اعتیاد کودک به تلویزیون و کامپیوتر!

گاهی اوقات فرزندان ما به طور افراطی از کامپیوتر، بازی‌های کامپیوتری، تلویزیون و ... استفاده می‌کنند، به طوری که زندگی عادی آن‌ها مختل می‌شود. در این صورت حتماً باید جلوی این مسئله گرفته شود و به حد اعتدال درآید.

حتماً دوران کودکی خود را تا حدودی به خاطر می‌آورید و قطعاً به یاد دارید که بازی‌ها، وسایل تفریحی و امکاناتی که آن دوره داشتید، چگونه بودند. شاید بارها و بارها فرزندان شما این جملات را از شما شنیده باشند که زمان ما که این چیزها نبود، ما این همه وسایل و امکانات نداشتیم و ...

اما واقعیت این است که باید تفاوت‌ها و تغییرات را بپذیریم و دائماً خود را با کودکان‌مان مقایسه نکنیم. طبیعی است که دوران کودکی و نوجوانی ما، با کودکان ما بسیار متفاوت است و ما مجبور هستیم كه گاهی اوقات این تغییرات را بپذیریم و با واقعیت روبرو شویم. یکی از این تغییرات حضور کامپیوتر، بازی‌های کامپیوتری، تلویزیون و ... است.

گاهی اوقات فرزندان ما به طور افراطی از این امکانات استفاده می‌کنند، به طوری که زندگی عادی آن‌ها مختل می‌شود. در این صورت حتماً باید جلوی این مسئله گرفته شود و به حد اعتدال درآید.

برای این کار به نکات زیر توجه فرمایید:

1- ابتدا باید برنامه ریزی کرده و قوانینی را در منزل بگذارید. این قوانین باید به اطلاع همه اعضای خانواده برسد و همه هم باید این قوانین را رعایت کنند.

2- تماشای تلویزیون را از ابتدا کنترل کنید، اینکه تلویزیون از صبح که از خواب بیدار می‌شوید و تا شب که به رختخواب می‌روید، بی دلیل روشن باشد، اصلاً کار درستی نیست، فقط زمانی که می‌خواهید برنامه‌ای را تماشا کنید تلویزیون را روشن نمایید.

3- متوجه باشید که چه برنامه‌هایی برای کودکتان مناسب است، یکی از مسائل مهمی که در گذشته رعایت می‌شد و امروزه به ندرت دیده می‌شود، این است که در گذشته، فرزندان هر برنامه‌ای را نمی‌توانستند ببینند، ولی امروزه این روش‌ها اعمال نمی‌شوند، که خود مشکلاتی را به همراه دارد.

یکی از مسائل مهمی که در گذشته رعایت می‌شد و امروزه به ندرت دیده می‌شود، این است که در گذشته، فرزندان هر برنامه‌ای را نمی‌توانستند ببینند، ولی امروزه این روش‌ها اعمال نمی‌شوند، که خود مشکلاتی را به همراه دارد.

4- در اجرای قوانین، قاطع، جدی و صبور باشید.

5- اگر تماشای برنامه‌ای با برنامه دیگری مثلاً خوردن غذا، رفتن به جایی، خوابیدن و ... تداخل دارد، از ابتدا اجازه دیدنش را ندهید، تا مجبور نشوید در وسط برنامه، کودک را از جلوی تلویزیون بلند كنید که نهایتاً به درگیری و تنش منجر شود. مخصوصاً اگر برنامه مورد علاقه اوست، طوری برنامه‌ریزی کنید که بتواند تا انتها نگاه کند و هیچ وقت وسط برنامه، تلویزیون را خاموش نکنید و یا او را مجبور به بلند شدن نکنید و گاهی اوقات می‌توانید به او، مدت زمان باقی مانده را تذکر دهید.

6- از تلویزیون به عنوان جایزه استفاده کنید، اگر به وظایفش به طور كامل و درست رسید و انجام داد، یا خواسته‌های شما را اجابت نمود و با هر رفتار دیگری که لایق جایزه گرفتن است را انجام داد، تلویزیون می‌تواند وسیله‌ای برای تشویق او باشد.

7- حتی‌الامکان هنگام تماشای تلویزیون، او را همراهی کنید و در مورد برنامه مورد نظرش با هم صحبت کنید. با این روش، خیلی از مسائل را می‌توانید به او بیاموزید.

8- در بازی‌های کامپیوتری او را همراهی کنید و با او بازی کنید.

9- از کامپیوتر به عنوان جایزه استفاده کنید، می‌توانید در ازای انجام رفتار مناسب، برایش بازی کامپیوتری مناسب سن او تهیه كنید و یا مدت بیشتری را به او اجازه بازی و كار با رایانه را بدهید.

10- گاهی اجازه دهید كه از بازی رایانه‌ای سیر شود! مثلاً برای او تعیین کنید که اگر به تمام كارهایش را به خوبی انجام دهد، بعد از ظهر پنج شنبه و یا جمعه را می‌تواند بیشتر بازی کند.

11- در صورتی که روش‌های بیان شده نتیجه نداد، از تدابیر منفی و البته به اندازه، استفاده کنید. مثلاً تلویزیون و کامپیوتر را خاموش کنید، یا می‌توانید قطعه‌ای سخت‌افزاری از کامپیوتر را بردارید، مخصوصاً اگر می‌دانید كه در غیاب شما، كودك به طرف این دستگاه رفته و آن‌ها را روشن می‌كند، پس می‌توانید تدابیری بیندیشید که نتواند آن را روشن کند؛ و اگر چنانچه در نبود شما به حرف شما گوش داد و کامپیوتر را روشن نکرد، تشویقش کنید.

12- زمانی که به عنوان تنبیه، مانع استفاده از تلویزیون و کامپیوتر می‌شوید و برای او تعیین می‌کنید که مثلاً امروز حق استفاده از این وسیله را ندارد، سر حرف خود باشید و کوتاه نیایید، حتی اگر جیغ و داد و گریه و زاری راه انداخت و یا کلماتی نظیر ببخشید، دیگر تکرار نمی‌کنم و ... را بر زبان آورد، باز هم قاطع و جدی باشید و عقب‌نشینی نکنید.

منبع: آموزش رفتار با کودک و نوجوان / ابوالفضل بیرقی - صدیقه ایلان داغی