بازیهای قرن 21؟!
وقتی می‌خواهی بازی را از دستش بگیری و دعوتش كنی كه كمی با خانواده باشد، همان تهدیدهای آدم‌ها و كارتون‌های داخل بازی را هم به شما تعارف می‌كند : " كله‌ات را می‌تركانم ها. اگر بازی را پس ندی یك دونه می‌زنم توی دلت دوف صدا كنی‌ها بعد با تبر، ریز ریزت می‌كنم " و.....وااای !!!! چه روحیه خشنی برای یك دختر بچه 5 ساله. وقتی از مادر‌ها می‌پرسی بچه‌ها با رایانه و بازیهای آنلاین اینترنتی چه می‌كنند، می‌گویند بازیهای امروزی است دیگر. بچه‌ها مثل ما دیگر به عروسك قانع نمی‌شوند آنها بازیهای قرن 21 را می‌خواهند.
این روزها بازی های رایانه ای جزو محبوب ترین بازی ها برای بچه ها لقب گرفته، اما باید توجه داشت که این بازی ها می تواند به عنوان تهدیدی جدی برای سلامت روح و روان و جسم کودکان و نوجوانان به حساب بیاید. هر چند به اعتقاد برخی کارشناسان، تعدادی از بازی های فکری و معمایی می تواند سلول های مغزی را به فعالیت واداشته و فکر کودکان را تقویت کند و در رشد خلاقیت و بالندگی ذهنی کودکان تاثیر داشته باشد، اما والدین باید در انتخاب نوع بازی برای گروه های سنی و تاثیر این بازی ها در جسم و روح فرزندان خود نهایت دقت را داشته باشند.
کودکان و نوجوانان معتاد به اینترنت مانند رانندگانی هستند که بی اعتنا به علایم راهنمایی و رانندگی، اتومبیل اسقاطی خود را در جاده های خاکی به هر سو می رانند تا آن که بالاخره وارد تونل افسردگی می شوند.
افرادی که ساعت های متمادی در اینترنت پرسه می زنند و به بازی های رایانه ای می پردازند معمولا برای درس خواندن و فراگیری نکات و مباحث آموزشی، وقت کم می آورند.
اختصاص ساعات زیاد برای بازی های رایانه ای، آسیب های جسمانی فراوانی از جمله بروز تیک ها و فشارهای عصبی، سردرد، چشم درد، چاقی، کمر درد، دردهای مفصلی انگشتان و مچ دست، کم خوابی و بی خوابی، اختلال در اشتها و خارج شدن ستون فقرات از حالت طبیعی را نیز می تواند به همراه داشته باشد.
آسیب های اخلاقی و از بین بردن رابطه فکری و عاطفی فرزندان و والدین از دیگر آسیب های بازی های رایانه ای است که کودکان را تهدید می کند. همچنین برخی از کارشناسان معتقدند تماس بیش از حد با بازی های رایانه ای موجب اعتیاد کودکان به اینگونه بازی ها می شود.
به جرات می توان گفت امروز کمتر بچه ای به سراغ بازیهای سنتی و محلی رفته و برای گذراندن وقت خود با دوستان در محله ها و پارکها بازی می کند.
اکثر بچه ها ترجیح می دهند بیشتر وقت خود را در دنیای فناوری و دیجیتال بگذرانند و با بازیهای رایانه ای سرگرم شوند. هنوز بزرگان ما به یاد دارند که کودکان و نوجوانان نسل پیشین اوقات فراغت خود را با وسایلی مانند توپ، فوتبال دستی، دوچرخه و وسایل پرتحرک می گذراندند و اگر در این بین پیدا می شد خانواده ای که از تمکن مالی برخوردار بود، برای فرزند خود برنامه های تفریحی و سرگرمی دیگری نیز فراهم می کرد.
اما با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی در دنیا، بسیاری از حوزه ها از جمله حوزه بازی ها نیز متحول شده است.
در همین حوزه نیز وسایل و فناوری های متعددی وارد شده و به مرور کنار رفته و ابزارهای جدید جایگزین آنها شده است. اما شاید کمتر کسی به واقعیتی در این بین توجه داشته و آن این که سازندگان و پشتیبانان غربی خلق این بازی ها توانسته اند در فرهنگ و نگرش کشورهای هدف، تاثیرگذار شوند.
