سبک کن؛ هیچ تیرگی ای نیست مگر اینکه با استغفار حل می شود.
و استغفار کسانی که تیرگی هاش زیاد شده تبری از دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) است چون آن ها منشأ تیرگی ها هستند آن ها کسانی هستند که سد راه مردمان به سمت خداوند متعال شدند همان هایی که جریانات اجتماعی را از مدارش منحرف کردند. مهم ترین استغفار هم تبری از دشمنان اهل بیت است.
2- در میدان رفتار هم خیرخواهی نسبت به مردم است. که خیلی موثر است؛ تیرگی ها محصول و غفلت از خدا توجه انسان به خودشه، وقتی که انسان خیرخواهی می کنه از خودش جدا شده و دوباره وسعت پیدا می کنه و بزرگتر می شه از خودش، مثلاً در ایام عید فقرا؛ مستمندان؛ کودکان بی سرپرست مریض ها و درمانده ها و ... که در سیره رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) هم هست که در قافله ها عقب قافله حرکت می کردند که به درمانده ها و ضعفا کمک کنند. این ها خیلی به انسان وسعت و صفای باطن می دهد. عفو و صفح [که صفح از عفو هم بالاتر است یعنی نه تنها از دیگری می گذرد که در حق او بخشش هم می کند] مثل خداوند متعال که دوباره به ما فرصت می دهد همه بدی ها و کم و کاستی های ما را نه تنها می بخشد که فرصت دوباره هم به ما می دهد، این صفح خداست؛ و این امکان مجدد برای انسان است که خیلی جا نمونه، این نکته خیلی مهم است چرا که نتیجه آن در سرنوشت و عاقبت ما خیلی مهم و پر رنگ است، در روایت هم داریم که هنگامی که نامه اعمال ما را می دهند می بیند یک سری گناه در آن ثبت شده که شخص مرتکب آن نشده اعتراض می کند که خدایا این ها برای من نیست؛ جواب می دهند بله تو مرتکب نشدی اما در فلان جا باید فلان کمک را می کردی و نکردی در نتیجه اتفاقات دیگری رقم خورد مثل اتفاقی که می تواند جلوی فقر، دزدی، خیانت و ... را بگیرد.
در این زمینه ما باید دست گشاده ای داشته باشیم و البته این را باید از خانواده و نزدیکان شروع کرد؛ گاهی که بحث از اتفاق و سخاوت می شود ذهن راه دور رفته و دنبال نیازمندان ناآشنا می گردد در صورتی که اولویت با خانواده و نزدیکان است. خانواده شیعه باید کانون مهرورزی و مظهر عشق باشد. نوروز فرصتی است برای این که ماجرای خانواده و سنت های نیکوی آن مثل دید و باز دید عیدی دادن و عیدی گرفتن و ... بازتعریف شود. و خانواده دوباره بنایش را تحکیم کنند بزرگترها سعی کنند عیدی بدهند و این فرخندگی را به کوچک ترها انتقال بدهند.
متأسفانه این روزها دید و بازدیدها هم دید و بازدیدهای سازنده و نوشونده ای نیست؛ در بازدیدها بچه ها حضور ندارند چون تمایلی ندارند چون حس نمی کنند که برای کسی حضورشان مهم است بزرگ ترها درگیر مباحث ها حاشیه ای و کلیشه ای است. مسائل اقتصادی و سیاسی و... و این آفت خانواده ها و سنّت های پسندیده است و بزرگ تر ها باید مدیریت کنند.
درک کنیم که نوروزه؛ و اینکه در روایت آمده که امام زمان در نوروز ظهور می کنند معانیش معین است. که همه چیز را نو می کنند، همه می فهمند که همه چیز در حال تغییره. و همه چیز جدید می شود
3- مودت اهل بیت (علیهم السلام ) خود یکی از قوی ترین شوینده هاست؛ در این زمینه یک نقش مهم را صلوات بر معصومین (علیهم السلام) در ابراز ارادت و مودت با ایشان دارد.
4- یکی از مهم ترین و تأثیر گذارترین شوینده ها اشک بر اهل بیت و بر امام حسین (علیهم السلام) است که در روایت داریم که اشک بر ابا عبدالله (علیه السلام) یک قطره اش آتش جهنم را خاموش می کند و آتش جهنم یعنی همه تیرگی ها، مردم هم بحمدالله یکی از مکان هایی که انتخاب می کنند زیارتگاه هاست. برای انس و الفتی که با اهل بیت دارند.
معمولاً ما در لحظه تحویل سال یک حالت عرفانی داریم و هم زبان با دعای سال تحویل عهد و پیمان های با خدای خودمان می بندیم چه کنیم که این حال خوب و این قول و قرارها تداوم داشته باشند و در رفتار ما خودشان را نشان بدهند؟!
نکته ای که در اینجا توجه جدی می طلبه اینکه یادمان باشد که هیچ عمل خیری از بین نمی رود هر عملی می ماند و اگر خیر باشد از آن نورانیت و پاکی زایش می شود ولو یک تبسم باشد بنا همه نیست ما یادمان بماند؛ و این همان تأکید قرآن کریم است که می فرماید « مَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ » این هست و وجود دارد و این دعای ما تا ملکوت می ماند و نور می دهد.
حال باید چه کنیم که این نورانیت بماند و با نورانیّت های دیگر کامل شود؟
اگر کسی زیارتی رفته و کار بدی کرده نباید بگوییم زیارتش تباه شد و... نورانیت آن زیارت در جای خود است و ظلمت این کار بد در جای خود، باید کاری کرد. یک عده لجوج و کافر پیشه اعمالشان به کلی حبط می شود. بقیه کار خیرشان همیشه زنده است و نور می دهد.
یکی از کارهای دیگر که در حسن رفتار ما تأثیر بسزایی دارد ارادت و یاد امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف) است و اعلام چشم انتظاری به ایشان، که: ما دلمان می خواهد با شما عید کنیم و از شما عیدی بگیریم به هر حال امام زمان پدر امت هستند. باید ما به ازای دعایی و محبتی به ایشان توجه داشته باشیم گفت «نوروز من آنجاست که محبوب من آنجاست»
و اگر یک کار بد انجام شود تا زمانی که پاک نشود تأثیر ظلمانی خودش رو در ذهن و زندگی یک شخص خواهد داشت مثلاً اگر قرضی داشته باشیم و نخواهیم آن را پس بدهیم این بدهکاری تا روزی که هست ظلمت و تیرگی در زندگی ما ایجاد می کند؛ باید آن دین ادا شود تا این ظلمت از بین برود و به همین ترتیب است تعبیری گناهان.
چه کنیم که این دعا در زندگی ما جاری شود؟!
باید به مضامین معرفتی آن توجه کرد؛ اینکه بدانیم در حال نو شدن هستیم و این خودش سرمشق گرفتن از این دعاهاست یکی دیگر هم تداوم، در عمل است، کلی که ادامه پیدا کند بهتر از یک چیز زیاد است که دوامی نداشته باشد؛ یک کار خیر باید تداوم داشته باشد؛ یک دم غفلت جایز نیست شاعر می گوید که:
یک چشم زدن غافل از آن ماه نباشیم شاید که نگاهی کند آگاه نباشیم!
غافل نبودن و متذکر بودن بسیار شیرین است و این ذکر گفتن ها انسان را گسترش می دهد انسان را به آرامش می رساند.
یک راه تداوم که در روایتی از امام صادق (علیه السلام) هم آمده این است که بعد از کار خیر کار بد انجام نشود.
یکی از کارهای دیگر که در حسن رفتار ما تأثیر بسزایی دارد ارادت و یاد امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف) است و اعلام چشم انتظاری به ایشان، که: ما دلمان می خواهد با شما عید کنیم و از شما عیدی بگیریم به هر حال امام زمان پدر امت هستند. باید ما به ازای دعایی و محبتی به ایشان توجه داشته باشیم گفت «نوروز من آنجاست که محبوب من آنجاست».
به امید سالی خوب و سرشار از موفقیت و معنویت برای همه هموطنان عزیزمان،إن شاء الله که در سایه عنایت ائمه معصومین علیهم السلام همیشه سالم و سعادتمند باشید.
مصاحبه: فاطمه محمدی بیده
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان