آسیت یا آب‌آوردن شکم
آب‌آوردگی شکم یا آسیت (Ascites) به معنای جمع شدن مایع اضافی در شكم و ورم شكم است. آب‌آوردگی شکم دلایل گوناگونی می‌تواند داشته باشد از جمله سیروز کبدی و سرطان‌های گوارشی.
تشخیص آسیت با ماتیته جابجا شونده در دق (پزشکی) و سونوگرافی قابل انجام است. از نظر بالینی وقتی آسیت قابل تشخیص است که حجم مایع بیش از 500 سی سی باشد.
علل آسیت
آسیت می‌تواند فرم پیشرفته ورم اندام‌ها به دنبال بیماری نارسایی قلبی باشد، یعنی وقتی نارسایی قلبی به درجات خیلی شدید می‌رسد، ورم پاها از مچ به ساق و از ساق به ران و در نهایت به شكم گسترش می‌یابد.
در مورد بیماری‌های كلیه كه یكی از آنها دفع شدید پروتئین از كلیه‌هاست نیز در صورت وخامت می‌تواند بیماری آسیت ایجاد شود.
اما عامل اصلی آسیت، سیروز كبدی است، سیروز كبدی به معنای آسیب ساختمان و عملكرد كبدی است.
اما سیروز چگونه باعث تجمع مایع در شكم یا آسیت می‌شود؟
از آنجا كه خون سیاهرگی بیشتر احشای شكمی باید قبل از رسیدن به قلب از كبد رد شود و در آنجا فیلتر شود، وقتی ساختمان كبد در اثر سیروز به هم می‌ریزد، راه رسیدن خون به قلب سد می‌شود و به این ترتیب مایع در شكم تجمع می‌كند.
از طرفی كبد كه محل اصلی ساختن آلبومین است، در اثر بیماری سیروز نمی‌تواند آلبومین بسازد و كم شدن آلبومین خون باعث خروج پلاسما از داخل رگ‌ها به بیرون آنها و بروز ورم می‌شود.
علت دیگر آسیت می‌تواند انواع سرطان‌های داخل شكم مثل سرطان معده، سرطان كبد و سرطان روده بزرگ باشد كه البته شیوع كمتری نسبت به سیروز کبدی دارند، ولی به عنوان اولین تظاهر این بیماری‌ها اهمیت دارند.
درمان آسیت
1- درمان اولیه با محدودیت سدیم در غذا (کاهش مصرف نمک)، کاهش مصرف مایعات و استفاده از داروهای مدر (ادرارآور) یا دیورتیک مانند اسپیرونولاکتون و فورزماید، برای كم كردن حجم خون است كه باعث می‌شود مقداری از حجم خون كم شود و مایع داخل شكم به تدریج كمتر شود.
این روش برای بیمار آسان است، ولی داروهای مدر دارای عوارضی هستند كه می‌تواند باعث آزار بیمار شود و از طرفی در برخی موارد، بیماری با این داروها خوب كنترل نمی‌شود.
2- كشیدن مایع آسیت به تناوب مثلا هر دو هفته یا هر ماه نیز برای درمان آسیت مفید است.
اگر چه این روش برای بیمار اندكی سخت است و نیاز به بستری شدن موقت دارد، ولی گاهی تنها راه درمان است.
در آسیت مقاوم گاهی نیاز به تخلیه مکرر آسیت یا ایجاد شنت داخل صفاقی و آناستوموز ورید باب به ورید اجوف تحتانی می باشد.
3- در نهایت اگر بتوان علت اصلی بیماری را بر طرف كرد، مثلا پیوند كبد برای درمان سیروز انجام شود، آسیت به كلی درمان خواهد شد.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
جام جم - دكتر رضا كریمی ، متخصص بیماری‌های داخلی
ویکی پدیا
مطالب مرتبط:
