سرطان غدد فوق كلیوی
غدد فوق کلیه یا آدرنال، دارای دو بخش اصلی هستند:
1- بخش قشری که کورتکس نامیده می‌شود و تولید هورمون های استروئیدی را بر عهده دارد، مانند هورمون کورتیزول، آلدوسترون و تستوسترون.
2- بخش مرکزی که مدولا نامیده می‌شود و تولید هورمون‌های اپی نفرین (آدرنالین) و نور اپی نفرین (نور آدرنالین) را بر عهده دارد.
سرطان غده فوق کلیه جز سرطان‌های نادر می‌باشد و خوشبختانه شایع نمی‌باشد. این سرطان هم مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر، اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان می‌باشد.
سرطان غدد فوق کلیوی اغلب تهاجمی هستند و اگر تحت درمان قرار نگیرند، می‌توانند مناطق دیگر بدن را هم درگیر کنند.
علایم شایع سرطان غدد فوق کلیوی
- فشار خون بالا به همراه کاهش پتاسیم خون
- عصبانیت
- اضطراب
- دیابت
- تپش قلب
علایم شدید سرطان غدد فوق کلیوی
- عدم احساس گرسنگی در فرد مبتلا (همیشه احساس سیری می‌کند)
- کاهش وزن به علت عدم اشتها
- توده شکمی
- تب
خوشبختانه پیشرفت تکنولوژی این امکان را به پزشکان داده است تا با انجام راه‌های درمانی، به موفقیت‌های قابل قبولی در زمینه درمان سرطان غدد فوق کلیوی برسند
ارتباط سندروم کوشینگ با سرطان غدد فوق کلیوی
برخی بیماری ها وجود دارند که با تومور غدد فوق کلیوی درارتباط هستند. یکی از این بیماری ها سندرم کوشینگ می‌باشد. سندروم کوشینگ زمانی اتفاق می افتد که غدد فوق کلیوی، بیش از حد هورمون کورتیزول تولید کنند.
علایم سندروم کوشینگ عبارتند از:
- هیرسوتیسم (موهای زائد زیاد)
- آکنه
- ضعف
- افزایش فشار خون
ارتباط سندروم کن (conn's syndrome)با سرطان غدد فوق کلیوی
این بیماری با تولید بیش از حد هورمون آلدوسترون توسط غدد فوق کلیوی در ارتباط می‌باشد. این هورمون به حفظ تعادل الکترولیت‌های بدن کمک می‌کند.
برخی علایم سندرم کن عبارتند از :
- فشار خون بالا
- افزایش دفعات دفع ادرار
- سطح پایین پتاسیم خون
فئوکروموسیتوم
فئوکروموسیتوم نوعی تومور غدد فوق کلیوی است که سبب تولید هورمون اپی نفرین و نوراپی نفرین می‌شود.
این دو هورمون در تنظیم فشار خون و ضربان قلب موثرند و در صورت اختلال در تولید آنها، علایم زیر به وجود می‌آید:
- سردرد
- تپش قلب
عوامل خطر سرطان غدد فوق کلیه
1- سابقه خانوادگی: در بسیاری از موارد، این سرطان ارثی نیست و به صورت تک گیر رخ می‌دهد.
2- سن: بسیاری از انواع این سرطان در افراد مسن رخ می‌دهند، اما سرطان بخش قشری غده فوق کلیه در افراد 40 تا 50 ساله یا بچه ها بیشتر دیده می‌شود.
راه‌های تشخیص سرطان غدد فوق کلیه
تشخیص زودهنگام این سرطان مشکل است و تومورها اغلب هنگامی که بسیار بزرگ شده اند، تشخیص داده می‌شوند.
راه‌های تشخیص عبارتند از:
1- نمونه ادرار: سندروم کوشینگ را می‌توان با بررسی نمونه ادرار تشخیص داد. اگر در نمونه ادرار فرد، مقدار مشخصی هورمون کورتیزول وجود داشته باشد، این بیماری در فرد مشخص می‌شود.
2- آزمون های تصویربرداری پزشکی شامل سی تی اسکن و ام آر آی و سونوگرافی.
در سونوگرافی، امواج فراصوتی (غیرقابل درک توسط انسان) را به غده آدرنال می‌فرستند و شکلی بر روی مانیتور ایجاد می‌شود که هر گونه توده غیرعادی در غدد فوق کلیوی را نشان می‌دهد.
توسط سی تی اسکن و ام آر آی، تصاویر با کیفیت بالایی از غدد فوق کلیوی به دست می‌آیند که هرگونه رشد غیرطبیعی توده‌ها را در غدد فوق کلیوی مشخص می‌کند.
با استفاده از داروهای مخصوص شیمی درمانی، به تومور غده آدرنال آسیب رسانده و مانع از گسترش سرطان می‌شود
آیا سرطان غدد فوق کلیوی قابل درمان است؟
خوشبختانه پیشرفت تکنولوژی این امکان را به پزشکان داده است تا با انجام راه‌های درمانی، به موفقیت‌های قابل قبولی در زمینه درمان سرطان غدد فوق کلیوی برسند.
1- عمل جراحی: جراحی یکی از شایع‌ترین روش‌هایی است که برای درمان سرطان غدد کلیوی به کار می‌رود. هنگامی که تومور کوچک باشد، تنها تومور و بخش کوچکی از غده فوق کلیه برداشته می‌شود، اما اگر تومور رشد کرده باشد و بزرگ شده باشد، تمام غده آدرنال از بدن خارج می‌شود.
2- دارو درمانی: پزشکان با تجویز داروهایی، از تشکیل عروق خونی جدید توسط سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کنند و در نتیجه از تکثیر سلول‌های سرطانی نیز جلوگیری می‌شود.
3- پرتو درمانی: غده آدرنال سرطانی شده را در معرض تابش اشعه با طول موج مخصوص و انرژی بالا قرار می‌دهند تا این انرژی، بافت سلول‌های سرطانی را تخریب کند و مانع از تقسیم سلولی و رشد تومورها شود.
4- شیمی درمانی: با استفاده از داروهای مخصوص شیمی درمانی، به تومور غده آدرنال آسیب رسانده و مانع از گسترش سرطان می‌شود.
عوارض جانبی درمان سرطان غدد فوق کلیوی
استفاده از روش‌های درمانی گفته شده عوارضی را به همراه دارد، اما قطعا این عوارض از خطرات تومور سرطانی کمتر می‌باشد.
عوارض شایع شیمی درمانی عبارتند از:
- عفونت
- استفراغ و تهوع
- اسهال
- خستگی
- از دست دادن اشتها
عوارض شایع پرتو درمانی عبارتند از:
- تهوع
- اسهال
- خستگی
- سوزش پوست
مطالب مرتبط:
