نگاهی به تاریخچه برنامه نود

فردوسی پور برنامه 90 را با تکیه و الگوبرداری از برنامه 90 دقیقه ایتالیا آغاز کرد برنامه او رفته رفته اوج گرفته و تبدیل به بهترین و پر مخاطب ترین برنامه ورزشی در رسانه عام  شد.

در سالیان بعد از انقلاب برنامه های پر مخاطبی در ورزش تلویزیون داشته ایم. برنامه های «ورزش و مردم» و «ورزش از شبکه دو»، دو برنامه ورزشی منتخب کانال های یک و دو تلویزیون بوده اند برنامه «ورزش و مردم» از سال 59 به بعد در ساعات پایانی یکشنبه شب ها پخش می شد مجید وارث، اولین مجری این برنامه بود.

این برنامه بعدها به خاطر یکی از اشتباهات کلامی مجید وارث از او گرفته و به بهرام شفیع سپرده شد. «ورزش از شبکه دو» هم از ابتدای دهه 60 با مجری گری عباس جاراللهی و گزارش های فوتبالی جهانگیر کوثری آغاز شد عمر برنامه «ورزش و مردم» بسیار طولانی بود و تا امروز ادامه پیدا کرد. این برنامه سال ها بعد به جمعه صبح انتقال زمانی یافت اما برنامه ورزش از شبکه دو بعدها به سه شکل مختلف پخش شد یک بار این برنامه به «ورزش از نگاه 2» با اجرای نیما نهاوندیان پخش شد و سپس جهانگیر کوثری از سال 1387 به بعد این برنامه را پس گرفت. کوثری به ظن خود نیامد تا اعتبار برنامه «نود» را خدشه دار سازد بلکه آمد تا رقیبی جدی برای این برنامه باشد. به هر حال برنامه 90 در تمام این سال ها و با توجه تغییر و تحولات بسیار سایر برنامه ها، کارش را ادامه داد.

عبور از خط قرمزها

برنامه 90 در سال 1378 کار خودش را شروع کرد این برنامه در روزهای اولیه، در یک استودیوی کاملاً معمولی ضبط و پخش می شد. استودیویی که در ذهن، جلال مقامی را حین اجرای برنامه دیدنیها و گیتی خامنه را حین اجرای برنامه کودکان و نوجوانان متبادر می ساخت! بعدها برنامه 90 صاحب استودیو بارها مورد انتقاد قرار گرفت اما به هر حال برنامه 90، مبدع و مبدا ساخت دکورهای پیشرفته و شایسته بود، شاید اگر «90» در این عرصه فعالیت نمی کرد، امروز برنامه های ورزشی تلویزیون به همان شیوه سابق با حضور یک مجری و یک میهمان در قالب تصویر پخش می شد.

در سال 1379، «نود» با یک فراز مهم مواجه شد برنامه ای که باعث شد بسیاری از پرده ها در فوتبال برافتد و شرمساری ناشی از حفظ برخی از حریم های محدود که به «خط سرخ» موسوم بود. کلا فراموش شود.

فردوسی پور در سال 1379 از این خطوط قرمز رد شد؛ وقتی در برنامه مورد اشاره قرار بود صفایی فراهای به عنوان رئیس فدراسیون و محمد حسین دادکان به عنوان منتقد حاضر شوند اما صفایی فراهانی حاضر نشد در استودیو رو به روی دادکان بنشیند و دادکان، محمد رزمجو را به جای خودش به استودیوی پخش زنده فرستاد. در آن برنامه تاریخی، رزمجو نیم ساعت شدیدترین انتقادها را علیه رئیس فدراسیون فوتبال مطرح کرد. در بین 2 آیتم، معلوم نبود که صفایی فراهانی چه گفت یا چه توافقی حاصل شد که جملات «آقای مهندس صفایی فراهانی شمشیرها را باید علیه شما از رو ببندیم» به جمله «آقای مهندس صفایی فراهانی شما به فوتبال ایران خدمت کرده اید» بدل شد در همان برنامه، مهدی مهدوی کیای جوان که در آن روزگار 23 ساله بود در جواب اسماعیل حلالی که علیه او انتقاداتی را مطرح کرده و عنوان ساخته بود که تیم ملی در جام ملت های آسیا مواجه با حضور بازیکنانی بوده که مواظب ساق هایشان بوده اند، گفت: «آقای حلالی که این حرف را می زند از دید من در انتخابات تیم ملی جزو هزار بازیکن برتر فوتبال ایران هم نیست.» برنامه 90 با سرعت بیشتری از روی خطوط قرمز رد می شد.

