تبیان، دستیار زندگی
یکی از نظریه های هنری جدیدی که در قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت نظریه ساختمان یا کنستروکسیون بود. در این نوشتار می توانید با این سبک هنری بیشتر آشنا شوید.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تلفیق احجام هندسی و ساختار معماری


یکی از نظریه های هنری جدیدی که در قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت نظریه ساختمان یا کنستروکسیون بود. در این نوشتار می توانید با این سبک هنری بیشتر آشنا شوید.

کنستروکتیویسم، تلفیق احجام هندسی و ساختار معماری

ساختارگرایی یا کنسترو کتیویسم (Constructivism)  جنبش هنری ای بود که از روسیه سر برآورد. گروهی از هنرمندان روس که در مسکو کار می کردند به اسلوب های مهندسی صنعتی در پیکرتراشی علاقمند شدند و علاوه بر آن شیوه کلاژ کوبیستها آن ها را تحت تاثیر قرار داد. این نظریه در میان هنرهای تجسمی ، بیشتر از همه پیکرتراشی را متاثر ساخت. پیکرتراشی از آغاز تاریخ هنر، با کنده کاری ، کاستن، تراشیدن ، بریدن و یا حذف کردن عناصری از یک ماده خام مانند سنگ ، چوب ، فلز ، گچ، و یا قالب گیری از برنز ، سرب، گل رس ، موم و گچ انجام می گرفت. اما در این شیوه جدید عناصر مختلف و متجانس با هم پیوند می خوردند و ساختاری متفاوت را ایجاد می کردند.

اولین بار این " ولادیمیر تاتلین" بود که پس از آنکه به سال 1913 از آثار پیکاسو در پاریس بازدید کرد و به مسکو بازگشت، چند اثر نیمه برجسته (1913-1916م.) به شیوه کلاژ پیکاسو ، با چوب و مقوا و فلز خلق کرد.

آثار تاتلین از نظر مواد و ترکیب بندی ، ساختاری نوین و متفاوت با آثار کوبیست ها داشت و بر اصول دیگری تاکید می کرد. اگرچه آثار اولیه تاتلین از بین رفته اند ، ولی به عنوان نخستین آثار پیکرتراشی انتزاعی در تاریخ هنر مدرن شناخته شده اند.

ترکیب بندی های تاتلین بر ساختار فضایی نوینی تاکید می کند و او با کنار هم قرار دادن چندین عنصر نامتجانس ، ساختار ترکیبی هماهنگ و زیبایی را خلق کرد و از این رو شیوه ی این آثار کنستروکسیون یا ترکیب بندی ساختمان نام گرفت.

تاتلین که هنرمند خلاق این شیوه قلمداد می شود در سالهای پس از انقلاب اکتبر روسیه (1917م.) نقش مهمی در سازماندهی هنر شوروی داشت و به تدریس در کارگاه های هنری و فنی شوروی پرداخت.او توانست نظریه خود را درباره "نقش مولد هنر در جامعه" با استفاده مناسب از مواد و مصالح بدون اسراف و زیاده خواهی گسترش دهد.

در سال 1922م. از طرف دولت جدید اتحاد شوروی فعالیت های انتزاعی محدود و تاکید بر کار عملی و مفید جهت رشد اقتصادی کشور به عمل آمد. به علت این محدودیت ، بسیاری از هنرمندان کنستروکسیونیسم مجبور شدند برای ادامه فعالیت های هنری خود در زمینه انتزاع گرایی از شوروی خارج شوند و در کشورهای اورپای غربی به خلق آثار خود به این شیوه بپردازند.

تاتلین که هنرمند خلاق این شیوه قلمداد می شود در سالهای پس از انقلاب اکتبر روسیه (1917م.) نقش مهمی در سازماندهی هنر شوروی داشت و به تدریس در کارگاه های هنری و فنی شوروی پرداخت.او توانست نظریه خود را درباره "نقش مولد هنر در جامعه" با استفاده مناسب از مواد و مصالح بدون اسراف و زیاده خواهی گسترش دهد.

ولادیمیر تاتلین از این محدودیت مستثنی نشد ، ولی او هیچ گاه کشورش را ترک نکرد و با شگردهایی به اهداف خویش پرداخت. علاقه تاتلین به معماری و مهندسی او را به خلق آثاری کشاند که تلفیقی از احجام هندسی با ساختار معماری بود. آثار او بر اصول متقن عقلی و محاسبه ای تاکید داشتند و حالت نااستوار و معلقی را القا می کردند.

تصویر1 " مدل یادبود انترناسیونال سوم" به سال 1920م. نمونه معروفی از آثار کنستروکتیویستی تاتلین است که در ساختار آن از چوب، آهن (فولاد) و شیشه استفاده شده است. متاسفانه این پروژه هیچ گاه در اندازه و اشل اصلی خود اجرا نشد. ارتفاع این اثر در صورت اجرا به 390متر می رسید و از بزرگترین بناهای بشر تا آن زمان به حساب می آمد. این مکان قرار بود مرکزی برای فعالیت های سیاسی، اداری و علمی شوروی باشد و می بایستی با سرعتهای متفوات یک دور در روز و در مجموع یک دور در سال بر محور خود بچرخد.(1)

به طور کلی می توان گفت هنر کنستروکتیویسم در روسیه که با دیدگاه های هنر مدرن شکل گرفته بود به دلیل دیدگاه های حکومتی و فشار دولت بر روی هنرمندان هیچ گاه نتوانست در روسیه به موفقیت شایان توجهی دست یابد به همین دلیل هنرمندان پیرو آن مانند رودچنکو، گابو و پفسنر، با مهاجرت از روسیه تلاش کردند هنر خود را در اروپا دنبال کرده و به بسط و گسترش آن بپردازند.

پی نوشت:

1- آرناسن، 1376، ص219

 سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان


منبع:

هنر در گذر زمان / هلن گاردنر

تاریخ هنر / جنسن

مروری بر تاریخ نقاشی معاصر غرب/ پریسا شاد قزوین