پلک چشمت نیفتد
حتما تاکنون افراد زیادی را دیده‌اید که از بدو تولد به افتادگی پلک مبتلا بوده‌اند، اما جالب است بدانید احتمال این که هر کسی به آن مبتلا شود، وجود دارد.
به گفته چشم‌پزشکان، افتادگی پلک ممکن است به دلایل زیادی اتفاق بیفتد. در برخی بیماران، این عارضه از بدو تولد وجود دارد، ولی برخی دیگر از بیماران به دلایل دیگری مانند افزایش سن، ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای و حتی انجام جراحی چشم‌ها به این مشکل دچار می‌شوند.
دکتر ضیاءالدین طباطبایی، متخصص جراحی پلک و مجاری اشک و استاد دانشگاه در این باره می گوید:
در خانم‌ها هر بار گذاشتن و برداشتن لنز تماسی ـ چه زیبایی و چه طبی ـ ضربه به چشم محسوب می‌شود و خطر افتادگی پلک را تشدید می‌کند و در آقایان ـ که بیشتر در معرض ضربه هستند ـ نیز احتمال بروز این مشکل بیشتر است.
داروهای چشمی، بخصوص ضدالتهاب‌ها و کورتون‌ها، قطره بتامتازون و داروهای گلوکوم نیز ممکن است باعث افتادگی پلک شوند.
وقتی بیماری باعث افتادگی پلک می‌شود
گاهی باید علت افتادگی پلک را در بیماری زمینه‌ای جستجو کرد. به این ترتیب با درمان بیماری زمینه‌ای، مشکل افتادگی پلک حل می‌شود و بدون این کار، درمان پلک افتاده فایده‌ای ندارد.
گاهی هم بیمار، افتادگی پلک و انحراف چشم را در کنار هم دارد، در این صورت باید ابتدا انحراف چشم مداوا شود تا بفهمیم پلک چقدر افتادگی دارد.
البته افتادگی پلک اکتسابی از دهه پنجم تا ششم زندگی به بعد خود را نشان میدهد و علل آن می‌تواند اختلال عملکرد عضلانی و ماهیچه‌ای، اختلال عصبی مثلا در اثر سکته‌های مغزی یا بیماری‌های عصبی ـ عضلانی و آسیب‌هایی باشد که باعث افزایش وزن و اختلال حرکت پلک می‌شود.
علت دیگر بروز افتادگی پلک چشم، ایجاد تغییرات در اثر سن است. معمولا علت افتادگی پلک افراد مسن، اختلال در عملکرد تاندون عضله بالابرنده پلک است. این تاندون در اثر افزایش سن، مصرف دارو در چشم، عمل جراحی چشم (مثل آب‌مروارید) و بیماری‌ها نازک می‌شود و استحکام خود را از دست می‌هد.
ضعف ماهیچه‌ها مساوی است با افتادگی پلک
اگر ماهیچه‌های بدن، بخصوص عضلات صورت ضعیف باشد، احتمال دچار شدن به پلک‌های افتاده وجود دارد.
حساس‌ترین عضله بدن، عضله بالابرنده چشم است و اولین تظاهر هر نوع ضعف ماهیچه‌ای در بدن می‌تواند افتادگی پلک باشد.
بجز در موارد مادرزادی، افتادگی پلک‌ها فقط در صورتی که منشا عصبی داشته باشد، به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد.
اگر درمان نکنیم چه می‌شود؟
اگر افتادگی پلک مادرزادی متوسط (2 تا 4 میلی‌متر) یا شدید (4 میلی‌متر و بیشتر) باشد، امکان دارد جلوی تحریکات نورانی را بگیرد و اجازه ندهد تصویر مستقیم در شبکیه تشکیل شود. در این صورت از آنجا که راه‌های عصبی بینایی معمولا در سال‌های اولیه زندگی تکامل می‌یابد، ممکن‌است باعث تنبلی و به دنبال آن انحراف چشم شود؛ بنابراین مهم این است که کودکان مبتلا به طور مداوم بررسی شوند.
اگر محور بینایی درگیر باشد، جراحی چشم فوریت دارد تا چشم در معرض تنبلی قرار نگیرد، زیرا همان طور که می‌دانید تنبلی چشم با بالارفتن سن درمانی ندارد، ولی اگر محور بینایی درگیر نبوده و چشم کودک از نظر انکساری مشکل نداشته باشد، می‌توان تا قبل از سن مدرسه جراحی را به تاخیر انداخت.
افتادگی خفیف پلک را بیشتر مردم متوجه نمی‌شوند و می‌توان آن را طبیعی قلمداد کرد. حتی اگر بیش از یک میلی‌متر هم باشد، باز هم به جراحی نیاز ندارد و بهتر است با آن مدارا کرد.
همکاری چشم‌پزشک و نورولوژیست برای درمان
در مبتلایان به افتادگی پلک اکتسابی، مشاوره نورولوژی در دستور کار قرار دارد. افرادی که آخر شب دچار افتادگی پلک و دوبینی می‌شوند، نباید بدون مشاوره نورولوژی جراحی شوند، چون اغلب این بیماران به بیماری زمینه‌ای مبتلا هستند و تا زمانی که این بیماری زمینه‌ای درمان نشود، جراحی بی‌‌فایده است.
جراحی اصلاح افتادگی پلک، جراحی زیبایی است؟
جراحی افتادگی پلک در بیشتر موارد زیبایی محسوب می‌شود و از نظر کارشناسان بیمه غیرضروری است، ولی گاهی انجام آن ضروری است.
اگر بیمار دچار اختلال میدان بینایی و اختلال دید باشد، جراحی برایش ضروری است. در برخی موارد هم سنگینی پلک باعث می‌شود بیمار فشار بیشتری روی کره چشم احساس کند که در درازمدت خستگی چشم میدهد و در این صورت فرد نمی‌تواند مطالعه طولانی‌مدت داشته باشد. بچه‌ها هم باید حتما از نظر تنبلی چشم و پیشگیری از انحراف تحت‌نظر باشند.
جراحی افتادگی پلک، راهکار مخصوص خود را دارد و معمولا برای کودکان انجام نمی‌شود، چون نمی‌توانند با پزشک همکاری کنند.
جراحی افتادگی پلک با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و در طول‌مدت آن باید چشم‌ها باز باشند تا بتوان پلک افتاده را دقیقا قرینه و مطابق با چشم دیگر اصلاح کرد، ولی در مورد بچه‌ها این کار امکان‌پذیر نیست.
یک نوع اصلاح غیرجراحی افتادگی پلک نیز وجود دارد که با آن می‌توان بدون جراحی، پلک را بالاتر برد. این روش نسبتا جدید است.
در افراد مبتلا به ضعف شدید ماهیچه‌ها که شب‌ها کره چشمشان محافظت نمی‌شود یا مسن هستند و تحمل جراحی ندارند، زایده‌ای به قاب عینک وصل می‌شود که با پلک تماس دارد و پلک را بالا می‌برد و عصای پلک نامیده می‌شود.
این عینک‌ها در برخی عینک‌سازی‌ها موجود است و پزشک در صورت صلاحدید، آنها را تجویز می‌کند. عصای پلک طوری روی قاب عینک تعبیه شده که از زاویه روبه‌رو، قابل مشاهده نیست.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم- زهراسادات صفوی سهی
مطالب مرتبط:
