سوپره ماتیسم، انتزاع والاگرا

این شیوه که توسط "کازیمیر مالویچ" پایه گذاری شد ، در ابتدا به سال 1913م. به صورت مربعی سیاه بر زمینه سفید ارائه گردید. مالویچ درباره آن نوشت:

" این مربع یک مربع خالی نیست، بلکه تجربه ای غیر عینی است. این مربع تعالی احساس مطلق است." ⁽¹⁾

آثار اولیه مالویچ به سبک سوپره ماتیسم از سطوحی هندسی ، منظم و غالبا چهار گوش تشکیل شده بودند که با سطوحی تخت رنگ آمیزی می شدند. مالویچ در رنگ آمیزی این سطوح نیز از رنگ های اولیه بهره می گرفت.

هدف او نمایش غیر عینی و غیر فیگوراتیوی بود که صورت و شکل آن بیشترین فاصله را با دنیای واقع گرا داشت. مالویچ که از سال 1911م. به شیوه کوبیستی روی آورده بود بیش از هر هنرمند دیگری در این سبک توانست هندسه کوبیست را به سطوح مطلق هندسی با نگاهی انتزاعی بکشاند. تصویر 1 ، تابلوی "صبح بارانی در روستا" ، نمونه ای از آثار مالویچ است که در آن دهقانان با پیکره هایی مسطح و مخروط گونه در میان منظره ای ماشینی، هندسی با سطوح منظم و خشک به نمایش درآمده اند.

رنگهای خالص درخشان در مایه های آبی ، قرمز، نارنجی که با سفید و سیاه درهم آمیخته اند، فضایی تصنعی و ماشینی به تابلو بخشیده است که یاداور نقاشیهای "فرنان لژه" است. البته در این امر که آیا مالویچ کارهای لژه را دیده و از تاثیر گرفته هنوز در پرده ابهام قرار دارد.

کاوشهای مالویچ هم چنان ادامه یافت تا اینکه در سال 1913م. به مربع پناه برد و مربع سیاه را بر زمینه سفید خلق کرد و به آن عنوان "سوپره ماتیسم" یا "والاگرایی" داد. او شیوه خود را از آن رو سوپره ماتیسم نام نهاد که آن را "برتری احساس ناب در هنر خلاق " تعریف می کرد.

در تصویر2 اثری از مالویچ در سال 1916م. تحت عنوان " نقاشی سوپره ماتیسم" مشاهده می شود که در آن سطوح چهار گوش مورب رنگین روی سطح سفیدی به تصویر کشیده شده اند و در آن هنرمند به انتزاع شکل و رنگ پرداخته است و به واسطه این سطوح مجرد تک رنگ به خلوص عناصر نقاشی نزدیک تر شده است.

مالویچ در طی دو سال بعد یک سری نقاشی های فوق واقع گرا را تحت عنوان " رئالیسم بدون معنا" خلق کرد. او در کتاب معروف خویش " دنیای غیر محسوس" می آورد:

"پدیده های بصری دنیای عینی در نظر هنرمند سوپره ماتیسم ، فی نفسه بی معنی اند، آنچه معنی دارد احساس است آن هم احساسی کاملا مجزا از محیطی که آن را ایجاد کرده است." ⁽²⁾

مالویچ در آثار متاخر خود از صور هندسی ساده چشم پوشید و به سازماندهی پویاتری در آثارش پرداخت و این امر را تا سال 1918م. ادامه داد؛ ولی در مجموع اعتقاد او بر این اصل استوار بود که " هنر از زمانهای گذشته عنصری اضافی ، زائد و فرعی بوده که با عناصر دیگر زندگی انسان راه یافته و اکنون آن رسیده است که به استقلال این هنر فکر کنیم . نقاشی می تواند کاملا مستقل از هرگونه نمایش یا تقلید دنیای واقعی وجود داشته باشد و باید به آن به صورت مطلق توجه شود". ⁽³⁾

پس از سال 1918م. مالویچ دوباره به ساده سازی روی آورد و مجموعه نقاشی های انتزاعی "سفید روی سفید" را از خود به جای گذاشت و در این آثار به ساده ترین وجه ممکنِ فرم، رنگ و سطح پرداخت.

پی نوشت:

1- شاد قزوینی، ص68

2- آرناسن، ص216

3- همان

هنر در گذر زمان / هلن گاردنر

تاریخ هنر / جنسن

مروری بر تاریخ نقاشی معاصر غرب/ پریسا شاد قزوین

آرناسن/ تاریخ هنر مدرن