جنگ ها شروع شد

جتک بزرگ رسانه ای و مطبوعاتی در سال های ابتدایی دهه 80 از برنامه 90شروع شد. جایی که دادکان و مایلی کهن از یک سو و علی پروین و علی دایی از سوی دیگر بر روی یکدیگر شمشیر کشیدند! در برنامه ورزش و مردم سومین هفته فروردین 82 محمد دادکان از محمد مایلی کهن تقدیر کرد و به دنبال عزل او از سر مربیگری تیم ملی امید ضمن آن که با تمام وجود سعی داشت احترام او را نگه دارد، عنوان کرد سقف مربی ایرانی همین است که می بینید او در این برنامه مایلی کهن را با حرف هایش به کم سوادی متهم کرد. جواب مایلی کهن 24 ساعت بعد در برنامه 90 این گونه بود: «من استعفا داده بودم اما رفقای من آن را نپذیرفتند تا خودشان را در برنامه تلویزیونی با صدور فرمان عزل من بزرگ کنند.»

و ادامه داد که: «آن ها به میز ریاست چسبیده اند و با تمام وجودشان عاشق ریاست کردن در فوتبال ایران هستند!»

اما جنگ دادکان و مایلی کهن به مهم ترین جنگ رسانه ای فوتبال در سال 83 بدل شد تا روزی که پروین و علی دایی بر روی هم شمشیر کشیدند دایی علیه پروین بیانیه خواند و پروین هم حرف های تندی را علیه دایی مطرح ساخت پروین و دایی با وساطت محمد دادکان در فدراسیون فوتبال با یکدیگر آشتی کردند اما هیچ قدرتی در فوتبال ایران نتوانست دادکان و مایلی کهن را با هم آشتی دهد.

برنامه 90 که کارش را ابتدا شنبه شب ها آغاز کرده و سپس به دوشنبه شب ها منتقل شد، با یک حرکت رو به جلو کمترین نشیبی را از خود به نمایش گذاشت و در تمام موارد این فرازها بودند که به جامعه فوتبال القا می شدند. برنامه های حضور صفایی فراهانی در تلویزیون و افشاگری علیه مسئولان سازمان، حضور دادکان، افشای پشت پرده های فوتبال و ... جملگی از برنامه های موفق تلویزیون بودند که از کانال برنامه 90 جذب مخاطب می کرد. در این سال ها اس، ام اس های هواداران ضریب محبوبیت «90» را آشکار می ساخت روزی که مسئولان سازمان با هماهنگی شرکت مخاطبات اس. ام. اس های فردوسی پور را در برنامه 90 قطع کردند تا او با مخاطبین خود ارتباط برقرار نکند. ناخواسته به وجاهت و محبوبیت برنامه 90 اضافه شد. البته حالا که از خوبی ها و فرازها حرف زدیم بد نیست یادی هم از نشیب ها کنیم؛ برنامه ای که علی دایی آمد تا 2 ساعت افشاگری کند به کل درخواست های دایی برای مطالبات پول هایش از فدراسیون را رقم زد.

اگر با جمله  «کجای این ورزش مان پاک است که فوتبال مان پاک باشد» از زبان حجازی، برنامه 90 وارد مسیر افشاگرانه شد اما برخی از برنامه ها که شکل و شمایل سفارشی بودن را به مخاطب القا می کنند باعث شده اند که از وجاهت «90» به شکل آشکاری در جامعه فوتبال کاسته شود!