گدایان رقاصه هم می‌شوند

اتوبوس شلوغ است. با این حال، همه در آرامش نسبی هستند. از بیرون پنجره های بسته اتوبوس، هر از گاه صدای بوق یا موسیقی درون برخی از ماشین های عبوری در خیابان شنیده می شود و در داخل صداهای آرام و پچپچه های رد و بدل شده میان آدم ها با همدیگر یا تلفن همراه شان به گوش می رسد. مسافران مجالی می یابند تا در ذهن خود به سفری رایگان و بی دغدغه بروند یا بخشی از مشکلات زندگی شان را مرور کنند، اما این شرایط پایدار نیست؛ ناگهان با ورود یک یا دو جوان به اتوبوس و رها کردن صداهایی ناکوک از ساز و حنجره شان، دردی در گوش و آزاری در سر آرامش مسافران اتوبوس را به هم می ریزد.

گدایان برای پول گرفتن از رهگذران در کوچه و خیابان ترفندهای مختلفی دارند که دعا کردن، اظهار ناتوانی و به دست آوردن سلامتی و خوشبختی به شرط دادن مقداری پول به آنها، بخشی از ترفندهای آنها در تهران و دیگر شهرهای بزرگ محسوب می شود.

وجود گدایان در تهران جزو آن دست از کلاف های سردرگمی است که بخش های مختلف اداری و شهری برای حل کردن قطعی آن هنوز به راهکاری عملی و بی بازگشت دست نیافته اند. یعنی گدایان جمع آوری و دسته بندی می شوند، اما خیلی زود دوباره به خیابان های پایتخت برمی گردند تا آزاررسان شهروندان تهرانی به شکل و شیوه ای جدید باشند.

دکتر رضا جاگیری معاون سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران، درباره فعالیت گدایان در تهران و بازگشت مرتب آنها با وجود تمامی تلاش های صورت گرفته، به خبر آنلاین می گوید:"یکی از مهمترین دلایل افزایش تکدی گری در پایتخت وجود مافیای قدرتمند و هوشمند در سطح تهران است. مافیا به تمامی قوانین و راهکارهای فرار از قانون آگاهند و مدیریت صحیح و بدون نقص آنها موجب شده است تا متکدیان به صورت سازمان یافته در شبکه های مافیایی اقدام به کسب درآمد کنند."

گدایان وابسته به زمان و مکان و جغرافیا و محله خاصی نیستند. آنها همیشه و همه جا حضور دارند و به کار ناخوشایند خود ادامه می دهند. آمار دقیقی در مورد تعداد گدایان نیز وجود ندارد. چون به نظر می رسد آنها از قانون انرژی پیروی می کنند؛ نه به وجود می آیند، نه از بین می روند، بلکه از صورتی به صورتی دیگر تبدیل می شوند!

سید نجم الدین محمدی مدیر کل آسیب¬های اجتماعی شهرداری تهران طی طرحی که بر اساس آن گدایان تهران جمع آوری می شدند، گفته بود:"طی 3 ماه، 1251متکدی از سطح شهر تهران جمع آوری شد. از بین متکدیان جمع آوری شده 991 نفر مرد، 260 نفر زن،18 نفر دختر بچه و 21 نفر پسر بچه بودند. از بین این گدایان 442 نفرتهرانی، 1083 نفر مهاجر و 205 نفر اتباع بیگانه بودند."

گدایی در کشور ما ریشه در زمان های بسیار دور دارد و جزو کارهایی است که به دلیل و شکل های مختلف در طول زمان رواج یافته، اما شکل گدایی همواره تغییر کرده است. رایج ترین ترفند گدایان، دعا کردن برای اشخاص زنده و گاهی درگذشتگان افرادی است که به عنوان طعمه مورد توجه گداها قرار می گیرند.

البته طی سال های اخیر گدایان ترفندهای دیگری نیز از آستین بیرون آورده اند. یکی از این ترفندها مراجعه خانه به خانه با به صدا درآوردن زنگ خانه ها و درخواست پول یا هر آن چیزی است که صاحبخانه می تواند به آنها بدهد. ترفند دیگری که بسیار هم رواج پیدا کرده است، گدایی در قالب فروشندگی است.

در این ترفند شخصی که گدایی می کند، در ظاهر از رهگذران با رانندگان پشت چراغ قرمز چهارراه ها می خواهد تا آنچه وی عرضه می کند که معمولا" جزو کالاهای مورد نیاز عمومی نیست را از شخص بخرند، اما در اصل او دارد گدایی می کند. چون فروش این جنس، مورد نظر و توجه متکدی نیست. بلکه او می خواهد به هر شکل پولی دریافت کند.

یکی دیگر از کارهایی که گدایان با توجه به نزدیک شدن سال نو به خصوص در اتوبوس های خیابان¬های مرکز و بالای شهر انجام می دهند، نوازندگی و خوانندگی است. یک یا دو جوان سوار اتوبوس می شوند و یک شبه ساز را به صدا در می آورند و به خواندن قطعه ای از یک ترانه می پردازند. البته همیشه سازهایشان ناکوک و صداها به شدت گوش خراش است. برخی از آنها مجهز هستند و نوعی بلندگوی پرتابل را نیز با خود حمل می کنند.