یک کارشناس ارتباطات در این باره می گوید: با استفاده بیش از اندازه بچه‌ها از این وسایل موافق نیستم. ما با نسلی مواجهیم كه پیش از موعد، خیلی مسائل را می‌داند و از چیزهایی اطلاعات كسب كرده كه اصلا در سن دانستن آنها نبوده است و در نتیجه حرف‌هایی از آنها می‌شنویم كه ما را متعجب می‌كند.
بچه‌ها با این بازی‌ها نمی‌توانند خود را با دانسته‌هایشان هماهنگ كنند. مهارت‌های بازی كه گاهی به هیچ درد بچه‌ها نمی‌خورد مثل كشتن یك غول در رایانه، آنها را دچار احساس تنهایی می‌كند. آنها زیاد می‌نشینند و فعالیت كمتری می‌كنند یا خیلی كمتر از مقدار مورد نیاز می‌خورند یا خیلی بیشتر، زیرا پشت دستگاه‌های بازی اصلا فرصت خوردن به خود نمی‌دهند یا در آن هنگام، آنقدر می‌خورند كه دچار اضافه وزن می‌شوند. این بچه‌ها میل و رغبت كمتری به بازیهای جمعی و پر تحرك دارند و یك‌جا نشستن را ترجیح می‌دهند.
كارشناسان تربیت كودك معتقدند، بازی وسیله‌ای است كه باید كودك را برای ورود به دنیای بزرگ‌تر آماده كند و اشتباه است كه والدین آن را به عنوان سرگرمی بچه تلقی كنند.
اسباب‌بازی باید با سن، علایق و توانایی‌های كودك تناسب داشته باشد، زیرا اگر بازی با اسباب‌بازی خاصی خارج از توان كودك باشد اثرات منفی و مخربی بر ذهن كودك می‌گذارد.
ویژگی دیگر اسباب‌بازی هماهنگی آن با فرهنگ جامعه است، زیرا از آن طریق كودك واقعیت‌های اطراف را به‌طور ملموس تجربه می‌كند.
چرا كودكان ما همه اسباب و وسایل مربوط به باربی‌ها را در دسترس دارند و خیلی از نوجوانان دختر آرزویشان این است كه شبیه باربی باشند؟ چرا كارتون‌ها، عكس‌ها و عروسك‌های باربی آنها را احاطه كرده و حتی كیف‌های باربی كه در كشور خودمان تولید شده است، آنها را تا مدرسه همراهی می‌كند؟
لزومی ندارد حتما برای بازی بچه‌ها به آنها اسباب‌بازی‌هایی با تفكیك جنسیتی بدهیم؛ زیرا استفاده از اسباب‌بازی‌های جنس مخالف در حد تعادل سبب می‌شود كه بچه با جنس مخالف خود نیز آشنا شود و در آینده به تفاهم بهتری با آن برسد.
اسباب‌بازی مناسب می‌تواند كودك را خلاق و هوشمند كند. اسباب‌بازی‌هایی كه خلاقیت كودك را به كار می‌گیرند، مثل پازل و لوگو قابلیت ساختن و خلق‌كردن دارند.
بازیهای حسی، حركتی، اندام‌های كودكان را تقویت می‌كند مثل روروك و سه‌چرخه و بازیهای تقلیدی ـ تخیلی كودك را با دنیای بیرون آشنا و او را آماده پذیرش نقش می‌كند.
بازی‌هایی مثل خمیر، نقاشی، ماژیك و كاردستی خلاقیت كودك را به كار می‌گیرند و بازیهای فكری مانند شطرنج و پازل و حتی بازیهای رایانه‌ای در حد تعادل، هوش كودك را فعال‌تر می‌كنند.
در مجموع می‌توان گفت اسباب‌بازی‌ها علاوه بر نقش آموزشی، وسیله‌ای برای سنجش توانایی‌های كودك به شمار می‌روند.
فرآوری: نسرین صفری
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع: جام جم آنلاین/ایرنا