این دست گدایان نوجوان یا جوان هستند. یعنی حدود سنی آنها 15 تا 22 سال است؛ گروه سنی که در موقعیت حرفه آموزی یا افزایش مهارت در مشاغل مورد نیاز جامعه قرار دارند. این گروه از گدایان لهجه دارند و مشخص است مهاجرانی شهرستانی هستند که برای مدتی کوتاه یا بلند برای کسب درآمد از راه گدایی به تهران آمده اند. از اشتباه های فاحشی که در گفتار و آواز خوانی شان دارند نیز مشخص است که از سواد چندانی برخوردار نیستند. به خصوص که بسیاری از آنها در سن مدرسه قرار دارند، اما در خیابان ها پرسه می زنند.

گدایی کاری ناخوشایند است، اما گدایی که با استفاده از ارایه هنری صورت می گیرد، از این حداقل برخوردار است که ظاهر ناخوشایند و آزار دهنده کمتری دارد. شخصی که در گوشه ای از پیاده رو می نشیند یا آنکه راه می رود و سازی را درست و با مهارت نسبی می نوازد، برای رهگذران لحظه ای خوشایند می سازد، اما نوجوان یا جوانی شهرستانی که از حداقل های نوازندگی و خوانندگی نیز برخوردار نیست، صدای ساز و آوازش جز آزار برای شهروندان هیچ چیز دیگری در پی ندارد.

البته بدون شک مردم هستند که با پول دادن به این گدایان ناخوش آهنگ موجب ماندگاری و گسترش کار آنها می شوند. به عبارت دیگر، اگر مردم نسبت به این افراد بی تفاوت باشند و رانندگان اتوبوس برخورد قاطع تری با آنها داشته باشند، این دست گدایان نمی توانند به کار خود ادامه دهند، ولی دلسوزی های نابه جا و سوءاستفاده گدایان نوازنده از احساسات آنی شهروندان شرایط را به سود آنها و زیان شهروندان پیش می برد.

سید صادق اوالی معاون خدمات اجتماعی سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهر تهران در گفت و گویی با بیان اینکه بیشتر متکدیان پایتخت از روستاها، شهرستانها و حتی اتباع کشورهای دیگر هستند، اظهار کرده بود: "گدایان تهران روزانه بیش از 50 هزار تومان و ماهیانه حدود یک و نیم میلیون تومان درآمد دارند."

رضا جاگیری معاون سازمان رفاه شهرداری تهران نیز در جایی گفته است: "شاید بتوان اینگونه راحت گفت که مقصر اصلی در افزایش متکدیان تهران و تقویت مافیا خود شهروندان تهرانی هستند که با کمکهای نقدی خود جیب آنها را پر پول می کنند و کلی هزینه برای شهرداری و بیت المال به همراه دارند. در تهران متکدیانی داریم که روزانه حدود 2 تا 3 میلیون تومان درآمد دارند. یکبار از یکی از متکدیان پس از جمع آوری، حدود 530 هزار تومان پول گرفتیم که خودش اعتراف کرد این مبلغ تنها برای 3 ساعت کار بوده است."

نوجوانان یا جوانانی که بیشتر آنها برای مدت زمان کوتاهی به گدایی از طریق نوازندگی اقدام می کنند، در این خطر بزرگ قرار دارند که جذب گروه های مافیایی شوند یا در دام معتادان و افراد بیمار بیفتند و مورد سوء استفاده های مختلفی قرار بگیرند و دیگر راه بازگشتی به خانه و محل زندگی شان نیابند.

کار این دست گدایان در برخی مواقع باعث درگیری لفظی میان مسافران نیز می شوند. به این شکل که گاهی تعدادی از مسافران به کار این گدایان اعتراض می کنند و گروهی دیگر معتقدند که باید آنها را تحمل کرد و به آنها پول هم داد. به این خاطر که کار آنها از دزدی بهتراست!

یکی از کارهایی که گدایان قبل از این برای دریافت پول انجام می‌دادند، شاخ و شانه کشیدن بود. شاخ عبارت بود از شاخ نوک تیز و شانه، استخوان شانه گوسفند. به این ترتیب که گدایان شاخ را در دست راست و شانه را در دست چپ می‌گرفتند و بر در خانه‌ها و جلوی دکان‌های مردم می‌رفتند و مطالبه وجه می‌کردند. چنانچه صاحب خانه یا دکاندار از پرداخت وجه خودداری می‌کرد، گدای سمج شاخ را طوری روی شانه می‌کشید که صدای بسیار ناخوشایندی از آن برمی‌خاست و شنونده را به ستوه می آورد و او را مجبور می‌کرد چیزی به گدا بدهد و او را از سر خود باز کند.

منبع: خبرانلاین/ مازیارشیبانی فر